Ο Μητσοτάκης διέγραψε την ασφάλεια των τρένων

Μετά τις εκλογές του Μαΐου αφαίρεσε από τα προαπαιτούμενα του Ταμείου Ανάκαμψης την υποχρέωση ολοκλήρωσης του έργου της τηλεδιοίκησης στο σιδηροδρομικό δίκτυο

Περίπου τέσσερις μήνες μετά την τραγωδία των Τεμπών, το Documento αποκαλύπτει τον πιο μακάβριο εμπαιγμό της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Ενώ ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης και τα καθ’ ύλην αρμόδια στελέχη της απελθούσας κυβέρνησης εξέφραζαν με βεβαιότητα τη δέσμευση περί ολοκλήρωσης του έργου της τηλεδιοίκησης στα τέλη Σεπτεμβρίου στο σύνολο του σιδηροδρομικού δικτύου, τελικά καταδεικνύεται ότι κορόιδευαν τον ελληνικό λαό. Διότι πολύ απλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη ομολογεί την ανατροπή του προγραμματισμού σε σχέση με τα έργα αναβάθμισης του σιδηροδρομικού δικτύου μέσω του προσχεδίου αλλαγών που στάλθηκε στις 24 Μαΐου στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο των έργων που πρέπει να ολοκληρωθούν για τις εκταμιεύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF). Παρά το γεγονός ότι η αρχική δέσμευση της κυβέρνησης προς την Κομισιόν αφορούσε την ολοκλήρωση εντός του τέταρτου τριμήνου του 2023 του συστήματος ERTMS (Ευρωπαϊκό Σύστημα Διαχείρισης Σιδηροδρομικής Κυκλοφορίας) για τον σιδηροδρομικό άξονα ΠΑΘΕ (Πάτρα – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Ειδομένη), η υποχρέωση αυτή εξαφανίζεται. Το ERTMS απαρτίζεται από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ελέγχου Τρένων (ETCS) και το Παγκόσμιο Σύστημα Κινητών Επικοινωνιών για Σιδηροδρόμους (GSM-R).

Με αυτήν την απόφαση σβήνονται οι παρεμβάσεις που σχετίζονται αφενός με τη συνεχή επιτήρηση της μέγιστης επιτρεπόμενης ταχύτητας των συρμών, την αυτόματη προστασία έναντι παραβιάσεων ταχύτητας, την αυτόματη ακινητοποίηση του συρμού σε περίπτωση παραβίασης ερυθρού φωτοσήματος, την απεικόνιση των ενδείξεων των φωτοσημάτων στον θάλαμο μηχανοδήγησης με ηλεκτρονικά μέσα και αφετέρου με το σύστημα ραδιοκάλυψης, το οποίο αποτελεί ένα ψηφιακό σύστημα επικοινωνίας και στηρίζεται στο αξιόπιστο σύστημα κινητής τηλεφωνίας GSM. Η έλλειψη των συστημάτων αυτών συνέβαλε στο να βυθιστεί η χώρα σε εθνικό πένθος εξαιτίας του πρόσφατου πολύνεκρου σιδηροδρομικού δυστυχήματος, με τους υπουργούς της κυβέρνησης Μητσοτάκη να υπόσχονται πως η Ελλάδα θα γίνει η τέταρτη χώρα της ΕΕ με καθολικά αναπτυγμένο σύστημα ETCS.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η εφημερίδα, αφαιρούνται από τα προαπαιτούμενα και οι «παρεμβάσεις αναβάθμισης και αναδιάταξης» που είχαν συμπεριληφθεί για τα τμήματα του σιδηροδρομικού δικτύου Πειραιάς – Αθήνα – Θεσσαλονίκη και Αεροδρόμιο Αθηνών – Κιάτο. Εκτός από το γεγονός ότι το πρώτο υποέργο περιλαμβάνει και το μοιραίο σημείο των Τεμπών, αδιανόητο φαντάζει και το γεγονός ότι η αρχική δέσμευση της κυβέρνησης προς την Κομισιόν αφορούσε την ολοκλήρωση της ανάθεσης –μέσω ΣΔΙΤ– των συγκεκριμένων έργων, συμπεριλαμβανομένου του τμήματος Θεσσαλονίκη – Θράκη, στο πρώτο τρίμηνο του 2023. Κοντολογίς, η συλλογική εξαπάτηση δεν περιορίστηκε εντός ελληνικών συνόρων. Μαζί με τις οικογένειες των θυμάτων ή αυτής του 21χρονου Γεράσιμου ο οποίος δίνει μάχη για τη ζωή του, από τον Κυρ. Μητσοτάκη και τους υπουργούς του παραπλανήθηκαν και οι αρμόδιες υπηρεσίες της Κομισιόν.

Οι… δεσμεύσεις

Προτού παρατεθούν τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Documento αναφορικά με τις προτάσεις που περιέλαβε η κυβέρνηση για τα έργα που πρέπει να ολοκληρωθούν προκειμένου να αποδεσμευτούν περαιτέρω δόσεις του Ταμείου Ανάκαμψης οφείλουμε να θυμίσουμε τις «δεσμεύσεις» των Κυρ. Μητσοτάκη, Γιώργου Γεραπετρίτη και Μιχάλη Παπαδόπουλου σχετικά με το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου της τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης. Δέκα μέρες μετά το πολύνεκρο δυστύχημα ο Κυρ. Μητσοτάκης επισκέφτηκε την πρόεδρο της Δημοκρατίας τονίζοντας πως «με δικιά μου δέσμευση το περιβόητο σύστημα τηλεδιοίκησης θα ολοκληρωθεί ταχύτατα εντός των επόμενων μηνών». Τη σκυτάλη πήρε ο Γ. Γεραπετρίτης, ο οποίος ανέλαβε αρμοδιότητες για θέματα Υποδομών και Μεταφορών μετά την παραίτηση του Κώστα Καραμανλή. «Οταν θα έρθει με το καλό η ολοκλήρωση των έργων, στις αρχές του επόμενου φθινοπώρου, η Ελλάδα θα διαθέτει ένα μηχανολογικά πολύ αναβαθμισμένο σύστημα προστασίας και ασφάλειας» σημείωνε στις 14 Μαρτίου σε ανακοίνωση που εξέδωσε για το πλαίσιο επαναλειτουργίας του σιδηροδρόμου.

Την επομένη έγινε πιο σαφής ενώπιον της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής. Ειδικότερα, ο επικοινωνιακός διαχειριστής της τραγωδίας, ο οποίος αδυνατούσε να αναλάβει πλήρως το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών λόγω επαπειλούμενης σύγκρουσης συμφερόντων, οριοθέτησε την ολοκλήρωση της «τεχνολογικής αναβάθμισης» του σιδηροδρομικού δικτύου «τον επόμενο Οκτώβριο».

Στις 20 του ίδιου μήνα, κατά τη διάρκεια της απόπειρας πολιτικού συμψηφισμού και συγκάλυψης της τραγωδίας στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, ο Γ. Γεραπετρίτης επανήλθε και έγινε ακόμη πιο συγκεκριμένος. «Σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα, εκείνο που είναι σημαντικό είναι ότι θα υπάρξει μια επιτάχυνση του έργου της παράδοσης των ηλεκτρονικών συστημάτων. Θα παραδοθεί το 100% έτοιμο προς χρήσιν στο τέλος του Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους. Από τον Οκτώβριο του 2023 όλα τα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης θα είναι εγκατεστημένα και λειτουργούντα» υποστήριξε.

Μάλιστα, δύο μέρες αργότερα ο πρώην υφυπουργός Μεταφορών Μιχ. Παπαδόπουλος, ο οποίος στο σταθμαρχείο της Λάρισας έδινε παραγγελιές λογοκρισίας σε τοπικούς «Γκρούεζες» ώστε να σταματήσει η ανάδειξη της κυβερνητικής κοροϊδίας με τη δήθεν ενεργή τηλεδιοίκηση σε live μετάδοση, επανέλαβε στον αέρα της ΕΡΤ ότι «η τηλεδιοίκηση θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2023».

Το προσχέδιο

Τρεις μέρες μετά τις εκλογές της 21ης Μαΐου η κυβέρνηση προωθεί το προσχέδιο αλλαγών που ζητούν οι Βρυξέλλες εξαιτίας των νέων δεδομένων που επιβάλλει στο ενεργειακό πεδίο η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Τα κράτη-μέλη οφείλουν να αναπροσαρμόσουν τους αρχικούς τους προγραμματισμούς προκειμένου να υιοθετήσουν νόρμες που άπτονται του REPowerEU. Πρόκειται για το σχέδιο το οποίο λειτουργεί υπό την εξής στοχοθεσία: εξοικονόμηση ενέργειας, παραγωγή καθαρής ενέργειας και διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της. Στη «συνοπτική παρουσίαση» του προσχεδίου επαναλαμβάνονται οι τέσσερις πυλώνες του σχεδίου «Ελλάδα 2.0», ενώ επισημαίνεται η «ικανοποιητική» πορεία της χώρας μας, η οποία μαζί με τις Ιταλία, Ισπανία, Κροατία και Πορτογαλία κατατάσσεται στο πρώτο γκρουπ χωρών, καθότι έχει υποβάλει τρία αιτήματα χρηματοδότησης.

«Στο παρόν στάδιο, η αναθεώρηση του σχεδίου προετοιμάζεται προκειμένου να υποβληθεί επίσημα, σύμφωνα με τις διατάξεις του πρόσφατα αναθεωρημένου κανονισμού RRF (σ.σ.: Μηχανισμός Διευκόλυνσης της Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) και των σχετικών κατευθυντήριων γραμμών της Κομισιόν. Ειδικότερα, το προσχέδιο περιλαμβάνει το κεφάλαιο REPowerEU, καθώς και τροποποιήσεις σε μέτρα και ορόσημα/στόχους βάσει των διατάξεων του άρθρου 21 του κανονισμού RRF» αναφέρεται εισαγωγικά και εξηγείται πως «οι υψηλότερες τιμές ενέργειας, ο πληθωρισμός, οι ελλείψεις στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και το αυξημένο κόστος κατασκευής» οδηγούν σε «προσαρμογές ώστε να διασφαλιστεί ότι το σχέδιο ευθυγραμμίζεται με τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας, υπό ένα θεμελιωδώς διαφορετικό οικονομικό περιβάλλον».

Εν συνεχεία, ακολουθούν τα κεφάλαια με τις επιμέρους προτάσεις για τις αναθεωρήσεις των έργων «εκσυγχρονισμού και βελτίωσης της ανθεκτικότητας βασικών οικονομικών τομέων» της χώρας μας. Κάθε έργο αποτελεί ξεχωριστή ενότητα, η οποία διαμορφώνεται από δύο διακριτές στήλες: την «τωρινή εκδοχή», η οποία αφορά τις αρχικές προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης, και την «τροποποιημένη εκδοχή», η οποία εμπεριέχει τις αναθεωρημένες προτάσεις. Κατά κύριο λόγο οι αναθεωρήσεις αφορούν είτε αφαιρέσεις τμημάτων ενός έργου είτε τη διαφοροποίηση του χρονοδιαγράμματος ή και τα δύο μαζί. Μεταξύ άλλων, τα έργα αυτά αφορούν την οδική ασφάλεια, τον αυτοκινητόδρομο Ε-65 (Τρίκαλα – Εγνατία), τα ηλεκτρονικά διόδια, τη συμμόρφωση με τον EASA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Αεροπορική Ασφάλεια), αντιπλημμυρικά και έργα ύδρευσης, όπως επίσης «παρεμβάσεις για την αναβάθμιση και αναδιάταξη του συστήματος και της υποδομής του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου» αλλά και «οργανωτική μεταρρύθμιση στον τομέα των σιδηροδρόμων».

Το μπάχαλο των συμβάσεων

Στην ενότητα, λοιπόν, που έχει να κάνει με την «οργανωτική μεταρρύθμιση στον τομέα των σιδηροδρόμων» εξαλείφεται η εξής πρόταση: «Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Διαχείρισης Σιδηροδρομικής Κυκλοφορίας (ERTMS) θα αναπτυχθεί πλήρως στο κεντρικό δίκτυο ΠΑΘΕ». Οπως προαναφέρθηκε, η αρχική δέσμευση της χώρας μας προς την Κομισιόν προέβλεπε την πλήρη ανάπτυξη του ERTMS εντός του τέταρτου τριμήνου του 2023. Εξηγώντας τους λόγους που οδήγησαν σε αυτή την απόφαση η προηγούμενη κυβέρνηση ισχυρίστηκε πως «το ERTMS στη (σ.σ.: σιδηροδρομική) γραμμή υλοποιείται μέσω πολλαπλών συμβάσεων, ορισμένες από τις οποίες βρίσκονται υπό υλοποίηση, για ορισμένες βρίσκεται σε εξέλιξη η διαγωνιστική διαδικασία και για άλλες δεν έχει ξεκινήσει ακόμη η διαγωνιστική διαδικασία». Κοινώς, λόγω του μπάχαλου που επικρατεί με τις υπαρκτές ή προς δρομολόγηση συμβάσεις. Για το σκέλος του ERTMS που θα τοποθετηθεί επί των τρένων (on board) «η σύμβαση αναμένεται εντός του 2023».

Ετσι, η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατέληξε στο εξής συμπέρασμα: «Δεδομένου ότι το χρονοδιάγραμμα αυτών των συμβάσεων θα μπορούσε να φθάσει τα τέσσερα χρόνια, το ERTMS δεν θα αναπτυχθεί πλήρως εντός του χρονοδιαγράμματος του RRF. Επιπλέον, καμία από τις αναφερόμενες συμβάσεις δεν πρόκειται να χρηματοδοτηθεί από κονδύλια του RRF».

Κι άλλες προφάσεις

Στην ενότητα που σχετίζεται με την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου, αν και στην αρχική πρόταση περιλαμβάνονταν τα υποέργα α) «Δίκτυο Πειραιάς – Αθήνα – Θεσσαλονίκη και Βόρεια σύνορα», β) «Δίκτυο αεροδρόμιο – Κιάτο» και γ) «Δίκτυο Μακεδονίας – Θράκης», τελικά στην αναθεωρημένη εκδοχή που στάλθηκε στις 24 Μαΐου διατηρείται μόνο το τρίτο υποέργο, με την αιτιολογία να είναι τουλάχιστον τραγελαφική. «Για τα υποέργα α) και β) οι προηγούμενες συμβάσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και οι εργασίες που εκτελούνται δεν μπορούν να ολοκληρωθούν εγκαίρως ώστε να ξεκινήσουν τα έργα σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό και να επιτευχθούν οι προθεσμίες» σημειώνεται, ενώ συμπληρώνεται: «οι καθυστερήσεις δεν μπορούν να προβλεφθούν με ακρίβεια και μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο το σύνολο του έργου». Να σημειωθεί ότι η αναβάθμιση του δικτύου περιλάμβανε τη βελτίωση «της υφιστάμενης σιδηροδρομικής υποδομής, των ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων, της σηματοδότησης, των τηλεπικοινωνιών, της ηλεκτροκίνησης και άλλων εγκαταστάσεων».

Ως προς τον λόγο που η ελληνική κυβέρνηση προτείνει να διατηρηθεί μόνο το υποέργο «Μακεδονία – Θράκη», το επιχείρημα είναι πως πρέπει να δημοπρατηθεί κατά προτεραιότητα, καθώς «είναι το μόνο στο οποίο δεν υπάρχουν συνεχιζόμενα έργα αναβάθμισης με περιόδους συντήρησης».

«Η παρουσία πολλών ταυτόχρονων έργων στον ίδιο άξονα αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για τη συμμετοχή υποψήφιων κατασκευαστών στα έργα με KPIs (σ.σ.: δείκτες απόδοσης) διότι αυξάνει τους κινδύνους» είναι ο ισχυρισμός της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ο οποίος πλαισιώνεται από την κωμικοτραγική πρόφαση πως αυτό το δυσμενές πλαίσιο «δεν ήταν δεδομένο από την αρχή» και συγκεκριμένα «κατά τη στιγμή της αρχικής συνολικής πρότασης για την ένταξη ολόκληρου του έργου στο RRF».