Η κοινή πεποίθηση είναι ότι ο Κυριάκος και η οµάδα του είναι νεοφιλελεύθεροι. Πρόκειται για ψευδαίσθηση. Κάτι τέτοιο βεβαίως ισχυρίζονται οι ίδιοι, πλην όµως πάει πολύ να χαρακτηρίζεις την πολιτική Μητσοτάκη ως νεοφιλελεύθερη, σαν να πρόκειται για µια πολιτική σχεδιασµένη επί τη βάσει οικονοµικών θεωριών.
Ας αρχίσουµε από τα δεδοµένα: ο φιλελεύθερος πολιτικός είναι απολύτως προσηλωµένος στην υπεράσπιση του ατοµικού δικαιώµατος έναντι των πάσης φύσεως κρατικών παρεµβάσεων που το θέτουν σε αµφισβήτηση. Ο πατέρας του πολιτικού φιλελευθερισµού Τζον Λοκ θεωρεί το κράτος αναγκαίο κακό, στο οποίο τα άτοµα έχουν κατ’ ανάγκην εκχωρήσει µέρος των δικαιωµάτων τους και αυτή τους η εκχώρηση είναι προσωρινή και φυσικά ανακλητή.
Μια τέτοια αρχή έχει καµιά σχέση µε τη λογική του «επιτελικού κράτους» του Κυριάκου, σύµφωνα µε την οποία όλα σχεδιάζονται από µια µικρή πρωθυπουργική οµάδα χωρίς έλεγχο; Οχι βέβαια. Εποµένως ο Κυριάκος και η οµάδα του δεν είναι κατά βάση φιλελεύθεροι. Αντιθέτως. Καταπάτησαν µε τον πιο ωµό τρόπο πλήθος ατοµικών δικαιωµάτων, µε κορυφαίο ανάµεσά τους το δικαίωµα στο απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής.
Ας πάµε τώρα στη διορθωτική κατεύθυνση του νεοφιλελευθερισµού, η οποία αφορά κυρίως την οικονοµική σφαίρα. Βασική αρχή των νεοφιλελεύθερων οικονοµολόγων της Σχολής του Σικάγου είναι η απόλυτη απόσυρση των µηχανισµών κρατικού ελέγχου της αγοράς, η οποία πρέπει να κινείται ελεύθερα, µε βάση τους δικούς της κανόνες. Το κράτος οφείλει απλώς να διασφαλίζει θεσµικά, µε το κατάλληλο νοµικό πλαίσιο, αυτούς τους κανόνες της απόλυτης οικονοµικής ελευθερίας έτσι ώστε να µην υπάρχει τρόπος νόθευσης του υγιούς ανταγωνισµού.
Κινείται η πολιτική Κυριάκου προς αυτή την κατεύθυνση; Όχι φυσικά. Η κυβέρνηση ασκεί την οικονοµική της πολιτική µε τη σύµφωνη γνώµη µερικών σηµαντικών οικονοµικών παραγόντων στους τοµείς κυρίως της ενέργειας, των προµηθειών και των ΜΜΕ. Αυτοί έχουν εγκαθιδρύσει ένα ολιγοπωλιακό καθεστώς, το οποίο παραβιάζει βασικές αρχές του οικονοµικού νεοφιλελευθερισµού, καθώς στρεβλώνει τον ανταγωνισµό. Πρόκειται ουσιαστικά για κρατικούς αξιωµατούχους τα κέρδη των οποίων προκύπτουν όχι από τον ελεύθερο ανταγωνισµό αλλά από την ιδιότυπη θέση που κατέχουν εντός του πολιτικού συστήµατος. Εν ολίγοις πρόκειται για ολιγάρχες.
Αυτή η διαπλοκή κράτους και κεφαλαίου δεν είναι πρωτοφανής, είναι µια σταθερά της νεοελληνικής πραγµατικότητας, η οποία έλκει την καταγωγή της από την εποχή της Τουρκοκρατίας, όταν κατά τους τελευταίους αιώνες της και υπό το βάρος της µεγάλης δηµοσιονοµικής κρίσης του οθωµανικού συστήµατος είχαν µαζικά εκχωρηθεί δικαιώµατα είσπραξης φόρων σε Ελληνες, κυρίως εµπόρους, οι οποίοι έγιναν έτσι Οθωµανοί αξιωµατούχοι. Εκτοτε η ελληνική αστική τάξη έχει σταθερή επιδίωξη τη διασφάλιση των κερδών της µέσω της επιρροής που φροντίζει να έχει στην εκτελεστική εξουσία.
Εποµένως, το σύστηµα Μητσοτάκη έλκει την καταγωγή του από ένα δεσποτικό µοντέλο. Ο Κυριάκος σαφώς δεν είναι φιλελεύθερος ούτε νεοφιλελεύθερος. Ηγείται µιας πολιτικής οµάδας µε αυταρχικές ολιγαρχικές τάσεις, της οποίας βασική επιδίωξη είναι η στήριξη των κερδών των µεγάλων επιχειρήσεων, µια στήριξη η οποία ανταποδίδεται µε την πολιτική στήριξη που παρέχουν τα ΜΜΕ, τα οποία οι ίδιες αυτές επιχειρήσεις κατέχουν.
Ο Κυριάκος µπορεί να περνάει ως φιλελεύθερος στην Ελλάδα, αλλά όχι εκεί όπου γνωρίζουν το ζήτηµα, στην ΕΕ. Κι αυτό είναι πλέον και το µεγάλο του πρόβληµα.
Ο Απόστολος Διαμαντής είναι δημοσιογράφος και ιστορικός
Διαβάστε επίσης
Το βαρέλι δεν έχει πάτο για το επιτελικό κράτος της «Μητσοτάκης ΑΕ»