Στις δηµοκρατίες ο πολιτικός παράγει και εφαρµόζει πολιτική. Από αυτήν του την ικανότητα κρίνεται και ακόµη και όταν οι ψηφοφόροι είναι επιεικείς ή αφελείς, η Ιστορία δεν έχει κανένα τέτοιο ελάττωμα. Δεν είναι ασυνήθιστο πράγμα στην πολιτική να εμφανίζονται και άλλα στοιχεία με τα οποία επιχειρείται να διορθωθεί το πολιτικό έλλειμμα ή να ωραιοποιηθεί ο πολιτικός.
Η επικοινωνία συχνά καπηλεύεται την πολιτική ικανότητα και η απάτη την αλήθεια, αλλά δεν τις υποκαθιστούν. Η τελική κρίση είναι αμείλικτη. Ποιος θυμάται πλέον τον Παναγιώτη Ψωμιάδη και τον τεχνητό έρωτα της κάμερας γι’ αυτόν ή τον έτερο Καππαδόκη του πολιτικού κομπογιαννιτισμού Βασίλη Παπαγεωργόπουλο, εκτός ίσως από τους εισαγγελείς που τους ερευνούν;
Στα απολυταρχικά καθεστώτα τα πράγματα είναι διαφορετικά από ό,τι στις δημοκρατίες. Ο πολιτικός ηγέτης, για παράδειγμα, δεν ταυτίζεται με την πολιτική, αντιθέτως επιχειρείται να αποσυνδεθεί από την εφαρμογή της. Οσο κακή κι αν είναι η πολιτική, ο ηγέτης πρέπει να εμφανίζεται πάνω από αυτή, συμπαθής, κοσμοπολίτης και να προκαλεί έναν ανεξήγητο θαυμασμό που απορρέει από την εικόνα του.
Δεν υπάρχει πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα από τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ-ουν. Στον αντίποδα όσων συμβαίνουν στη χώρα, ο Κιμ εμφανίζεται λαοφιλής και ικανός για όλα. Ο λαός, εκτός από ρύζι, τρέφεται συχνά με την εικόνα του Κιμ που επιθεωρεί τα όπλα της Βόρειας Κορέας, του Κιμ που μελετά μέσα στο λίαρ τζετ, του Κιμ καβάλα σε ένα αγέρωχο άλογο και προσφάτως του Κιμ πάνω στο λιφτ του σκι. Λίγη σημασία έχει ποιος είναι και τι κάνει ο Κιμ, αφού ο Κιμ είναι η εικόνα του.
Στον πόλεμο του Ιράκ ο αμερικανικός στρατός ξήλωσε μερικές χιλιάδες πορτρέτα του Σαντάμ Χουσεΐν από τους δρόμους της Βαγδάτης, τα οποία εμφάνιζαν τον Ιρακινό δικτάτορα ως συμπαθή ηγέτη που κατεβαίνει από το παλάτι για να συναντήσει τον κόσμο. Ο Σαντάμ με καπελάκι διακοπών, ο Σαντάμ ως στρατηγός, ο Σαντάμ στο εργοστάσιο.
Στα καθ’ ημάς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει τη δική του πολιτική ιστορία αλλά και έφεση στην εικόνα (του). Από την προεκλογική εκστρατεία του ακόμη ο νυν πρωθυπουργός επέλεξε να τοποθετεί την εικόνα του ως σφραγίδα πολιτικής. Δεν γέμισε τους δρόμους με τα πορτρέτα του, αλλά γέμισε τα κανάλια και τα σάιτ με φωτογραφίες του σε διάφορες φάσεις της υποτιθέμενης καθημερινότητάς του, που είναι ωστόσο πάντα θελκτική. Από το αξέχαστο περιστατικό όπου η γραμματέας του υπουργού Χατζηδάκη ανακάλυψε μπροστά στην κάμερα τυχαία τον Μητσοτάκη στον δρόμο αλλά και το «πόσο γκόμενος είναι» έως τη σημερινή φλυαρία των media για το πόσο «ουάου» είναι ο Κυριάκος και η σύζυγός του έχουμε γεμίσει με φωτοανοησία.
Ο Κυριάκος ποδηλάτης, ο Κυριάκος κολυμβητής, ο Κυριάκος γιόγκι και σούφι, ο Κυριάκος ταματάρης, ο Κυριάκος και τα παιδιά και βέβαια ο Κυριάκος στο χιονοδρομικό κέντρο. Πήξαμε στο «προϊόν Κυριάκος» που παλεύει να πείσει πως είναι καλό και αναγκαίο γιατί έχει τους μπλε και πράσινους κόκκους, όταν ο πολιτικός Κυριάκος είναι κυνικός, στοχοπροσηλωμένος σε συμφέροντα και επικίνδυνος.
Την ώρα που στη γειτονιά της Ελλάδας διαμορφώνονται οι όροι ενός νέου γεωπολιτικού παιχνιδιού, ο Ελληνας πρωθυπουργός παίζει με… την εικόνα του στο Μέτσοβο και τον ναρκισσισμό του καβάλα στο ποδήλατο στα Μετέωρα. Η χώρα δεν έχει κληθεί καν από τη Γερμανίδα καγκελάριο στη σύνοδο που θα γίνει με θέμα τις εξελίξεις στη Λιβύη (έχει κληθεί, φυσικά η Τουρκία) αλλά ο Κυριάκος Μητσοτάκης βαράει διπλοπεταλιά ανάμεσα σε μαργαρίτες και πουρνάρια. Κάθε μέρα που περνάει γεννιέται η εντύπωση πως το πραγματικό δίλημμα του πρωθυπουργού αφότου ανέλαβε τη διακυβέρνηση είναι «βουνό ή θάλασσα». Πού θα πάει, πώς θα φωτογραφηθεί και πώς θα διανεμηθεί το υλικό που τον εμφανίζει ως ηγέτη με ειδικές ικανότητες στα σπορ και φωτογενή.
Το εμπεδώσαμε: ο Κυριάκος την πάει την κάμερα και έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να αντιλαμβάνεται τη δημόσια εικόνα ως like κάτω από φωτογραφίες. Η εμμονή με τις φωτογραφίες και την εικόνα σε διάφορες στάσεις και περιστάσεις (εύχομαι να σταματήσει τις στάσεις εδώ) δεν είναι απόρροια του ψυχισμού και της φιλοδοξίας του. Είναι ταυτόχρονα και ένα επιβεβλημένο παιχνίδι με πολιτικό φόντο. Από τους πέντε πρώτους μήνες διακυβέρνησης ο Μητσοτάκης έχει εκτεθεί πολιτικά σε όλα τα επίπεδα. Καμία από τις προεκλογικές εξαγγελίες δεν αντέχει πλέον σε έλεγχο. Η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη, τον διαψεύδει, ενώ η τροπή στα εθνικά θέματα αναδεικνύει πως έχει επιλέξει την προσωπική βουλησιαρχία αντί της διπλωματικής οδού και των κεκτημένων.
Σκοπός του Μητσοτάκη είναι να πάει σε εκλογές πολύ γρήγορα μέσα στη νέα χρονιά για να ανανεώσει τη θητεία του προτού αμφισβητηθεί η ικανότητά του εντός και εκτός Νέας Δημοκρατίας. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιεί ως εργαλείο τη δημιουργία της εικόνας ώστε να μη χρειαστεί να απολογείται στην πολιτική. Το ίδιο έκανε και προεκλογικά. Με τη μόνη διαφορά πως τότε η εικόνα συνοδευόταν από υποσχέσεις ενώ τώρα πλέον η τακτική του επιμένει μόνο στην εικόνα αφού η πολυτέλεια των «θα» δεν υπάρχει. Τοποθετεί λοιπόν το προϊόν όπου του δίνεται τηλεοπτικός χρόνος, ποζάρει γελώντας σαν σε μαθητική φωτογράφιση, αγκαλιάζει με την πρώτη ευκαιρία παιδιά και γατιά για να φανεί συμπαθής και επενδύει στα likes των δημοσκοπήσεων και των άκομψων αγιογραφιών.
Στο παρελθόν ο Παναγιώτης Ψωμιάδης, ως πρώτος διδάξας αυτής της μεθόδου επικοινωνίας, όχι μόνο ντυνόταν Ζορό αλλά τραγουδούσε και κανέναν αμανέ on camera. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως και ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ανεξάντλητος. Χρειάζεται απλώς λίγο χρόνο.
