Το ψυχόδραμα τελείωσε, οι μέτοχοι του Twitter υποχώρησαν και τελικά ο Ιλον Μασκ πήρε αυτό που ήθελε. Ο πλουσιότερος άνθρωπος, ο μεγιστάνας των Tesla και SpaceX, κατέβαλε ποσό-μαμούθ 44 δισ. δολαρίων (41,28 δισ. ευρώ) –εκ των οποίων τα 21 δισ. δολάρια μετρητά– για να κάνει δικό του ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης που του έχει ασκήσει σκληρή κριτική. Η συζήτηση για το μέλλον του μέσου άναψε αμέσως, καθώς ο Μασκ είναι cult φιγούρα της εναλλακτικής (ακρο) Δεξιάς που έχει επικρίνει πολλάκις το Twitter γι’ αυτό που θεωρεί ως έλλειμμα της ελευθερίας του λόγου.
Πολλοί χρήστες φοβούνται ότι πλέον οι διαδικτυακές επιθέσεις με ρητορική μίσους καθώς και οι λογαριασμοί που θα διαδίδουν fake news θα αυξηθούν, στο πλαίσιο του νέου ήθους «ελευθερίας του λόγου» που πιθανόν θα φέρει ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας. Μάλιστα, ακόμη και μεγαλοεπιχειρηματίες εξέφρασαν την ανησυχία τους: ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο και ανταγωνιστής του Μασκ στην κούρσα προς το διάστημα, ο Τζεφ Μπέζος της Amazon, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τη δημοκρατία στις ΗΠΑ καθώς δήλωσε ότι πλέον το Twitter θα γίνει μια πλατφόρμα όπου θα μπορέσει να ανθήσει η κινεζική προπαγάνδα, μιας και η Κίνα αποτελεί τεράστια αγορά για τα οχήματα της Tesla του Μασκ.
Ο ιδρυτής του Twitter Τζακ Ντόρσεϊ πάντως εμπιστεύεται το όραμα του Μασκ, αν και επί της αρχής είναι αντίθετος να έχει το μέσο αυτό ιδιοκτήτη, μιας και πρέπει να είναι «δημόσιο αγαθό σε επίπεδο πρωτοκόλλου», όπως έγραψε σε ανάρτησή του στο Twitter. Ο Ντόρσεϊ θεωρούσε προβληματική την παρουσία της εταιρείας στη
Wall Street και πιστεύει ότι η κίνηση του Μασκ να την πάρει από το χρηματιστήριο –δηλαδή οι μετοχές της να μην μπαίνουν σε διαδικασία δημόσιας διαπραγμάτευσης– είναι στη σωστή κατεύθυνση. Ετσι όμως ο Μασκ θα έχει μεγαλύτερο έλεγχο στην εταιρεία και στις πολιτικές της απέναντι στα fake news και στη ρητορική μίσους απ’ ό,τι αν παρέμενε στο χρηματιστήριο. Παρά ταύτα, η απόκτηση ενός μέσου στο οποίο διεξάγεται δημόσιος διάλογος από ένα και μοναδικό άνθρωπο, αν και θέτει ερωτήματα, δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται. Ποιος ξεχνά τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ και τους «σερίφηδες» του διαδικτύου;
Συσσώρευση μιντιακής δύναμης
Στον κόσμο των υπερπλουσίων η οικονομική δύναμη δεν είναι αρκετή· πρέπει να ελέγχουν μέρος του πολιτικού διαλόγου ώστε να αποκρούουν ένα μέρος της κριτικής που δέχονται. Παράλληλα, αναδεικνύεται με τον πιο εμφατικό τρόπο η ακραία ανισότητα της αμερικανικής κοινωνίας, στην οποία οι αποφάσεις μιας χούφτας ανθρώπων επηρεάζουν εκατομμύρια άλλους.
Η περιουσία των πλουσιοτέρων
του πλανήτη έχει αυξηθεί τα τελευταία 40 χρόνια πάνω από δέκα φορές, σύμφωνα με τη στατιστική έρευνα των οικονομολόγων Εμανιέλ Σεζ και Γκαμπριέλ Ζουκμάν. Ενδεικτικά, το 0,00001% των πλουσιότερων Αμερικανών, ήτοι 18 άτομα, έχει συνολική περιουσία 1,182 τρισ. δολαρίων, τη στιγμή που το ΑΕΠ των ΗΠΑ υπολογιζόταν το 2020 σε περίπου 21 τρισ.! Με τόσο συσσωρευμένο πλούτο οι πλούσιοι θέλουν να ελέγξουν μέρος των ΜΜΕ: ο Τζεφ Μπέζος αγόρασε τη «Washington Post», ο Ρούπερτ Μέρντοκ έχει στην κατοχή του τη News Corp. που εκδίδει μεταξύ άλλων τη «Wall Street Journal», ενώ ο Μάικλ Μπλούμπεργκ έχει το ομώνυμο ειδησεογραφικό πρακτορείο οικονομικών ειδήσεων.
Ενας «ψέκας» χωρίς ιδεολογία
Ο Μασκ έχει πολύ ισχυρή γνώμη για ζητήματα που διχάζουν. Εχει υποτιμήσει τη σφοδρότητα της πανδημίας, ενώ έχει εκφράσει την ανησυχία του για την «de facto προκατάληψη» του αλγόριθμου που δίνει τη γενική κατεύθυνση του δημόσιου διαλόγου, παρά το γεγονός ότι έρευνες του ίδιου του Twitter έχουν δείξει ότι η πλατφόρμα είναι πολύ πιο ανεκτική στη δεξιά ρητορική. Ο Μασκ έχει χρησιμοποιήσει τον λογαριασμό του στο Twitter για να επιτεθεί σε ανθρώπους με πολύ λιγότερη ισχύ από αυτόν παρά το γεγονός ότι πιστεύει στην ελευθερία του λόγου, κάτι που θεωρεί σημαντικό σε μια «λειτουργική δημοκρατία», όπως έγραψε σε ανάρτησή του στο Twitter.
Είναι γνωστή η υπόθεση του Βέρνον Ανσγουορθ, του καταδύτη σπηλαίων που ανέφερε ότι το υποβρύχιο που σχεδίασε ο Μασκ για να σώσει την παγιδευμένη σε σπηλιά ομάδα ποδοσφαίρου από την Ταϊλάνδη το 2018 ήταν διαφημιστικό κόλπο. Γι’ αυτό ο Μασκ αποκάλεσε τον Ανσγουορθ «παιδόφιλο». Η μήνυσή του προς τον μεγιστάνα δεν είχε καμιά τύχη. Ο Μασκ επίσης έχει απειλήσει με βαριές συνέπειες εργαζόμενους που ήθελαν να φτιάξουν σωματείο, έχει παραδεχτεί ότι θα έκανε πραξικόπημα στη Βολιβία για αποκόμιση κέρδους από το παραγόμενο εκεί λίθιο και έχει πει ότι BBC και «New York Times» επικρίνουν αδίκως τα προϊόντα του.
Υποκρισίες για την ελευθερία
Επικριτές του κάνουν λόγο για υποκριτική ευαισθησία σχετικά με την ελευθερία του λόγου. Ο πραγματικός λόγος που αγόρασε –με το μισό ποσό δάνειο– το Twitter είναι ότι οι περισσότεροι που διακρατούν μετοχές της Tesla είναι μικροεπενδυτές και λιγότερο θεσμικοί επενδυτές, όπως η Blackrock. Ετσι η μετοχή είναι περισσότερο ευάλωτη στα καπρίτσια του Μασκ, καθώς όποτε ο Νοτιοαφρικανός επιχειρηματίας έκανε κάτι αντιφατικό, όπως το να καπνίσει μαριχουάνα σε εκπομπή του Τζο Ρόγκαν, αυτή έπαιρνε την κατιούσα. Αγοράζοντας ένα τεράστιο μέσο επιδιώκει να μετριάσει την κριτική εναντίον του, ώστε να διαφυλάξει τα κέρδη από το χρηματιστήριο, τα οποία τα δύο χρόνια της πανδημίας έχουν αυξηθεί πάνω από 40%.