Με αφορμή την επερχόμενη εμφάνισή του στην Αθήνα, ο τραγουδοποιός Μανώλης Ρακιντζής μιλάει για τη συνάντησή του με τον Σταύρο Ξαρχάκο και για σχέση του με τη μουσική.
Οι περισσότεροι γνωρίσαμε τον Μανώλη Ρακιντζή με αφορμή μια υπέροχη σύμπτωση. Ένα βράδυ πριν από μερικούς μήνες βρισκόταν στην οδό Πανεπιστημίου και έπαιζε το «Ήτανε μια φορά» όταν ο Σταύρος Ξαρχάκος περνούσε από το σημείο. Ο κορυφαίος συνθέτης στάθηκε μπροστά του, τον άκουσε να ερμηνεύει το τραγούδι του και τον πήρε αγκαλιά. Φυσικά το βίντεο έγινε viral μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Σε λίγες μέρες, συγκεκριμένα στις 11 Απριλίου, ο τραγουδοποιός και μουσικός ανεβαίνει στη σκηνή του Caja de Musica με καλεσμένους τον Αργύρη Λούλατζη και τον Στέλιο Βαμβακά. Λίγες μέρες πριν από το live μιλήσαμε μαζί του.
Ο περισσότερος κόσμος σας γνώρισε μέσα από την τυχαία συνάντησή σας με τον Σταύρο Ξαρχάκο ένα βράδυ στην Πανεπιστημίου. Πώς προέκυψε;
Η αλήθεια είναι πως ήταν μία πολύ συναισθηματικά φορτισμένη βραδιά. Ήταν αργά το βράδυ και έκανε πολύ κρύο. Αυτό που θυμάμαι όμως περισσότερο είναι αυτό το χαμόγελο που είχα όταν έμεινα μόνος και μάζευα τα πράγματά μου προσπαθώντας να κατανοήσω αυτό που μόλις είχε συμβεί. Η συνάντηση ήταν προφανώς εντελώς τυχαία. Περνούσε απλά από το σημείο που έτυχε να βρίσκομαι και να τραγουδάω ένα από τα τραγούδια του. Το να σε επιβραβεύει με τον τρόπο του ένας καλλιτέχνης τέτοιου βεληνεκούς προκαλεί ένα συναίσθημα που δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια. Αυτό που μου κάνει εντύπωση ακόμα και σήμερα είναι η τόσο μεγάλη συγκίνηση του κόσμου σε μια τόσο απλή ανθρώπινη κίνηση, σε μια απλή αλλά ταυτόχρονα σπουδαία αγκαλιά.
Πόσον καιρό παίζετε μουσική στον δρόμο;
Ο δρόμος για μένα ξεκίνησε περιστασιακά πριν από κάποια χρόνια με κάποιους φίλους σε στενάκια της Ακρόπολης και του κέντρου της Αθήνας. Ωστόσο από την καραντίνα και μετά και εφόσον τα πράγματα στα νυχτερινά μαγαζιά είχαν αλλάξει, έπρεπε να βρω τρόπους τόσο να βιοποριστώ όσο και να υπάρχω μέσα από τη μουσική. Τότε ήταν η εποχή που άρχισα να το κάνω συστηματικά και πλέον και επαγγελματικά. Με τη μουσική όμως γενικά, ασχολούμαι από μικρό παιδάκι και από τα 18 μου παίζω σε διάφορους χώρους και εκδηλώσεις. Η μουσική είναι η ζωή μου και δεν μπορώ να φανταστώ την καθημερινότητά μου χωρίς αυτή.
Ποιες είναι οι σημαντικότερες δυσκολίες για έναν μουσικό που παίζει στον δρόμο;
Το να παίζεις μουσική στον δρόμο δεν είναι ούτε εύκολο ούτε ξεκούραστο. Αρχικά μετά από τόσα χρόνια εμπειρίας θα σου πω ότι μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες είναι οι καιρικές συνθήκες. Όταν βρέχει όταν κάνει πολύ κρύο ή υπερβολική ζέστη σίγουρα δεν είναι μια ιδανική μέρα στη δουλειά. Όμως πρόβλημα είναι και η κοινωνική αντίληψη που θέλει τον μουσικό του δρόμου επαίτη. Η καχυποψία ενός κομματιού της κοινωνίας και η αντιμετώπισή μας ως «παραβατικά στοιχεία» από το κράτος. Δεν συμβαίνει παντού. Δεν συμβαίνει πλέον συχνά, αλλά συμβαίνει. Θυμάμαι όταν ξεκίνησα να παίζω στον δρόμο να διακρίνω βλέμματα αποστροφής ή ακόμα και λύπησης. Αυτό ευτυχώς αλλάζει. Ο κόσμος προχωρά και καταλαβαίνει ότι οι μουσικοί του δρόμου δεν είμαστε επαίτες ούτε επικίνδυνοι. Δεν λέω ότι είναι όλα ονειρικά φυσικά αλλά τουλάχιστον βλέπω πιο σπάνια περιπολικά με φάρους αναμμένους να πλησιάζουν επειδή κάναμε το έγκλημα να τραγουδάμε. Σε γενικές γραμμές έχει δυσκολίες που έχουν όλες οι δουλειές. Ακόμα και συναδελφικές διαμάχες, πίεση, άγχος νεύρα. Με τη διαφορά ότι δεν είναι μία διεκπεραιωτική δουλειά γραφείου. Η μουσική είναι τέχνη και ψυχαγωγία και πρέπει πρώτα ο καλλιτέχνης να ψυχαγωγήσει τον εαυτό του για να μπορέσει να το δώσει και στο κοινό.
Τι μουσική παίζετε κυρίως;
Παίζω κυρίως ελληνική μουσική. Το ρεπερτόριο μου κινείται κατά βάση στη μουσική που μου αρέσει να ακούω και ο ίδιος. Μπορεί να ξεκινήσω από Μίκη Θεοδωράκη ή Μαρία Δημητριάδη και να φτάσω με την τελευταία κυκλοφορία του Παύλου Παυλίδη ή του Θανάση Παπακωνσταντίνου.
Πώς ανταποκρίνεται το κοινό;
Ο κόσμος προτιμά πάντα τα πιο γνωστά τραγούδια, που μπορεί να συνδεθεί με αυτά, που κάτι του θυμίζουν. Οι μεγάλες επιτυχίες προκαλούν πάντα το συναίσθημα του κόσμου και αυτός με τη σειρά του ανταποκρίνεται πιο θερμά. Όμως φυσικά παίζω δικά μου τραγούδια από τους δύο δίσκους που έχω κυκλοφορήσει και η αλήθεια είναι πως με χαροποιεί ιδιαίτερα ότι ο κόσμος τα αγκαλιάζει. Αυτό συμβαίνει και στον δρόμο αλλά και στα μαγαζιά στα οποία εμφανίζομαι. Επιλέγω ανάμεσα στα δικά μου τραγούδια και στα τραγούδια άλλων που διασκευάζω κατά καιρούς, να βάζω και κλασικά τραγούδια μεγάλων δημιουργών. Άλλωστε θεωρώ χρέος των μουσικών να συστήνουν καινούριες μουσικές στον κόσμο αλλά να κρατούν στη ζωή και μεγάλες επιτυχίες άλλων εποχών, βάζοντας το λιθαράκι τους στο να μείνουν αναλλοίωτες στον χρόνο.
Πώς προέκυψε το νέο τραγούδι;
Τα Χριστούγεννα που μας πέρασαν κυκλοφορήσαμε με την ΜΙΝΟΣ-ΕΜΙ το τραγούδι «Στάσου στο κέντρο» σε μουσική δική μου και στίχους του Dennis Κωνσταντινίδη που το είπαμε παρέα με τον Πάνο Μουζουράκη. Αυτή η συνεργασία είχε δρομολογηθεί από καιρό πριν, απλά μέσα στις συγκυρίες της ζωής όπως ήταν η αγκαλιά του Ξαρχάκου, έγινε ταυτόχρονα και η κυκλοφορία του συγκεκριμένου τραγουδιού. Είναι ένα αισιόδοξο τραγούδι και στόχος μας είναι να δείξουμε ότι υπάρχει αρκετό φως μες τα σκοτάδια της εποχής.
Οι στίχοι είναι δικοί σας. Πότε ξεκινήσατε να γράφετε και με ποια αφορμή;
Το τραγούδι αυτό το έγραψα πριν από αρκετά χρόνια. Συγκεκριμένα, την περίοδο των μνημονίων και των πλατειών που γέμιζαν κόσμο. Μέσα σε αυτές τις πλατείες είδα την ελπίδα στα μάτια αμέτρητων ανθρώπων. Φιλίες γεννήθηκαν, άλλες χάλασαν, άνθρωποι χώρισαν και άλλοι ερωτεύτηκαν. Η κυριολεκτική μου έμπνευση ήρθε όταν είδα ένα νέο ζευγάρι να φιλιέται μπροστά στα σκαλιά που οδηγούσαν στην πλατεία Συντάγματος. Ήταν περιτριγυρισμένο από κόσμο όμως ήταν σαν να ήταν μόνοι τους και για αυτούς αλλά και για εμένα που τους έβλεπα εκείνη την ώρα. Αυτή η εικόνα λειτούργησε πολύ λυτρωτικά για εμένα γιατί εκείνη την εποχή ένιωθα πως ξεκινάει μια αποξένωση μεταξύ των ανθρώπων, η οποία τελικά κορυφώθηκε την εποχή της πανδημίας. Η εικόνα αυτή μου έδειξε τη διέξοδο από το αδιέξοδο στο οποίο μας είχε οδηγήσει η οικονομική ανέχεια και οι μνημονιακές πολιτικές και λειτούργησε μέσα μου σαν σανίδα σωτηρίας (ψυχολογικής φυσικά και όχι πρακτικής), όπως είχα πάντα στο μυαλό μου ότι είναι ο έρωτας, οι φίλοι η οικογένεια. Αυτό που προσπάθησα να περιγράψω μέσα από τους στίχους μου, είναι ότι η ζωή είναι τραμπάλα. Μπορείς να διασκεδάζεις και να γελάς και όταν είσαι πάνω και όταν είσαι κάτω, φτάνει να επικεντρωθείς σε αυτά που σε κάνουν χαρούμενο.
Τι είναι αυτό που σας κινητοποιεί να γράψετε;
Η έμπνευση είναι πολύ ιδιαίτερο πράγμα. Δεν νομίζω πως κάποιος μπορεί να πει πως εμπνέεται από κάτι συγκεκριμένο ούτε πως μπορεί να ορίσει εκείνος πότε θα έρθει η έμπνευση. Όπως λέει και ο υπέροχος στίχος του Αλκίνοου Ιωαννίδη «κρύβεται σαν βροχή που στέγνωσε». Ωστόσο πιστεύω ότι εμπνέομαι από την κοινωνία. Από τα καθημερινά προβλήματα, από τις ανάγκες όλων μας και τις αδικίες που βλέπουμε οι οποίες δυστυχώς είναι πολλές. Όμως η έμπνευση δεν προέρχεται πάντα από κάτι βαρύγδουπο ή σημαντικό. Μπορεί να έρθει από ένα χαμόγελο, από μια εικόνα, από ένα ηλικιωμένο ζευγάρι που κατεβαίνει αργά την Πανεπιστημίου μέχρι τον οδηγό ενός αστικού λεωφορείου που κορνάρει στο φανάρι. Η πόλη και όχι μόνο η Αθήνα αλλά κάθε πόλη, είναι γεμάτη από μικρές ιστορίες που μπορούν να σε εμπνεύσουν. Αν αυτές οι ιστορίες ντυθούν κατάλληλα μπορούν να επηρεάσουν άλλους ανθρώπους που θα νιώσουν πως ταυτίζονται μαζί τους. Και αυτό είναι τέχνη για μένα.
Είστε γέννημα θρέμμα Αθηναίος. Για την ακρίβεια γεννηθήκατε και μεγαλώσατε στο κέντρο της πόλης. Περπατάτε στην Αθήνα;
Είμαι παιδί των Εξαρχείων με μητέρα Αθηναία και πατέρα Ρεθυμνιώτη. Έζησα και ζω στα Εξάρχεια και βλέπω όλη την αλλαγή του κέντρου της πόλης από εποχή σε εποχή, την αλλαγή των ανθρώπων και των γωνιών. Η περιοχή που ζω ειδικά τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί μία είδους παραμόρφωση. Η πλατεία μας, αποτελεί πλέον παρελθόν με τους κατοίκους να μην το βάζουν κάτω και να παλεύουν για τους ελεύθερους χώρους που ανήκουν σε όλους μας. Τα Airbnb έχουν γίνει περισσότερα από τα σπίτια και τα μαγαζιά εστίασης ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Αυτό όμως που δεν άλλαξε και δεν θα αλλάξει ποτέ όσο κι αν το θέλουνε πολλοί, είναι η αλληλεγγύη των ανθρώπων που ζούμε εδώ, η βαθιά ψυχή τους και η έμπρακτη στάση που έχουν απέναντι σε κάθε αντικοινωνική συμπεριφορά. Όλη η Αθήνα αλλάζει αλλά καταφέρνει μέσα σ’ αυτό να κρατάει κάποια σημαντικά στοιχεία αναλλοίωτα, οι γωνιές της τα πάρκα της και τα στέκια που ακόμα υπάρχουν στο κέντρο της. Αγαπάω και επιλέγω να περνάω το χρόνο μου στα καφενεία και σε κάθε λογής κατάστημα που δημιουργούνται παρέες που δεν φοβούνται και λένε μόνο αλήθειες. Αυτό μου αρέσει, η αλήθεια και μόνο αυτή.
Πόσο έχει αλλάξει ο ήχος της Αθήνας την τελευταία δεκαετία;
Με βάση μία τελευταία έρευνα που διάβασα η Αθήνα είναι η δεύτερη πιο θορυβώδης πόλη στην Ευρώπη. Δεν αλλάζει μόνο η ένταση του θορύβου σ’ αυτή την πόλη αλλάζει και η ποιότητα του. Και φυσικά αλλάζουν και οι μουσικές όπως αλλάζουν οι συμπεριφορές των οδηγών και οι ομιλίες των ανθρώπων. Αυτά πάντα θα αλλάζουν απλά πια όχι τόσο ευδιάκριτα. Κάποτε είχαμε την εποχή του πολιτικού τραγουδιού, σε άλλο χρονικό σημείο είχαμε για παράδειγμα την εποχή της ηλεκτρονικής μουσικής. Σήμερα δεν μπορώ να πω με σιγουριά ποια εποχή διανύουμε, όμως όταν οι δρόμοι γεμίζουν μουσική, ό,τι μουσική και να είναι αυτή είναι πάντα για καλό. Όταν ο θόρυβος της πόλης καλύπτεται από τέχνη κάτι γίνεται σωστά. Στα μάτια τα δικά μου κάθε μορφή τέχνης στον δρόμο είτε είναι μουσική είτε είναι κάποιο θεατρικό δρώμενο είτε ένας ζωγράφος σε κάποια πλατεία είναι φάροι φωτεινοί μέσα στη νύχτα.
INFO
Ο Μανώλης Ρακιντζής θα εμφανιστεί ζωντανά στη μουσική σκηνή Caja de Musica (Σινώπης 27 & Μιχαλακοπούλου, Αθήνα) την Παρασκευή 11 Απριλίου.
Ώρα έναρξης: 22:00
