Ακριβό χρήμα, ακρίβεια και καρτέλ σμπαραλιάζουν οικονομία και νοικοκυριά, οδηγώντας σε πείνα, φτωχοποίηση, νέα «κόκκινα» δάνεια και… άγρια μνημόνια
Το να βλέπεις τον Κυριάκο Μητσοτάκη περήφανο και ευθυτενή, σαν άλλο Λουδοβίκο, να κατεβαίνει από τα σκαλοπάτια του πρωθυπουργικού αεροπλάνου το λες προκλητικό. Σαν φύλαρχος στη χώρα των λωτοφάγων. Σαν σεΐχης σε αραβικό εμιράτο. Αν όμως γνωρίζεις ότι ο «φύλαρχος» έχει οδηγήσει τη χώρα στο χείλος του γκρεμού; Αν όλα τα στοιχεία συνηγορούν ότι έρχεται μια βίαιη ανθρωπιστική και επισιτιστική κρίση, συνεπεία των πολιτικών επιλογών του «φυλάρχου» οι οποίες φτωχοποιούν τους πολλούς και ισχυροποιούν τους ολίγους; Τι κι αν οι τιμές των καυσίμων έχουν εκτοξευτεί; Τι κι αν οι βενζινοπώλες τραβάνε τα μαλλιά τους αφού έχει μειωθεί η κατανάλωση; Τι κι αν οι πολίτες κόβουν ακόμη και από τα είδη πρώτης ανάγκης για να πληρώσουν τους υπέρογκους λογαριασμούς της ΔΕΗ – και όχι μόνο; Ο Κυρ. Μητσοτάκης εκεί. Απομυζά τον κρατικό κορβανά.
Η βόμβα έχει τοποθετηθεί από τον Κυρ. Μητσοτάκη στα θεμέλια της κοινωνίας. Τώρα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) άναψε το φιτίλι. Είναι μαθηματικά βέβαιο ότι πορευόμαστε σε πτώχευση. Μια πτώχευση που θα κάνει την κρίση χρέους της μνημονιακής εποχής να μοιάζει με καλοκαιρινές διακοπές. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει στρώσει το έδαφος για να… καρπίσει η επισιτιστική, ανθρωπιστική και κοινωνική κρίση. Η ΕΚΤ στέλνει την μπουλντόζα για να επιταχύνει την καταστροφή. Βέβαια όλα αυτά λίγο ενδιαφέρουν τον Κυρ. Μητσοτάκη, που συμπεριφέρεται σαν φύλαρχος στη χώρα των λωτοφάγων.
Οι πρόσφατες αποφάσεις για αύξηση των επιτοκίων στην ευρωζώνη σε συνδυασμό με το τέλος της αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ (APP) και την παράλειψη στήριξης των ευάλωτων οικονομιών της Ελλάδας και της Ιταλίας επέφεραν στο παρόν αύξηση των επιτοκίων και στο κοντινό μέλλον φέρνουν την ύφεση. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά τις ανακοινώσεις το ελληνικό δεκαετές ομόλογο έφτασε στο 4,65%, για να υποχωρήσει στο 4,28% όταν οι επιτελείς της ΕΚΤ δήλωσαν ότι θα εφαρμοστεί εργαλείο στήριξης για τα ομόλογα Ιταλίας και Ελλάδας.
Για να καταλάβουμε, με την αύξηση των επιτοκίων η Ευρώπη επιλέγει την ύφεση. Στον πάτο του βαρελιού όμως, όπου έχει οδηγήσει τα πράγματα με την ανεξέλεγκτη αύξηση του δημόσιου χρέους η κυβέρνηση Μητσοτάκη, είναι ασφυκτικά. Είναι τέτοια η άρνηση κατανόησης της πραγματικότητας από την πλευρά της ΕΚΤ που πετάει την Ελλάδα στον γκρεμό. Στο χείλος του την έχει οδηγήσει η ανερμάτιστη οικονομική πολιτική Μητσοτάκη.
Ουσιαστικά η ΕΚΤ υιοθετεί νομισματική στρατηγική αναχαίτισης του πληθωρισμού με αύξηση επιτοκίων, αύξηση του κόστους δανεισμού των επιχειρήσεων της ευρωζώνης και τελικά αύξηση του κόστους ζωής των πολιτών, ώστε εκείνοι να περιορίσουν τη ζήτηση για να αποσυμπιεστούν οι τιμές.
Προδιαγεγραμμένη αποτυχία
Είναι προφανές στους οικονομικούς κύκλους ότι αυτή αποτελεί εκ των προτέρων αποτυχημένη στρατηγική, καθώς μπορεί να εφαρμοστεί όταν έχουμε πρόβλημα ζήτησης προϊόντων που αυξάνει τον πληθωρισμό. Οταν όμως έχουμε πρόβλημα προσφοράς (έχει διαταραχτεί η εφοδιαστική αλυσίδα λόγω της πανδημίας και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, που είχε αποτέλεσμα η Ευρώπη, τραγικά, να υιοθετήσει κυρώσεις που επέφεραν δραματική αύξηση των πρώτων υλών), τότε η λύση βρίσκεται στην αντίθετη κατεύθυνση. Η Κριστίν Λαγκάρντ και οι υπόλοιποι τεχνοκράτες του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι αρνούνται να το διαπιστώσουν. Το ίδιο έκαναν και το περασμένο φθινόπωρο όταν μιλούσαν για παροδικότητα της ακρίβειας.
Το πρόβλημα Μητσοτάκης
Τον περασμένο Νοέμβριο ο πληθωρισμός καταγράφηκε στο 4,2% και τον Μάιο εκτοξεύτηκε στο 11,3%. Ομως ο μέσος όρος πληθωρισμού στην ευρωζώνη αυξήθηκε από 4,9% σε 8,2%. Η ποσοστιαία αύξηση στον ευρωπαϊκό μέσο όρο ήταν της τάξης του 59%, ενώ η ταχύτητα των πληθωριστικών πιέσεων στη χώρα μας ξεπέρασε το 150%!
Ο Νοέμβριος ήταν σημαδιακός καθώς τότε ο πληθωρισμός της Ελλάδας ήταν χαμηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Πλέον στην Ελλάδα τρέχει με φρενήρεις ρυθμούς, ενώ στην Ευρώπη η ταχύτητα μεγέθυνσης έχει ανασχεθεί. Οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες υιοθέτησαν πολιτικές όπως μείωση του ενεργειακού κόστους, μείωση φορολογίας, φορολόγηση υπερβάλλοντος κέρδους, ενίσχυση επιχειρήσεων και νοικοκυριών κ.λπ. Εδώ ο Κυρ. Μητσοτάκης έβαλε τον μπάτλερ του καρτέλ ενέργειας Αθανάσιο Δαγούμα της ΡΑΕ να κοροϊδεύει το ελληνικό κοινοβούλιο και μοίρασε ψίχουλα στους ιθαγενείς.
Μας οδηγεί στην πτώχευση
Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τη διακυβέρνηση ο στόχος ήταν προφανής: εξυπηρέτηση των φίλων και μετατροπή της οικονομίας σε καρτέλ των ισχυρών. Ολο αυτό περιβλήθηκε από τον επικοινωνιακό μανδύα του νεοφιλελευθερισμού, οι πολιτικές του οποίου επιτάσσουν τον περιορισμό του ρόλου του κράτους προς όφελος της άνισης ανταλλαγής, των αγορών και του χαμηλού κόστους εργασίας. Ομως αυτή η μετατροπή της οικονομίας έχει τεράστιο τίμημα.
Πρόκειται για βίαιη ανισοκατανομή του εισοδήματος και περαιτέρω διεύρυνση των ανισοτήτων. Αυτό σημαίνει ότι οι φτωχοί θα γίνουν φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι. Είναι αυτό που όλοι ζούμε. Την καθίζηση της αγοραστικής δύναμης (άρα μείωση στους τζίρους) προς όφελος της υπερκερδοφορίας των επιχειρήσεων (προς επίρρωση, η Motor Oil έγινε το 2021 η πρώτη ελληνική εταιρεία που κατάφερε να σπάσει το φράγμα των 10 δισ. ευρώ σε ετήσιο κύκλο εργασιών και ο όμιλος Μυτιληναίου ανακοίνωσε αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 99%, σε 1,042 δισ. ευρώ). Αυτός είναι και ο λόγος της πλήρους απαξίωσης του ΕΣΥ.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και το target model για το κόστος ηλεκτρικού ρεύματος, σε συνδυασμό με τη βίαιη απολιγνιτοποίηση, που φέρνει ουρανοκατέβατα κέρδη για τους τέσσερις του καρτέλ φυσικού αερίου. Είναι ο λόγος της βίαιης αποκαθήλωσης των εργασιακών σχέσεων που επέφερε το περασμένο καλοκαίρι ο νόμος Χατζηδάκη.
Εκεί εντάσσεται και η υφαρπαγή των ασφαλιστικών εισφορών της επικουρικής ασφάλισης, που πλέον κατευθύνονται στον χρηματιστηριακό τζόγο. Εύκολα κάποιος μπορεί να τα διαβάσει στο πόρισμα της επιτροπής Πισσαρίδη. Τόσο η πανδημία που επέτρεψε τη χαλάρωση της εποπτείας και έδωσε το δικαίωμα ανεξέλεγκτου δανεισμού όσο και οι πληθωριστικές πιέσεις από τις αναταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα αλλά και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έδωσαν ακόμη μεγαλύτερες ευκαιρίες για εκμετάλλευση των πολλών από τους λίγους.
Ο υπέρογκος δανεισμός μαζί με μέτρα στήριξης που πήγαιναν κατά συντριπτική πλειονότητα στις τσέπες των ολίγων αλλά και οι απευθείας αναθέσεις σε φίλους έφερναν την ελληνική οικονομία κάθε φορά και πιο κοντά στο χείλος του γκρεμού. Αρκεί ένα παράδειγμα με βάση τα στοιχεία του Οργανισμού Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΔΗΧ): στο τέλος του 2021 το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης ανήλθε σε 353,38 δισ. ευρώ. Τρεις μήνες μετά, στο τέλος Μαρτίου 2022, είχε αυξηθεί κατά 41,1 δισ. ευρώ, στα 394,5 δισ. ευρώ! Αυτό το διάστημα Μητσοτάκης, Χρήστος Σταϊκούρας και Θόδωρος Σκυλακάκης παραμύθιαζαν τον κόσμο ότι η ελληνική οικονομία δανείζεται φτηνά γιατί είναι ισχυρή. Η Ελλάδα δανειζόταν με χαμηλά επιτόκια επειδή αγόραζε η ΕΚΤ στο πλαίσιο υποβοήθησης των ευρωπαϊκών οικονομιών μέσω των προγραμμάτων στήριξης PEPP και APP. Πλέον η ΕΚΤ τα σταμάτησε –το PEPP έληξε στις 31 Μαρτίου και το APP λήγει τέλος Ιουνίου–, ενώ παράλληλα, για να συγκρατήσει τις πληθωριστικές πιέσεις, αυξάνει τα επιτόκια.
Χωρίς να μπλέξουμε σε τεχνικούς όρους, αυτό για την Ελλάδα είναι καταστροφικό, αφού ακριβαίνει το χρήμα. Καταρχάς οι ελληνικές επιχειρήσεις –όσες τουλάχιστον πληρούν τα τραπεζικά κριτήρια– θα δανείζονται ακριβότερα. Το ίδιο θα συμβεί και στα δάνεια μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Από την άλλη είμαστε μια κατά βάση εισαγωγική χώρα. Ακριβώς επειδή ο μεγάλος όγκος εισαγωγών προέρχεται από την ευρωζώνη, εύκολα γίνεται κατανοητό ότι όλα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες θα πάρουν την ανιούσα. Αρκεί να πούμε ότι με βάση την ΕΛΣΤΑΤ το εμπορικό έλλειμμα (εισαγωγές μείον εξαγωγές) κατέγραψε αύξηση 71,6% το διάστημα Ιανουαρίου – Απριλίου 2022, ανερχόμενο στα 11,3 δισ. ευρώ.
Οι μισθωτοί στον Προκρούστη
Για τον κόσμο της μισθωτής εργασίας, τροφοδότη του τζίρου της πραγματικής οικονομίας, η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιφυλάσσει τον όλεθρο. Σύμφωνα με το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, παρά την αύξηση στον κατώτατο μισθό (αφορά 800.000 μισθωτούς), αυτός με τον πληθωρισμό στο 11,3% έχει χάσει ήδη πάνω από το 20% της αγοραστικής του δύναμης. Ποσοστιαία ο μέσος κατώτατος μισθός στην ευρωζώνη είναι 40% υψηλότερος από τον κατώτατο μισθό στην Ελλάδα, η οποία παρουσιάζει κοντά 40% υψηλότερο πληθωρισμό από την ευρωζώνη. Χειρότερα είναι τα πράγματα αν κάνουμε αναγωγές στον μέσο μισθό. Με βάση τα στοιχεία, ο μέσος καθαρός μηνιαίος μισθός στην Ελλάδα το 2021 ήταν 780 ευρώ ενώ ο μέσος όρος στην ευρωζώνη 1.712 ευρώ, αντιστοιχεί δηλαδή στο 45% του αντίστοιχου της ευρωζώνης.
Στης ακρίβειας τον καιρό περί άλλα τυρβάζουν
Τα ουρανοκατέβατα κέρδη από τη φορολόγηση είναι τεράστια. Το ίδιο τεράστιο είναι και το τσουνάμι της ακρίβειας που πλήττει τα ελληνικά νοικοκυριά. Η ΕΛΣΤΑΤ ήταν σαφής. Ο γενικός δείκτης τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία τον Απρίλιο του 2022 παρουσίασε αύξηση 39,1% σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2021. Αν αναλογιστούμε ότι οι χονδρικές τιμές περνάνε στη λιανική κάποιες εβδομάδες ή και μήνες αργότερα, μπορούμε να καταλάβουμε τι έρχεται τους επόμενους μήνες. Την ίδια ώρα οι Ρώσοι σφίγγουν τη θηλιά –εμφανίζοντας πρόβλημα στην προμήθεια ανταλλακτικών για αγωγούς και μηχανές εξόρυξης φυσικού αερίου λόγω των κυρώσεων της Δύσης–, με συνέπεια να μειώνουν τις εξαγωγές φυσικού αερίου, που σημαίνει ότι αυξάνεται η τιμή του: πλέον διαπραγματεύεται κοντά στα 150 ευρώ η μεγαβατώρα από 79 ευρώ προ δέκα ημερών.
Ολα αυτά προοιωνίζονται γιγαντιαίες αυξήσεις στους επόμενους μήνες και κάνουν τα μέτρα της κυβέρνησης να μοιάζουν με ασπιρίνες. Από την άλλη, για κάθε επιπλέον ενίσχυση της κοινωνίας θα πρέπει να βρεθεί δημοσιονομικός χώρος. Η κυβέρνηση ωστόσο κρύβεται πίσω από αυτό και παρακολουθεί τις αυξήσεις. Σύμφωνα με τον πανηγυρίζοντα αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θ. Σκυλακάκη, η υπέρβαση των φορολογικών εσόδων στο πεντάμηνο ανέρχεται σε 2,9 δισ. ευρώ, ενώ μόνο τον Μάιο ανερχόταν σε 1,162 δισ. ευρώ. Τι σκοπεύει να δώσει από αυτά τα χρήματα ως ανακούφιση στον πληθωρισμό; Η απάντηση είναι μόλις 300 εκατ. ευρώ. Η δικαιολογία είναι ότι από το 1,162 δισ. ευρώ του Μαΐου τα 800 εκατ. προέρχονται από τον ΕΝΦΙΑ που είχαν προϋπολογιστεί για τον Σεπτέμβριο. Αρα γιατί πανηγύρισαν ο Θ. Σκυλακάκης και όλοι οι υπόλοιποι; Ακόμη κι έτσι όμως μένει άλλο 1,74 δισ. ευρώ, ωστόσο δεν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος.
Την ίδια ώρα, πάντως, σύμφωνα με έρευνα του Pricefox, το ταπεινό τυλιχτό σουβλάκι έφτασε να πωλείται ακόμη και 5,6 ευρώ στην Αθήνα. Σε επίπεδο μέσης τιμής πάντως η αύξηση σε σχέση με το 2021 είναι… μόλις της τάξης του 70%! Δηλαδή από 2,5 ευρώ το 2021 έφτασε στα 3,5 ευρώ τον Ιούνιο του 2022!
