Από την πρώτη στιγμή που ξέσπασαν οι καταστροφικές πυρκαγιές ένα τεράστιο κύμα αλληλεγγύης πήρε σάρκα και οστά, με τους πολίτες να είναι διατεθειμένοι να βοηθήσουν τους πυρόπληκτους όπως και με όποια μέσα μπορούν. Εθελοντές πυροσβέστες, πολίτες που πρόσφεραν είδη πρώτης ανάγκης, φαγητό, φιλοξενία, χρήματα, δωρεάν φύλαξη ανηλίκων, ακόμη και δωρεάν μαθήματα για παιδιά, έγιναν μια γροθιά τόσο δυνατά σφιγμένη που τα δάχτυλα μοιάζουν σαν να ήταν πάντα εκεί κολλημένα. Σαν η ενότητα αυτή να ήταν η φυσική θέση του ανθρώπου.
Τεράστιες κατσαρόλες στήνονται στη μέση των χωριών και εκατοντάδες μερίδες φαγητού προσφέρονται απλόχερα στους κατοίκους. Ανθρωποι ξεκινούν από κάθε γωνιά της Ελλάδας, γεμίζουν τα αυτοκίνητά τους, ατομικά ή συλλογικά με κονβόι, και καταφτάνουν στις πυρόπληκτες περιοχές. Πολλοί έσπευσαν να βοηθήσουν όπως μπορούσαν ακόμη και στο μέτωπο των πυρκαγιών, διασώζοντας ανυπεράσπιστα ζώα από βέβαιο και βασανιστικό θάνατο.
Τα social media κατακλύστηκαν από εικόνες ελπίδας μέσα στον ζόφο της φωτιάς και της καταστροφής, με τους πολίτες να δίνουν οδηγίες για τις νέες ανάγκες που προκύπτουν.
Η αυτοοργάνωση αποτέλεσε τη μόνη αυτονόητη και αυθόρμητη λύση που έδωσε ο λαός για τον λαό, αποδεικνύοντας έτσι ότι η ανθρωπιά είναι ακόμη εδώ, οι κυρ Παντελήδες δεν κατάφεραν να υπερισχύσουν του συνόλου, ο οχαδερφισμός έμεινε στη γωνιά του να κοιτάει και η αλληλεγγύη βγήκε μεγάλος νικητής.
«Ερχόμαστε μέρα παρά μέρα, δεν διανυκτερεύουμε, μαγειρεύουμε και φεύγουμε. Ηρθαμε την Κυριακή, είχαμε κάνει ένα κάλεσμα για συλλογή ειδών, γεμίσαμε οκτώ αυτοκίνητα και δύο βαν, ανεβήκαμε και τα μοιράσαμε σε Αιδηψό, Λίμνη και Ιστιαία. Προχθές ήρθαμε και μαγειρέψαμε στη Λίμνη 700 μερίδες φαγητό που μοιραστήκαν σε έξι επτά διαφορετικά σημεία γύρω από το χωριό. Το μεγαλύτερο πρόβλημα σίτισης το αντιμετωπίζουν πλέον τα βορειότερα χωριά της Εύβοιας, την Πέμπτη ήρθαμε να μαγειρέψουμε στον Νέο Πύργο» λέει στο Documento ο Παναγιώτης, μέλος της αυτοδιαχειριζόμενης κοινωνικής κουζίνας Mano Aperta, υπογραμμίζοντας το σπουδαίο κύμα αλληλεγγύης από τον κόσμο.
«Υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση, είναι τεράστιο το κύμα αλληλεγγύης. Μόνο τα μηνύματα που έχουμε πάρει ως κουζίνα είναι πολλά. Υπήρχε κόσμος που μας έλεγε “θα έρθω από Κρήτη”, “κατεβαίνω από Θεσσαλονίκη”. Ενας άλλος ήθελε να έρθει από την Κύπρο!» σημειώνει και προσθέτει υπογραμμίζοντας την ανύπαρκτη κρατική μέριμνα: «Δεν είχε ο κόσμος φαγητό γιατί δεν υπήρχε ρεύμα. Το φαγητό που μαγειρέψαμε δόθηκε και σε εθελοντές, σε πυροσβέστες, σε βατραχανθρώπους, ακόμη και σε άτομα του ΔΕΔΔΗΕ που έχουν έρθει για την αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης».
«Ετρωγαν σύκα!»
«Υπάρχει αλληλεγγύη μεγάλη από τον κόσμο. Το μόνο που δεν υπάρχει είναι συντονισμός. Μεταξύ των πολιτικών. Μηδέν συντονισμός. Υπάρχουν μικροπολιτικά παιχνίδια. Κάποιοι μας έλεγαν “μην έρθετε γιατί έχουμε συνεννοηθεί με την τάδε ταβέρνα”, με σκοπό να διαφημιστεί. Τα ίδια παντού. Και στη Μάνδρα τότε με τις πλημμύρες πηγαίναμε και μαγειρεύαμε 1.000 μερίδες τη μέρα, ήρθε τότε ο δήμαρχος και προσπάθησε να το εκμεταλλευτεί πολιτικά και να μας καπελώσει ότι ήταν δική του πρωτοβουλία» αναφέρει ο Παναγιώτης, συμπληρώνοντας ότι ακόμη και οι πυροσβέστες τρώνε χάρη στους εθελοντές.
«Το κράτος δίνει φαγητό στους ξένους πυροσβέστες, στους δικούς μας δεν δίνει τίποτε. Μας τα έλεγαν οι ίδιοι, έκοβαν σύκα από τα δέντρα για να φάνε! Οταν πήγαμε σε κάτι πυροσβέστες χοιρινό γιουβέτσι ήταν λες και τους πήγαμε αμβροσία!» σημειώνει.
Με κρουασάν αλληλέγγυων
Ο Δημήτρης είναι εθελοντής πυροσβέστης στο μέτωπο της πυρκαγιάς στη βόρεια Εύβοια από την πρώτη μέρα, αφού τυγχάνει κάτοικος της περιοχής. Καταγγέλλει με τη σειρά του τις αρχές για αδιαφορία και κάνει λόγο για υποκριτική βοήθεια που στόχο έχει την αυτοπροβολή παραγόντων του νησιού.
«Τις περισσότερες μέρες τρώγαμε κρουασάν και πίναμε νερό που είχαν στείλει οι αλληλέγγυοι. Σε κάποια χωριά υπήρχαν και κουζίνες εθελοντών που μαγείρευαν και μας έδιναν. Ολα γίνονται από μας. Μόνοι μας τα κάναμε όλα. Δεν ασχολείται κανείς από τους υπεύθυνους, τους ενδιαφέρει να δείξουν ότι κάτι κάνουν και να βγάλουν μια φωτογραφία με τους εθελοντές από τις κουζίνες για να λένε ότι εκείνοι τους έφεραν. Πάνε όλοι και αρπάζονται πάνω στους εθελοντές και παρουσιάζονται ως ντόπιοι οργανωτές για να κερδίσουν ψήφους και να ανέβουν στην κοινότητα» αναφέρει.
«Μπορούσε να ελεγχθεί»
Παράλληλα ο Δημήτρης αναφέρεται στην ανοργάνωτη κατάσταση που επικρατούσε στο μέτωπο της φωτιάς με τους πυροσβέστες να αδυνατούν να επιχειρήσουν όπως θα έπρεπε λόγω έλλειψης εντολών. «Δεν υπήρχε καμία οργάνωση σε μας, τους εθελοντές. Θα μπορούσαμε την πρώτη μέρα που ήμασταν πάνω στην κρισιμότερη φωτιά στον Καβαλάρη, αν ήμασταν οργανωμένοι από την πυροσβεστική ή από κάποιον υπεύθυνο, να την έχουμε κρατήσει τη φωτιά» λέει και προσθέτει: «Μια άλλη κρίσιμη μέρα στις Καματριάδες μας είπαν κάποιοι από ένα πεζοπόρο τμήμα –δεν θέλω να κατονομάσω– ότι “αν μας αφήσουν οι υπεύθυνοι, σε μία ώρα μπορούμε να τη σβήσουμε· μπορούμε αλλά δεν δίνουν εντολές”. Εκεί ήμασταν πια μόνοι μας οι εθελοντές και μας είπαν “πάρτε τη μάνικα και κάντε ό,τι θέλετε”. Είχε άπνοια και καίγονταν πεύκα. Ο πυροσβέστης μας είπε “ο νοών νοείτω. Είναι εντολές”. Η φωτιά αυτή μπορούσε να ελεγχθεί».
Πρωτοβουλία για φιλοξενία
«Το μόνο που έχουμε είναι ο ένας τον άλλο». Ποιητικό μεν, αληθινό δε το μότο που αναγράφεται με μεγάλα στοιχεία στην ιστοσελίδα filoksenies.gr, που δημιουργήθηκε με σκοπό να βρεθεί προσωρινή κατοικία για πυρόπληκτους και τα ζώα τους.
«Αν έχουν και κορίτσι περίπου στην ηλικία της κόρης μου, 6 ετών, θα ξεχαστεί το παιδί με τα παιχνίδια και τη θάλασσα. Μπορούμε να τους δώσουμε και αυτοκίνητο. Το σπίτι είναι διώροφο, θα διαμορφώσω τον κάτω όροφο ώστε να είναι αυτόνομοι. Η περιοχή είναι ασφαλής, αν θέλουν τους πληρώνουμε και τα εισιτήρια. Εχουμε πολλά παιχνίδια και αυλή, ίσως να μπορέσουν να κάνουν κι ένα νέο ξεκίνημα εδώ. Θα προσπαθήσουμε». Αυτό είναι ένα από τα εκατοντάδες μηνύματα που συνοδεύουν προσφορές φιλοξενίας στο σάιτ, οι οποίες μέσα σε λίγες ημέρες κοντεύουν τις 600.
Ο 22άχρονος Θανάσης, προγραμματιστής στο επάγγελμα, βλέποντας την προθυμία των πολιτών να δώσουν λύση στο πρόβλημα της στέγασης των πυρόπληκτων θέλησε να βοηθήσει με τον τρόπο του και δημιούργησε την ιστοσελίδα που μπορεί να συγκεντρώσει σε ένα σημείο όλες τις προσφορές από αλληλέγγυους πολίτες, έτσι ώστε να μη χάνονται στην άβυσσο του ίντερνετ. Με τη βοήθεια της Κικής Μουστακίδου, που εργάζεται στον χώρο του digital marketing και επικοινώνησε μαζί του προκειμένου να τον βοηθήσει με το εγχείρημά του, η ιστοσελίδα γίνεται κάθε μέρα και πιο γνωστή στο ευρύ κοινό.
«Παρακολουθούσα όλη τη βδομάδα τι γινόταν στα social media και έβλεπα ότι πολύς κόσμος προσπαθούσε να βοηθήσει με αυτό τον τρόπο (σ.σ.: φιλοξενία), αλλά η πληροφορία δεν κατάφερνε να φτάσει σε πολύ κόσμο αφού το ένα post έπεφτε πάνω στο άλλο. Εβλεπα λοιπόν διάσπαρτα στάτους για φιλοξενίες και σκέφτηκα ότι θα ήταν πάρα πολύ βολικό να υπάρχουν κάπου όλα μαζεμένα. Ετσι έφτιαξα το σάιτ (σ.σ.: αρχικά δημιουργήθηκε μία φόρμα στο google)» λέει ο Θανάσης στο Documento και συμπληρώνει ότι ήδη δέχονται και πολλά μηνύματα με τα οποία κόσμος εκτός από στέγαση προσφέρει και δουλειά σε ανθρώπους που την έχουν ανάγκη.
«Είναι τρομερά αυτά που γράφουν στα σχόλια. Κάποιος για παράδειγμα έδινε το σπίτι του στη Γερμανία και έλεγε ότι αν κάποιοι θέλουν να κάνουν μια νέα αρχή, μπορούν να πάνε και να μείνουν όσο θέλουν. Μια κοπέλα έλεγε πως μένει σε στούντιο αλλά αν έρθει κάποιος, θα πάει να μείνει σε φίλη της. Είναι τρομερά αυτά που διαβάζουμε» σημειώνει ο Θανάσης, ενώ στην ερώτηση πώς νιώθει που μέσω της πρωτοβουλίας του θα βοηθηθούν πολλοί άνθρωποι απάντησε: «Η αλήθεια είναι ότι νιώθω πολύ στεναχωρημένος που χρειάζεται να το κάνω αυτό. Οσο κι αν χαίρομαι που μπαίνει περισσότερος κόσμος και δηλώνει φιλοξενίες και μπορεί να βρουν σπίτι περισσότεροι άνθρωποι, δεν με αφήνει αυτή η κατάσταση να χαρώ. Είναι δύσκολα. Δεν μπορώ να το περιγράψω, είναι κάτι πρωτόγνωρο. Την πρώτη φορά που μίλησα με κάτοικο που είχε χάσει το σπίτι του δεν ήξερα τι να του πω. Του έλεγα να έχει δύναμη και ότι όλα θα πάνε καλά στο τέλος, αλλά δεν αρκούν αυτά τα πράγματα, είναι λίγα. Επειδή δεν είναι ώρες για λόγια, καλό είναι να κάνουμε ό,τι μπορούμε και νομίζω ότι αυτό το σάιτ είναι το λιγότερο που μπορώ να κάνω».
Η ανταπόκριση σε αυτό το σχετικά άγνωστο ακόμη μέσο βοήθειας είναι ήδη μεγάλη, με σχεδόν 600 ανθρώπους να προσφέρουν απλόχερα τα σπίτια τους σε πυρόπληκτους και σε ζώα.
«Η αλήθεια είναι ότι μια πλατφόρμα μόνη της δεν θα έλεγε τίποτε» προσθέτει ο Θανάσης και συνεχίζει: «Και να το φτιάχναμε το σάιτ όσο πιο γρήγορα γινόταν, αν δεν υπήρχαν τόσοι άνθρωποι να ανοίξουν τα σπίτια τους δεν θα γινόταν τίποτε. Αυτό είναι η αλληλεγγύη. Αυτό είναι που πρέπει να κάνουν οι άνθρωποι. Είναι αυτό που διαχωρίζει τους ανθρώπους από τα τέρατα».
Η κυρία Στεφανία έχει πιάσει δουλειά για να βοηθήσει τους πυροσβέστες και τους εθελοντές που επιχειρούν στο μέτωπο των Καματριάδων. Το πρωί της περασμένης Τρίτης ο φωτογραφικός φακός του Documento τη… συνέλαβε ενώ έκοβε σε μερίδες καρπούζια που λίγο αργότερα θα μετέφερε στο βουνό για να δροσίσει όσους το προηγούμενο βράδυ είχαν δώσει μάχη με τις φλόγες. Ακόμη μια πράξη αλληλεγγύης κι ένα μεγάλο ευχαριστώ από τους κατοίκους των χωριών που βρέθηκαν στο επίκεντρο της καταστροφής προς όλους εκείνους που βρέθηκαν εκεί για να τους σώσουν