Εξαπατώντας την εθνική αντιπροσωπεία και τον ελληνικό λαό, ο πρωθυπουργός είπε ψέματα για τη δήθεν ευρωπαϊκή απόφαση που επέβαλε την αποστολή θανατηφόρου πολεμικού υλικού στην Ουκρανία. Οπως αποκαλύπτει το Documento, οι δύο σχετικές αποφάσεις που εξέδωσε στις 28 Φεβρουαρίου το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων (338/2022 και 339/2022) της ΕΕ δεν προβλέπουν πουθενά την υποχρέωση αποστολής θανατηφόρου πολεμικού υλικού προς τη χώρα που δέχτηκε ρωσική εισβολή.
Η επικίνδυνη αντίληψη που διέπει τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε σχέση με τον ρόλο, τις υποχρεώσεις και τις αρμοδιότητές του αποτυπώνεται και στην παράκαμψη του ΚΥΣΕΑ, το οποίο από ανώτατο θεσμικό όργανο μετατράπηκε σε κομπάρσο τηλεφωνικής συνακρόασης της πρωθυπουργικής απόφασης για εμπλοκή της χώρας στον πόλεμο, γεγονός που πολλαπλασίασε τους κινδύνους για τους ομογενείς και τις δυσοίωνες προβλέψεις για την επίταση της ενεργειακής κρίσης στην Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο, πταίσμα μοιάζει η διεξαγωγή της εν λόγω «σύσκεψης» χωρίς τον υπουργό Εξωτερικών, αφού ο Κυρ. Μητσοτάκης κατέστησε σαφές στη συνέντευξή του στον Alpha ότι δεν διαβουλεύεται για να πάρει αποφάσεις και θεωρεί ατελέσφορα τα συμβούλια πολιτικών αρχηγών.
«Οι αποφάσεις αυτές είναι αποφάσεις επιπέδου πρωθυπουργού. Δεν διαβουλεύομαι για να πάρω αυτές τις αποφάσεις ούτε ζητώ τη σύμφωνη γνώμη της αντιπολίτευσης» είπε και πρόσθεσε: «Δεν πιστεύω στα συμβούλια πολιτικών αρχηγών. Προσωπικά δεν έχω συγκαλέσει κανένα. Δεν θεωρώ ότι προσφέρουν κάτι». Και όλα αυτά από τον πολιτικό αρχηγό που σήκωσε παντιέρα εθνικιστικής αντίδρασης κατά της «μυστικής διπλωματίας» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για τη συμφωνία των Πρεσπών, ασχέτως αν είχε ενημερωθεί από τον τότε πρωθυπουργό τρεις φορές για την πορεία των διαπραγματεύσεων με τη γειτονική χώρα.
Κοντολογίς, ο κ. Μητσοτάκης παρέκαμψε κάθε θεσμικό φίλτρο που διαχωρίζει τις δημοκρατίες από τα αυταρχικά καθεστώτα, μετέτρεψε σε στωικό παρατηρητή τον υπουργό Εξωτερικών, «κατήργησε» το ΚΥΣΕΑ και συνελήφθη για άλλη μια φορά ψευδόμενος στη Βουλή, φρονώντας πως θα πέρναγε στα ψιλά ο ανυπόστατος ισχυρισμός περί ύπαρξης σχετικής απόφασης της ΕΕ που δεσμεύει τα κράτη-μέλη για αποστολή θανατηφόρου πολεμικού υλικού. Συν τοις άλλοις, με αυτές τις αντιθεσμικές μεθοδεύσεις παραχάραξε τη μέχρι πρότινος πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική της χώρας, λειτουργώντας με αμιγώς μικροπολιτική σκοπιμότητα.
Συγκεκριμένα, μοιάζει να αντιλαμβάνεται την αναδιάταξη των διεθνών συσχετισμών ως ευκαιρία διαφυγής από τις αναντίρρητες ευθύνες της πολυεπίπεδης ακρίβειας και δη της ενεργειακής την οποία επιτάχυνε μέσω της εμμονής του για βίαιη απολιγνιτοποίηση. Παράλληλα, εργαλειοποιεί τον πόλεμο για να δικαιολογήσει τις υπέρογκες αμυντικές δαπάνες ύψους 7 δισ. ευρώ και προβάλλει σχήματα εναλλακτικής πραγματικότητας για να καταστήσει «φιλορώσους» τους πολιτικούς του αντιπάλους, αδιαφορώντας αν θα προσκρούσει στη συμφωνία των Πρεσπών και την απέλαση των Ρώσων διπλωματών επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Τη στιγμή που ο Τούρκος πρόεδρος εκμεταλλεύεται τη συγκυρία για να ζητήσει την ένταξη της χώρας του στην ΕΕ παζαρεύοντας με Ανατολή και Δύση, ο Κυρ. Μητσοτάκης από κοινού με την Κατερίνα Σακελλαροπούλου αρνούνται να προβούν στον παραλληλισμό της ρωσικής εισβολής με τα πεπραγμένα της Τουρκίας στην Κύπρο. «H εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι η πρώτη τόσο σημαντική επίθεση εναντίον ενός ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη» δήλωσε η πρόεδρος της Δημοκρατίας, παραβλέποντας πλήρως την κυπριακή τραγωδία. Τη σκυτάλη πήρε ο πρωθυπουργός, ο οποίος εισερχόμενος τόσο στη Σύνοδο Κορυφής στα τέλη Φεβρουαρίου όσο και στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή απέφυγε οποιαδήποτε συσχέτιση με το κυπριακό.
Τα ψέματα και οι αποφάσεις
Απαντώντας στις αιτιάσεις του Αλέξη Τσίπρα για την αποστολή των 20.000 κατασχεμένων καλάσνικοφ από πλοίο ουκρανικών συμφερόντων με προορισμό τη Λιβύη, ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε επί λέξει: «Και επειδή αναρωτηθήκατε γιατί η Ελλάδα έπρεπε να στείλει αυτήν τη στιγμή όπλα στην Ουκρανία, πρέπει να σας πω ότι αυτήν τη στιγμή υπάρχει ευρωπαϊκή απόφαση η οποία ουσιαστικά δεσμεύει όλα τα κράτη-μέλη, με εξαίρεση τα κράτη-μέλη τα οποία έχουν συνταγματικά κατοχυρωμένη ουδετερότητα. Είναι τρία αν δεν κάνω λάθος στον αριθμό. Τα υπόλοιπα κράτη-μέλη δεσμεύονται από αυτή την ευρωπαϊκή απόφαση».
Καταρχάς, δεν είναι μόνο τα κράτη-μέλη με συνταγματικά κατοχυρωμένη ουδετερότητα που δεν απέστειλαν θανατηφόρο πολεμικό υλικό στην Ουκρανία, αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Ο πρωθυπουργός κατάφερε να καταστήσει και πάλι την αλήθεια νεκρή έννοια, καθώς τέτοια απόφαση δεν υπάρχει. Μετά το πέρας της συνεδρίασης του έκτακτου Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων για την αιματοχυσία που προκαλεί η ρωσική εισβολή εκδόθηκαν δύο αποφάσεις. «Απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με μέτρο συνδρομής στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη για την προμήθεια θανατηφόρου στρατιωτικού εξοπλισμού και πλατφορμών στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις» είναι ο τίτλος της πρώτης, που πήρε αριθμό πρωτοκόλλου 338/2022, ενώ η δεύτερη αφορά «συνδρομή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη για τη στήριξη των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας» (339/2022).
Η πρώτη προβλέπει χρηματοδότηση για «την παροχή θανατηφόρου στρατιωτικού εξοπλισμού και πλατφορμών στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις», η οποία αποδεσμεύτηκε από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για την Ειρήνη (ΕΜΕ) και ήταν ύψους 450 εκατ. ευρώ. Δηλαδή ο αρμόδιος μηχανισμός της ΕΕ δεν πρόσφερε όπλα στον ουκρανικό στρατό, αλλά τα κονδύλια για την προμήθειά τους. Με τον τρόπο αυτό το κάθε κράτος-μέλος μπορούσε να αποφύγει πιθανή διπλωματική εμπλοκή με τη Ρωσία, αφού η απόφαση του συλλογικού οργάνου δεν δεσμεύει καμία χώρα για την απευθείας αποστολή πολεμικού υλικού. Στο άρθρο 5 της απόφασης ορίζεται επίσης ότι «τα κράτη-μέλη επιτρέπουν τη διέλευση στρατιωτικού εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένου συνοδευτικού προσωπικού, μέσω των εδαφών τους, συμπεριλαμβανομένου του εναέριου χώρου τους», γεγονός που καταδεικνύει περιορισμένες υποχρεώσεις των κρατών-μελών.
«Εξοπλισμός προστασίας»
Ως προς τη δεύτερη απόφαση, προβλέπεται επιπλέον συνδρομή 50 εκατ. ευρώ, η οποία «χρηματοδοτεί την παροχή εξοπλισμού και προμηθειών που δεν είναι θανατηφόρα, όπως εξοπλισμός ατομικής προστασίας, κιβώτια πρώτων βοηθειών και καύσιμα στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας». Εκτός από την επανάληψη της επισήμανσης για ελεύθερη διέλευση του στρατιωτικού εξοπλισμού, τονίζεται πως «τα κράτη μέλη εξετάζουν το ενδεχόμενο παροχής οικονομικής και υλικοτεχνικής στήριξης στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας εξοπλισμού προστασίας». Ποια είναι, λοιπόν, η απόφαση που επικαλείται ο κ. Μητσοτάκης; Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ τα 17 έστειλαν ή είχαν πρόθεση να στείλουν πολεμικό υλικό, με τον πρωθυπουργό να ισχυρίζεται πως οι υπόλοιπες χώρες έχουν συνταγματικά κατοχυρωμένη ουδετερότητα και γι’ αυτό δεν συνεισφέρουν, κάτι που είναι εξίσου ψευδές.
«Ενός ανδρός αρχή»
Επιπλέον, ο πρωθυπουργός επιβεβαίωσε την κριτική του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης περί «ενός ανδρός αρχή» σε σχέση με την επίμαχη απόφαση. «Κάνατε ορισμένα σχόλια σχετικά με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, με το γεγονός ότι δεν είχε συνεδριάσει το ΚΥΣΕΑ» σημείωσε απευθυνόμενος στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, χαρακτηρίζοντας λανθασμένη την εκτίμησή του. «Το ΚΥΣΕΑ συνεδρίασε την προηγούμενη Πέμπτη και είχε εξουσιοδοτήσει όλα τα μέλη του, κατά την αρμοδιότητά τους, να πάρουν τις σχετικές αποφάσεις» σημείωσε και παραδέχτηκε πως έφερε προ τετελεσμένου τα μέλη του ΚΥΣΕΑ, λέγοντας: «Είχα δε ενημερώσει τηλεφωνικά όλα τα μέλη του ΚΥΣΕΑ για την απόφαση να αποστείλουμε στρατιωτικό υλικό στην Ουκρανία».
Με βάση όσα διατύπωσε την Πέμπτη ο Νικήτας Κακλαμάνης στον αέρα του Rise TV, ο κ. Μητσοτάκης δεν ήταν ιδιαίτερα πειστικός ως προς την ορθότητα της προσωπικής του απόφασης για την αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία. Συγκεκριμένα, ο αντιπρόεδρος της Βουλής μίλησε για «απόφαση υψηλού ρίσκου», εικάζοντας πως «ο πρωθυπουργός σκέφτηκε ποιο είναι το άμεσο συμφέρον της χώρας, θα είχε συζητήσει την απόφαση και θα είχε συνεννοηθεί με το αρμόδιο υπουργείο, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας». Μάλιστα ο κ. Κακλαμάνης πρόσθεσε με νόημα ότι το μέλλον θα δείξει αν είναι στη σωστή κατεύθυνση.
Εξηγήσεις χωρίς αιτία
Χωρίς ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ να αναφερθεί στις πληροφορίες περί διάστασης απόψεων με τον Νίκο Δένδια, ο Κυρ. Μητσοτάκης έκρινε σκόπιμο να διευκρινίσει: «Αν ψάχνετε εντός της κυβέρνησης, στις σχέσεις τις δικές μου με τον υπουργό Αμυνας, με τον υπουργό Εξωτερικών, διαφωνίες, λυπάμαι, ψάξτε αλλού. Δείτε ίσως τα δικά σας εσωτερικά προβλήματα. Μπορώ να σας ενημερώσω ότι οι σχέσεις μου είναι όχι απλά απόλυτα αρμονικές, αλλά υπάρχει απόλυτη σύνταξη ως προς τις βασικές αποφάσεις που αφορούν στην εξωτερική πολιτική». Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο υπουργός Εξωτερικών στην ολιγόλεπτη τοποθέτησή του από το βήμα της Βουλής: «Αν υπήρχε διαφωνία μου με τον πρωθυπουργό, θα με είχε αποπέμψει. Δεν υπήρχε πιθανότητα να καθόμαστε δίπλα δίπλα σε αυτήν τη συζήτηση και ο κ. Μητσοτάκης να με ανέχεται και εγώ να καλύπτω κάτι στο οποίο έχω απόλυτη διαφωνία» υπογράμμισε.
Οπου υπάρχει καπνός…
Παρά το γεγονός ότι Μαξίμου και ΥΠΕΞ προσπάθησαν να σβήσουν τη φωτιά που άναψε η απουσία του Ν. Δένδια από το ΚΥΣΕΑ, στα διπλωματικά κλιμάκια είναι κοινός τόπος η απόσταση που χωρίζει τον πρωθυπουργό από τον υπουργό Εξωτερικών. Διόλου τυχαίο ότι ο κ. Δένδιας έστειλε τροχιοδεικτικές βολές στην Τουρκία προκειμένου να προλάβει τυχόν εκμετάλλευση της καταπάτησης του διεθνούς δικαίου από τη Ρωσία, ενώ απαρατήρητο δεν πέρασε ούτε το tweet αναφορικά με τη θυσία του Γρηγόρη Αυξεντίου. Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, η διάσταση απόψεων είναι υπαρκτή και αποτελεί προϊόν μιας κατάστασης που σοβεί ανάμεσα στον πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών εδώ και αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ άλλες πληροφορίες αποδίδουν τη διαφωνία επί των χειρισμών του Κυρ. Μητσοτάκη στο ουκρανικό σε «εμπορικά ζητήματα και επιχειρηματικά συμφέροντα που θα πληγούν καίρια». Από την άλλη, κυβερνητικές πηγές επέκριναν στο Documento την απόφαση του Ν. Δένδια να αναπαραγάγει δημοσίως όσα του είχε μεταφέρει ο Ρώσος ομόλογός του περί μη στρατιωτικής επέμβασης στην Ουκρανία, κριτική που ευθυγραμμίζεται με αυτήν που διατύπωσε ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Διπλό χτύπημα
Μέσα σε λίγες μέρες ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Σαμαρά εξαπέλυσε δύο ευθείες επιθέσεις κατά του υπουργού Εξωτερικών. Αρχικά ο κ. Βενιζέλος στηλίτευσε το γεγονός ότι ο κ. Δένδιας αναπαρήγαγε τη διαψευσθείσα βούληση του Σεργκέι Λαβρόφ περί μη επέμβασης στην Ουκρανία και σε δεύτερο χρόνο αποκάλεσε «διπλωματική αστειότητα» την «πρόταση εν μέσω τέτοιας κρίσης στην Ουκρανία να αναλάβει πρωτοβουλία η Ρωσία για τα ελληνοτουρκικά και το κυπριακό». «Δείχνει παντελή έλλειψη αίσθησης του χρόνου και των συνθηκών. Ευτυχώς δεν δόθηκε συνέχεια, έγινε αντιληπτό ότι ήταν παντελώς άσχετο με τη στιγμή και τον συσχετισμό δυνάμεων» σχολίασε.
Στον αντίποδα, πηγές με γνώση του συγκεκριμένου ζητήματος δηλώνουν έκπληκτες με την επίθεση του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ, κάνοντας λόγο για διαστρέβλωση των λεγόμενων του υπουργού Εξωτερικών. Σχετικά με τους λόγους που οδήγησαν τον κ. Βενιζέλο σε αυτή την κριτική, θεωρούν πως στόχος δεν είναι ο Ν. Δένδιας αλλά η κυβέρνηση εν συνόλω. «Το τελευταίο διάστημα ο κ. Βενιζέλος ανεβάζει σε τακτική βάση τους τόνους κατά της κυβέρνησης» παρατηρούν και εικάζουν πως σκοπός του πρώην υπουργού Εξωτερικών δεν είναι η έμμεση απεύθυνση προς τον Κυρ. Μητσοτάκη, κατά του οποίου καταφέρεται συχνά, αλλά «για να τα ακούει ο Νίκος Ανδρουλάκης που τον διατηρεί σε καθεστώς πολιτικής αδράνειας».
Οι αποφάσεις: