Η πατρίδα μας είναι ευρωπαϊκή δύναμη ειρήνης και ήπιας ισχύος, είναι το μήνυμα που στέλνει ο Τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ Γιώργος Κατρούγκαλος με αφορμή τα πεδία εξωτερικής πολιτικής που φέρνει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Ειδικότερα, μιλώντας στην ΑΥΓΗ της Κυριακής άσκησε κριτική στην κυβέρνηση Μητσοτάκη και στην λογική των ίσων αποστάσεων από την πλευρά των ΗΠΑ και την χλιαρή αντίδραση της Ευρώπης απέναντι στην Τουρκική προκλητικότητα.
Μπήκαμε στον 4ο μήνα του πολέμου στην Ουκρανία. Θεωρείτε ότι προσπαθεί η Ευρώπη, διά του Ντράγκι, να… δώσει μια ευκαιρία στην ειρήνη;
Η Ευρώπη δυστυχώς δεν φαίνεται ικανή να διαμορφώσει κοινή θέση στο μείζον αυτό θέμα. Η Ιταλική ειρηνευτική πρόταση για να τερματιστεί η ρωσική εισβολή στηρίζεται μόνο από την Κύπρο και την Ουγγαρία (από την τελευταία για τους δικούς της λόγους). Και, φυσικά ο κ. Μητσοτάκης, ενδιαφέρεται περισσότερο να δίνει διαπιστευτήρια πιστού και δεδομένου συμμάχου στις ΗΠΑ, παρά να συντάσσεται με τις προσπάθειες που καταβάλλει ο Ιταλός Πρωθυπουργός, ή με – άλλο τρόπο- ο Γάλλος Πρόεδρος ή ο Αυστριακός Καγκελάριος. Μιλάει θεωρητικά για ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία, χωρίς όμως να υποστηρίζει έμπρακτα τη θέση αυτή.
Βλέπουμε την ελληνική κυβέρνηση να ευθυγραμμίζεται απόλυτα με τις ΗΠΑ στο ουκρανικό. Αναβαθμίζει αυτό το ρόλο της χώρας στην περιοχή και την Ε.Ε. ή τις προκαλεί νέες δυσκολίες;
Δεν πρόκειται απλώς για ευθυγράμμιση με τις ΗΠΑ αλλά για πλήρη ανατροπή σταθερών της διπλωματίας μας με την επιστροφή στην εμφυλιοπολεμική λογική της Ελλάδας ως «προκεχωρημένου φυλακίου» της Δύσης. Η πολιτική αυτή είναι αδιέξοδη και υποβαθμίζει, δεν αναβαθμίζει την διεθνή θέση της χώρας. Στον απόηχο του ταξιδιού Μητσοτάκη και του μεγάλου δώρου της επ’ αόριστο παραχώρηση ελληνικών εγκαταστάσεων, είχαμε μία πρωτοφανή έξαρση της τουρκικής επιθετικότητας, με υπερπτήσεις 2,5 μίλια από την Αλεξανδρούπολη. Και ποια ήταν η αντίδραση των ΗΠΑ; Μια δήλωση ίσων αποστάσεων: «προτρέπουμε τους συμμάχους μας να αποφεύγουν τη ρητορική που θα μπορούσε να αυξήσει τις εντάσεις.» Ανάλογα χλιαρή ήταν και η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ πλήρη αφωνία επέδειξε και η Γαλλία, παρά την ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία, τόσο τώρα, αλλά και όταν η Τουρκία συνέδεσε προκλητικά την εδαφική κυριαρχία στα νησιά μας με την αποστρατιωτικοποίηση τους. Δηλαδή, ενώ ο κ. Μητσοτάκης τους τα δίνει όλα, ως “αντάλλαγμα” οι ΗΠΑ όχι μόνον δεν ασκούν καμία πίεση να τερματιστούν οι τουρκικές προκλήσεις, αλλά εντάσσουν την Τουρκία άνευ όρων στον νέο ενεργειακό χάρτη, ετοιμάζονται να πουλήσουν F16 στην Τουρκία και μας καλούν να αγοράσουμε F35 για να τα αντιμετωπίσουμε.
Πώς θα πρέπει να αντιδράσει η ελληνική διπλωματία στο “Μητσοτάκης γιοκ” του Ερντογάν;
Όπως είχε αντιδράσει στο πλαίσιο της δικής μας πολυδιάστατης, ενεργητικής και διεκδικητικής εξωτερικής πολιτικής, δηλαδή με σαφείς κόκκινες γραμμές αλλά και με την επιδίωξη λύσης μέσω του διαλόγου. Θυμίζω ότι με τον Αλέξη Τσίπρα να εκπροσωπεί τη χώρα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 22/3/2018 είχε λάβει απόφαση με την οποία «καταδικάζει απερίφραστα τις συνεχείς παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος [… και] καλεί επειγόντως την Τουρκία να σταματήσει αυτές τις ενέργειες». Στις δε 20/6/2019, επειδή η Τουρκία δεν είχε ακόμη ανταποκριθεί στις επανειλημμένες εκκλήσεις της ΕΕ, ζήτησε από την Επιτροπή να προτείνει «στοχευμένα μέτρα» (δηλαδή κυρώσεις). Αυτά τα πέτυχε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και τότε πρωθυπουργός γιατί διεκδίκησε και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφάλειας, διατηρώντας ταυτόχρονα ανοικτούς τους διαύλους διαλόγου με την Τουρκία. Αρκεί να διαβάσει κανείς τις δημόσιες δηλώσεις κατά την επίσκεψη του το 2017 στον Λευκό Οίκο, όπου κάνει 10 αναφορές στην Τουρκία αναδεικνύοντας όλες τις επιθετικές της ενέργειες. Αλλά παράλληλα, κρατούσαμε ζωντανό τον διάλογο με την Τουρκία με εκατέρωθεν επισκέψεις. Και το 2017 όταν ο Πρόεδρος Ερντογάν επισκέφθηκε την Αθήνα μετά την επίσκεψη στις ΗΠΑ. Και το 2019 όταν ο Αλέξης Τσίπρας και εγώ ως ΥΠΕΞ, επισκεφθήκαμε την Τουρκία παράλληλα με την καθιέρωση του Στρατηγικού Διαλόγου και του σχήματος 3+1 με τις ΗΠΑ.
Όλα δείχνουν πως η ενεργειακή κρίση και οι αναταράξεις του πολέμου στην Ουκρανία θα παραμείνουν και θα ενταθούν στην οικονομία. Πως σχολιάζετε τους χειρισμούς της κυβέρνησης;
Η απάντηση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ήταν από την αρχή αυτή που έδινε πάντα η αριστερά, αλλά και σε μεγάλο βαθμό η πάγια μεταπολιτευτική εξωτερική πολιτική της χώρας μας: έμφαση στην διπλωματία, εμμονή στο ότι η πατρίδα μας είναι ευρωπαϊκή δύναμη ειρήνης και ήπιας ισχύος. Η επιλογή αυτή έδινε περιθώρια στην Ελλάδα να τηρεί τις διεθνείς συμβατικές της δεσμεύσεις της αλλά και να έχει τα μεγαλύτερά δυνατά περιθώρια να ασκήσει την απαραίτητη πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική μιας χώρας που βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η αντίθετη επιλογή του κ. Μητσοτάκη για αποστολή θανατηφόρων όπλων αποτελεί ανατροπή πάγιου δόγματος της εξωτερικής πολιτικής, όπως και η προηγούμενη απόφαση του να στείλει Πάτριοτ στην Σαουδική Αραβία. Μάλιστα οι σχετικές αποφάσεις ελήφθησαν αντιθεσμικά, χωρίς σύγκληση του ΚΥΣΕΑ, η δε τελευταία αποστολή όπλων εν κρυπτώ και αντίθετα με τις διαβεβαιώσεις του Υπουργού Άμυνας ενώπιον της Βουλής ότι δεν θα ξαναστείλουμε οπλισμό. Ούτε ισχύει το επιχείρημα ότι έτσι θα εξασφαλίσουμε ανάλογη υποστήριξη απέναντι στην Τουρκία. Η Άγκυρα σε μεγάλο βαθμό ακολουθεί επαμφοτερίζουσα στάση στο Ουκρανικό, χωρίς να υποστεί συνέπειες. Αντιθέτως, προβάλλεται ως διαμεσολαβητική δύναμη. Από την αποστολή πολεμικού υλικού η Ελλάδα μπορεί, ίσως, να δεχθεί εύσημα από τις ΗΠΑ, αλλά δεν κερδίζει σε σχέση με την Τουρκία και την επιθετικότητα της, καθώς η γείτονας γίνεται ακόμα πιο σημαντική για τις ΗΠΑ μετά την ουκρανική κρίση.
Την Κυριακή συνεδριάζει η Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ. για πρώτη φορά με την νέα σύνθεση. Ποια είναι τα επίδικα για την επόμενη μέρα του συνεδρίου και των εσωκομματικών εκλογών;
Ο κόσμος περιμένει από εμάς να δώσουμε λύση στα αδιέξοδα που καθημερινά δημιουργεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ο στόχος του συνεδρίου μας ήταν την επόμενη μέρα να έχουμε ένα κόμμα πιο ανοικτό, πιο κοντά στην κοινωνία, με συγκεκριμένες λύσεις στα καθημερινά και τα μεγάλα προβλήματα. Η πρόταση για άμεση εκλογή όχι μόνον του Προέδρου αλλά και της Κεντρικής Επιτροπής από τη βάση αποσκοπούσε στο να επιβεβαιώσουμε την ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, όπως διαμορφώθηκε από τον αγώνα κατά των μνημονίων και την κυβερνητική μας θητεία, αλλά και να αποφύγουμε τον αρχηγισμό και τη γραφειοκρατικοποίηση, με την άμεση συμμετοχή των μελών μας, και όχι των μηχανισμών, στην εκλογή των ανώτατων οργάνων. Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε. Έχουμε πλέον 172.000 μέλη, είμαστε ένα πολύ πιο μαζικό και λαϊκό κόμμα. Η αριστερά όμως δεν επιτρέπεται να είναι αυτοαναφορική. Το ζητούμενο είναι η ενίσχυση αυτή των κομματικών μας δυνάμεων να συνδυαστεί με το δυνάμωμα και των κοινωνικών αγώνων και να οδηγήσει σε μια νέα, δημοκρατική και προοδευτική κυβέρνηση, προς όφελος των πολλών και όχι των λίγων και ισχυρών.
