Η φωτιά που άναψε στο Ναγκόρνο Καραμπάχ δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Για πολλούς ήταν αναμενόμενο: η εξέλιξη μιας φωτιάς που σιγοκαίει στον Καύκασο δεκαετίες τώρα.
Αλλωστε η δήλωση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι η Αρμενία «θα πρέπει να αποσυρθεί από τα κατεχόμενα εδάφη» και του υπουργού Εξωτερικών Μεχμέτ Τσαβούσογλου, ο οποίος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο στρατιωτικής παρέμβασης λέγοντας ότι «θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί», μιλάνε από μόνες τους.
Από το γεωστρατηγικό παζλ στον Καύκασο, το μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας με τα τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, δεν θα μπορούσε να απουσιάζει το Κρεμλίνο, το οποίο άλλωστε παραμένει εγγυητής της ασφάλειας της Αρμενίας.
Από την πλευρά της η αζερική κυβέρνηση επιμένει στην πάγια ρητορική της ότι το Ναγκόρνο Καραμπάχ της ανήκει, ωστόσο το ζήτημα είναι πολύ πιο σύνθετο.
Το Ναγκόρνο Καραμπάχ έχει πληθυσμό 150.00 ανθρώπους, στη μεγάλη τους πλειονότητα Αρμένιοι. Αποσχίστηκε βίαια από το Αζερμπαϊτζάν το 1991 με την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης και έκτοτε αυτή η περίκλειστη από το Αζερμπαϊτζάν περιοχή μοιράζεται με τους Αζέρους γείτονές της μια κοινή ιστορία βίας, συγκρούσεων και πολιτικής διαμάχης. «Ναγκόρνο» στα ρωσικά σημαίνει ορεινός. Επί παντοκρατορίας Στάλιν η περιοχή κηρύχθηκε αυτόνομη εντός του σοβιετικού Αζερμπαϊτζάν, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας συνύπαρξης βεβιασμένης μεν, προβληματικής δε.
Κατά τη διάρκεια των μεταρρυθμίσεων της περεστρόικα οι αρχές του Ναγκόρνο Καραμπάχ αποφάσισαν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, από το οποίο αποφασίστηκε η απόσχισή του από το Αζερμπαϊτζάν και η ένωσή του με την Αρμενία.
«Καραμπάχ» στα τουρκικά σημαίνει μαύρος αμπελώνας. Από την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης η Τουρκία αποτέλεσε τον στενότερο σύμμαχο του Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια των 30 χρόνων σύγκρουσης και διαπραγματεύσεων μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, οι οποίες σήμερα φαίνεται να βρίσκονται μπροστά σε νέο αδιέξοδο. Ωστόσο, το μεσημέρι της Παρασκευής η Αρμενια ανακοίνωσε την πρόθεσή της να συνεργαστεί με την ομάδα μεσολάβησης του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, με στόχο την εκεχειρία στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Ωστόσο σήμερα η θέση του Αζερμπαϊτζάν είναι ενισχυμένη λόγω της οικονομικής ευρωστίας και της στήριξης από την Τουρκία, αλλά και του κομβικού ρόλου του ως ενεργειακού παρόχου της Ευρώπης και όχι μόνο.
Το αζερικό φυσικό αέριο μέσω του TAP που περνάει και από τη χώρα μας φτάνει μέχρι την Ιταλία και σύντομα, μέσω της επέκτασης του ιταλικού αγωγού, φιλοδοξεί να προμηθεύει και τις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά, παίζοντας τον ρόλο του εναλλακτικού παρόχου στο ρωσικό φυσικό αέριο της Gazprom. Επιπλέον, στις μετοχικές εταιρείες εξόρυξης του αζερικού φυσικού αερίου από το μεγαλύτερο οικόπεδο της Κασπίας θάλασσας, το Σαχ Ντενίζ, συμμετέχουν εταιρείες όπως η BP, η τουρκική TPAO, η κρατική αζερική SOCAR, αλλά και η ρωσική Lykoil και η ιρανική NIOC.
