Ο Καρίλ Φερέ ταξιδεύει στην κόλαση της Αρκτικής

©Jenny Air

Ο Καρίλ Φερέ όταν δεν βρίσκεται στο Παρίσι ταξιδεύει στον κόσμο αναζητώντας θέματα για τις επόμενες ιστορίες των «αχανών εκτάσεων και των “ξένων” τόπων», στις οποίες διαπρέπει. 

Στα μυθιστορήματά του πραγματεύεται τη βαθιά σχέση των ανθρώπων με την πολιτική και την ιστορία, από τη Νότιο Αφρική και τη Νέα Ζηλανδία μέχρι τη Λατινική Αμερική, την Ελλάδα και τον Αρκτικό Κύκλο.

Η ιδέα για το «Νορίλσκ» (εκδ. Άγρα, μτφρ. Αργυρώ Μακάρωφ) γεννήθηκε όταν η εκδότρια του οίκου Paulsen του πρότεινε να ταξιδέψει στην ομώνυμη βιομηχανική πόλη της Σιβηρίας. Το Νορίλσκ βρίσκεται πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο και οι μόνιμοι κάτοικοί του ξεπερνούν τους 175 χιλιάδες. Στη βορειότερη πόλη του κόσμου το σκοτάδι σκεπάζει τα πάντα για δύο ολόκληρους μήνες τον χρόνο. Η θερμοκρασία κυμαίνεται ανάμεσα στους 20 με 60 βαθμούς Κελσίου υπό το μηδέν, ενώ αποτελεί το σημείο του πλανήτη με το υψηλότερο ποσοστό μόλυνσης της ατμόσφαιρας (ετησίως εκπέμπονται πάνω από δύο εκατομμύρια τόνοι αερίων από τα εργοστάσια της περιοχής).

«Η θερμοκρασία το βράδυ ήταν γύρω στους μείον είκοσι βαθμούς Κελσίου, και με τον αέρα που έφτανε απ’ τα υψώματα γύρω απ’ την πόλη ήταν σίγουρο ότι θα σπάγαμε τα μούτρα μας. Στους μείον σαράντα βαθμούς Κελσίου. […] Το μπλε της νύχτας, οι σκούροι γκρίζοι καπνοί που ξεπετάγονταν απ’ τις υψικάμινους των εργοστασίων, απ’ τα φουγάρα των πλοίων που αναχωρούσαν αγνοώντας τί θα συναντούσαν, τα φώτα από τις οικοδομές όμοιες με παρατεταγμένα στρατιωτάκια κατά μήκος των λεωφόρων – βρισκόμασταν σε σκηνικό του Μπλέηντ Ράννερ. Αλλά σε εκδοχή Σιβηρίας, κάτι που δεν έμοιαζε με τίποτα απ’ όσα έχω δει μέχρι σήμερα…».

Το βιβλίο, το οποίο κυκλοφόρησε στη Γαλλία το 2017, αποτελεί ταξιδιωτικό χρονικό στο οποίο αποτυπώνεται η ζωή των μεταλλωρύχων στο παλιό γκουλάγκ, που δημιουργήθηκε επί Στάλιν στα μέσα της δεκαετίας του 1930, για την εξόρυξη νικελίου, χαλκού, κοβαλτίου, παλλάδιου και άνθρακα και λειτουργεί μέχρι σήμερα. Για να το επισκεφτεί κάποιος χρειάζεται ειδική άδεια από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (διάδοχος της ΚαΓκεΜπέ) ενώ η μόνη σύνδεση με τον υπόλοιπο κόσμο γίνεται αεροπορικώς. Ο Φερέ για άλλη μια φορά αποδεικνύει την ικανότητά του να βλέπει σε εύρος την κοινωνία που μελετά, διατηρώντας ταυτόχρονα την ανθρώπινη προσέγγιση και το εύστοχο χιούμορ του.

Δύο χρόνια πριν, και πάλι από τις εκδόσεις Άγρα, είχε κυκλοφορήσει το μυθιστόρημά του με τίτλο «Led/Πάγος» (μτφρ. Αργυρώ Μακάρωφ) για το οποίο επίσης πηγή έμπνευσης στάθηκε το ταξίδι του στο απόκοσμο Νορίλσκ. Στο βιβλίο ένας φλεγματικός, εξόριστος αστυνομικός απ’ το Ιρκούτσκ αναλαμβάνει να διαλευκάνει την υπόθεση ενός πτώματος που βρίσκεται στα ερείπια μιας στέγης η οποία έχει ξεριζωθεί από τους ανέμους που πνέουν με διακόσια χιλιόμετρα την ώρα. Όπως όλα δείχνουν ο νεκρός βρισκόταν εκεί για καιρό αλλά κανείς δεν τον είχε αναζητήσει.

Σε αυτό το διεισδυτικό πολιτικό και οικολογικό θρίλερ, ο Γάλλος συγγραφέας αποκαλύπτει έναν διεφθαρμένο κόσμο που δρα υπόγεια και ταυτόχρονα σε συνεργασία με τα υψηλά κλιμάκια της εξουσίας. Την ίδια στιγμή οι νέοι της πόλης προσπαθούν να επιβιώσουν στις στοές των ορυχείων για να εξασφαλίσουν ένα κομμάτι ψωμί, καταδικασμένοι σε μια πόλη απάνθρωπη από την οποία δεν υπάρχει διαφυγή.

«Το Νορίλσκ ήταν μια πόλη ίλιγγος, ένα ψυχικό δηλητήριο που απορροφούσε τον εγκέφαλο των ανθρώπων που εξόκειλαν εκεί, σε μεταμόρφωνε σε χρυσαλλίδα μέσα σε αυγό, συντηγμένο στην καρδιά ενός χαμένου πυρήνα. Μια εντύπωση σεληνιακού τοπίου ακύρωνε τα ανάγλυφα και τα τοιχώματα, καταπλάκωνε, κονιορτοποιούσε τις αισθήσεις».