Τον Ιανουάριο του 2017 ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας κατέθεσε µηνυτήρια αναφορά για τις δανειοδοτήσεις του οµίλου Καλογρίτσα. Ηταν η περίοδος που ο «κόκκινος εργολάβος» είχε µπει στο στόχαστρο της τότε αντιπολίτευσης και του φιλικού προς εκείνη Τύπου.
Τα «βοσκοτόπια Καλογρίτσα» για εβδοµάδες ολόκληρες ήταν το πρώτο θέµα στην ατζέντα καναλιών, σάιτ και εφηµερίδων. Σε ανακοινώσεις της η Ν∆ τον ∆εκέµβριο του 2016 χαρακτήριζε τον Χρήστο Καλογρίτσα «καναλάρχη των βοσκοτοπιών της Ιθάκης» και «εργολάβο εκτόξευσης λάσπης» µε αφορµή τις αποκαλύψεις του Documento για τα δανεικά και αγύριστα της οικογένειας Μητσοτάκη µε τον «Κήρυκα Χανίων».
Την ίδια περίοδο, σύµφωνα µε δηµοσίευµα του «Βηµατοδότη», ο Χρ. Καλογρίτσας συναντήθηκε µε τον Γ. Στουρνάρα στην Τράπεζα της Ελλάδος. Ο µηνυτής δηλαδή και ταυτόχρονα ελεγκτής εκ της θεσµικής θέσης του κεντρικός τραπεζίτης δέχτηκε να συναντήσει τον επιχειρηµατία που η Ν∆ την περίοδο εκείνη παρουσίαζε ως απατεώνα και τον όµιλο του οποίου ο ίδιος έστελνε στη ∆ικαιοσύνη. Κατά τη συνάντηση ο κεντρικός τραπεζίτης φέρεται να ζήτησε από τον Καλογρίτσα το κλείσιµο του Documento (περισσότερα στο σχετικό ρεπορτάζ στη σελ. 8).
Ακολούθησε µια σειρά από γεγονότα σε ό,τι αφορά τη στάση της Τράπεζας Αττικής απέναντι στις υπέρογκες δανειοδοτήσεις Καλογρίτσα που εγείρουν σοβαρά ερωτήµατα. Τόσο για τη διοίκηση της τράπεζας όσο και για τον κεντρικό τραπεζίτη αλλά και τον σηµερινό πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Παρά το γεγονός ότι ο Γ. Στουρνάρας έχει καταθέσει µηνυτήρια αναφορά για τις δανειοδοτήσεις Καλογρίτσα, η Τράπεζα Αττικής εξακολούθησε να παρέχει διευκολύνσεις προς την πλευρά του επιχειρηµατία τόσο το 2017 όσο και το 2018. Για τις διευκολύνσεις µάλιστα είχε ενηµερωθεί προσωπικά ο διοικητής της ΤτΕ Γ. Στουρνάρας.
Τα… σαµαρικά δάνεια του οµίλου Καλογρίτσα
Οι δανειοδοτήσεις του οµίλου Καλογρίτσα από την Τράπεζα Αττικής ξεκινούν την περίοδο διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ – Ν∆ (2012-14). Αυτό σε αντίθεση µε ό,τι πιστεύει ο περισσότερος κόσµος –λόγω και της προπαγάνδας από ΜΜΕ και «γαλάζιους»– ότι ο εργολάβος ευεργετήθηκε ξαφνικά και µόνο µε την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Σύµφωνα µε έκθεση της διεύθυνσης εσωτερικού ελέγχου της τράπεζας µε θέµα «Χρηµατοδοτήσεις οµίλου Καλογρίτσα», που διενεργήθηκε τον Φεβρουάριο του 2019, οι χορηγήσεις της Τράπεζας Αττικής προς τον όµιλο αυξήθηκαν κατακόρυφα την περίοδο 2012-16.
Οπως αναφερόταν στην έκθεση, πρόκειται για «υψηλό διασφαλιστικό άνοιγµα του λογαριασµού, γεγονός που φέρει την τράπεζα σε µειονεκτική θέση έναντι του πελάτη». Μάλιστα, για τις δανειοδοτήσεις του οµίλου µέχρι το 2015 ασκήθηκαν τον Ιανουάριο του 2019 από την Εισαγγελία ∆ιαφθοράς ποινικές διώξεις σε πρώην µέλη του διοικητικού συµβουλίου της τράπεζας, καθώς και σε νόµιµους εκπροσώπους των δανειοδοτούµενων εταιρειών. Σύµφωνα µε την έρευνα των εισαγγελέων, η Τράπεζα Αττικής είχε χορηγήσει δάνεια εκατοµµυρίων σε επιχειρηµατικούς οµίλους, µεταξύ αυτών και ο όµιλος Καλογρίτσα, δίχως επαρκείς εξασφαλίσεις.
Κόλαφος η έκθεση για τις διευκολύνσεις 2017-18
Στις αρχές του 2017 ο όµιλος Καλογρίτσα υπέβαλε στην Attica Bank επιχειρηµατικό σχέδιο µε συγκεκριµένους στόχους. Προέβλεπε µείωση των οφειλών προς την τράπεζα σε 99,2 εκατ. ευρώ µέχρι τα τέλη του 2017. Οι στόχοι όµως που είχαν τεθεί δεν επιτεύχθηκαν, ενώ στη συνέχεια τα συνολικά υπόλοιπα του οµίλου (Τοξότης, ΜΙΚΗ, ΑΝΣΥ) αυξήθηκαν κι άλλο. Αναλυτικότερα, από 105,95 εκατ. ευρώ ανήλθαν σε 116,7 εκατ. ευρώ µε «αντίστοιχη διαφοροποίηση του ακάλυπτου µέρους των πιστοδοτήσεων από 78,67 εκατ. ευρώ σε 91,34 εκατ. ευρώ», όπως επισηµαίνεται χαρακτηριστικά στην έκθεση ελέγχου της τράπεζας.
Τον Απρίλιο του 2019 συνεδρίασε το νοµικό συµβούλιο της Τράπεζας Αττικής µε πρόεδρο τον νοµικό σύµβουλο της τράπεζας Μάριο Μπαχά και µέλη τους δικηγόρους Ιωάννη Μαντζουράνη, ∆ηµήτρη Πασσά και Αλέξιο Πελέκη. Αντικείµενο της συνεδρίασης ήταν η ανάθεση της σύνταξης γνωµοδότησης αναφορικά µε ενδεχόµενη ποινική ευθύνη στελεχών της τράπεζας για τις δανειοδοτήσεις της περιόδου 2017-18 προς τον όµιλο Καλογρίτσα στον καθηγητή Ποινικού ∆ικαίου Γιάννη Γιαννίδη. Η ανάθεση εγκρίθηκε και από το ∆Σ της Τράπεζας Αττικής. Ο καθηγητής Γιαννίδης συνέταξε τη σχετική γνωµοδότηση βασιζόµενος σε στοιχεία και εσωτερικές εκθέσεις της Τράπεζας Αττικής.
Η έκθεση ήταν κόλαφος για τις δανειοδοτήσεις της περιόδου 2017-18. Ο καθηγητής Γιαννίδης διαπίστωνε ενδεχόµενες ποινικές ευθύνες στελεχών της τράπεζας που ενέκριναν τις δανειοδοτήσεις προς τον όµιλο Καλογρίτσα. Μάλιστα στη συνέχεια προχώρησε και στη σύνταξη προσχεδίου µηνυτήριας αναφοράς, την οποία δηµοσιεύει σήµερα το Documento. Αυτή στρεφόταν κατά τεσσάρων στελεχών της Τράπεζας Αττικής, ειδικότερα κατά των επικεφαλής της Ανώτατης Επιτροπής Πιστοδοτήσεων. Ηταν η επιτροπή που ενέκρινε τις διευκολύνσεις στον όµιλο Καλογρίτσα την περίοδο 2017-18.
Στη µηνυτήρια αναφορά περιγράφονταν αναλυτικά όλες οι διευκολύνσεις που παρείχε η Τράπεζα Αττικής προς τον όµιλο Καλογρίτσα. Σύµφωνα µε όσα αναφέρονται σε αυτή, τον Μάρτιο του 2017 ο όµιλος Καλογρίτσα είχε δανειακές οφειλές 108 εκατ. ευρώ προς την Τράπεζα Αττικής. Το ποσό αυτό είχε τεθεί µάλιστα ως όριο στις δανειοδοτήσεις του οµίλου Καλογρίτσα από την τράπεζα. Ωστόσο η συνέχεια αποδείχτηκε διαφορετική. Μερικούς µήνες αργότερα, συγκεκριµένα τον Ιούλιο του 2017, χορηγήθηκε «εφάπαξ µη ανακυκλούµενη πιστοδότηση ύψους 5 εκατ. ευρώ» µε όρο το ανώτατο όριο έκθεσης του οµίλου Καλογρίτσα να µην υπερβεί τα 113 εκατ. ευρώ. Η χορήγηση των 5 εκατ. ευρώ δόθηκε κατόπιν αιτήµατος της εταιρείας Τοξότης, συγκεκριµένα του γενικού διευθυντή Οικονοµικών και ∆ιοικητικών Λειτουργιών Σωτήριου Σκαπέρδα.
Κακουργηµατική απιστία σε βάρος της Attica Bank
Τον ∆εκέµβριο του 2017 ακολούθησε νέα διευκόλυνση προς τον όµιλο Καλογρίτσα. Συγκεκριµένα, µε νέα του επιστολή ο Σωτ. Σκαπέρδας ζήτησε να αποκτήσει τις µετοχές της ΑΝΣΥ ΑΕ. Πρόκειται για µία από τις εταιρείες του οµίλου Καλογρίτσα (οι άλλες δύο είναι οι Τοξότης και ΜΙΚΗ ΑΕ), η οποία επίσης έχει δανειοδοτηθεί από την Τράπεζα Αττικής. Η απόκτηση των µετοχών από τον Σκαπέρδα θα είχε αποτέλεσµα να µη συνυπολογίζονταν οι δανειακές οφειλές της ΑΝΣΥ ύψους 2,37 εκατ. ευρώ στις συνολικές δανειακές οφειλές του οµίλου Καλογρίτσα. Με λίγα λόγια, ένα στέλεχος εταιρείας του οµίλου Καλογρίτσα ζητούσε να αποκτήσει τις µετοχές µιας άλλης εταιρείας του οµίλου αλλά οι οφειλές της τελευταίας να µην υπολογίζονται στις συνολικές οφειλές του οµίλου προς την Αττικής.
Η τράπεζα δέχτηκε να µην υπολογίζονται οι δανειακές οφειλές της ΑΝΣΥ στο συνολικό πιστωτικό όριο του οµίλου Καλογρίτσα ενόψει και της επικείµενης πώλησης των µετοχών. Ωστόσο, σύµφωνα µε όσα αναφέρονται στη µηνυτήρια αναφορά Γιαννίδη, η απόφαση αυτή της τράπεζας είχε αποτέλεσµα να εκταµιευτούν χρήµατα προς τις άλλες εταιρείες του οµίλου µε «κάλυµµα υποσχετικές επιστολές προσκόµισης πιστοποιήσεων». Πράγµατι από τις 9 Ιανουαρίου µέχρι τις 24 Ιανουαρίου 2018 πραγµατοποιήθηκαν τρεις εκταµιεύσεις συνολικού ύψους 1,85 εκατ. ευρώ προς την εταιρεία Τοξότης. Οι πράξεις αυτές είχαν αποτέλεσµα να «ζηµιωθεί η περιουσία της τράπεζας» κατά 1,647 εκατ. ευρώ, ενώ οι αποφάσεις των στελεχών της Τράπεζας Αττικής λήφθηκαν «κατά παράβαση των κανόνων επιµελούς διαχείρισης». Μάλιστα η µηνυτήρια αναφορά ζητούσε την ποινική δίωξη των τεσσάρων στελεχών της τράπεζας για το αδίκηµα της απιστίας.
Η έκθεση αλλά και η µηνυτήρια αναφορά Γιαννίδη τέθηκαν υπόψη όλων των µελών του ∆Σ της τράπεζας αλλά και των µελών του νοµικού συµβουλίου της. Μάλιστα το νοµικό συµβούλιο συντάχθηκε µε την πλευρά Γιαννίδη περί κακουργηµατικής απιστίας στελεχών της τράπεζας.
Στο συρτάρι η µήνυση, καµία δίωξη στην τράπεζα
Στις 17 Ιουλίου 2019, λίγες µέρες µετά την άνοδο της Ν∆ στην εξουσία, επρόκειτο να συνεδριάσει το ∆Σ της Τράπεζας Αττικής. Αντικείµενο της συνεδρίασης θα ήταν µεταξύ άλλων η υποβολή έγκλησης κατά των υπαιτίων για τη ζηµία από τον όµιλο Καλογρίτσα, όπως άλλωστε ορίζει η σχετική νοµοθεσία. Τελικά η συζήτηση αναβλήθηκε επειδή ο νέος πρόεδρος της τράπεζας µόλις είχε αναλάβει τα καθήκοντά του και ήθελε να ενηµερωθεί για την υπόθεση.
Πράγµατι η συνεδρίαση αναβλήθηκε, αλλά ακολούθησε µια σειρά από αξιοπερίεργα γεγονότα. Το ∆Σ της Attica Bank µε απόφαση του προέδρου αποφάσισε να καταργήσει όχι µόνο τη θέση του νοµικού συµβούλου αλλά και ολόκληρο το νοµικό συµβούλιο της τράπεζας. Η αιτιολογία ήταν ότι στο πλαίσιο της κακής οικονοµικής κατάστασης της τράπεζας έπρεπε να γίνουν περικοπές δαπανών. Ωστόσο, όπως υποστήριξε εκ των υστέρων ο Μ. Μπαχάς σε επιστολή του που κοινοποιήθηκε και στον Γ. Στουρνάρα στα τέλη Οκτωβρίου του 2019, στην πραγµατικότητα ο λόγος είχε να κάνει µε το γεγονός ότι ως νοµικοί «πίεζαν να συγκληθεί άµεσα το ∆Σ της τράπεζας και να αποφασίσει επί της κατάθεσης εγκλήσεως και της καταγγελίας των συµβάσεων εργασίας των υπαιτίων για τις ακάλυπτες δανειοδοτήσεις του οµίλου Καλογρίτσα».
Τελικά το θέµα της έγκλησης ουδέποτε τέθηκε ξανά προς συζήτηση στο ∆Σ της τράπεζας, καθώς υπήρξε γνωµοδότηση από νοµικό σύµβουλο στην Τράπεζα Αττικής ο οποίος υποστήριζε ότι όσα αναφέρονταν στη µήνυση Γιαννίδη θα ήταν πολύ δύσκολο να αποδειχτούν. Στο µεταξύ ήρθε και η αλλαγή της νοµοθεσίας από την κυβέρνηση Μητσοτάκη σε ό,τι αφορά το αδίκηµα της κακουργηµατικής απιστίας των στελεχών τραπεζών. Σύµφωνα µε αυτό, προκειµένου να διωχθούν τα στελέχη θα έπρεπε η τράπεζα να υποβάλει έγκληση µέχρι τα µέσα Μαρτίου του 2020, καθώς η δίωξη δεν µπορεί να γίνει αυτεπάγγελτα. Κάτι τέτοιο όµως δεν έγινε, µε αποτέλεσµα ούτε τα στελέχη να διωχθούν ούτε η τράπεζα να υποβάλει αγωγές αποζηµίωσης σε βάρος τους.
Με λίγα λόγια, για τη διοίκηση της Attica Bank δεν υπήρξε καµία απιστία σε ό,τι αφορά τις διευκολύνσεις του οµίλου Καλογρίτσα την περίοδο 2017-18. Αφότου δηλαδή ο επιχειρηµατίας είχε αποχωρήσει από το Documento και από κάθε προσπάθεια να αποκτήσει τηλεοπτικό κανάλι.
Ενήµεροι προσωπικά Μητσοτάκης και Στουρνάρας
Προκειµένου να αποφευχθεί η ασυλία των τραπεζικών στελεχών για τις δανειοδοτήσεις Καλογρίτσα αλλά και του ίδιου του επιχειρηµατία, ο Μ. Μπαχάς απέστειλε επιστολή προς τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη στις 12 Σεπτεµβρίου 2019. Σε αυτήν ο νοµικός ενηµέρωνε αναλυτικά τον πρωθυπουργό για όσα συνέβαιναν στην Τράπεζα Αττικής. Ειδικότερα, ανέφερε χαρακτηριστικά στην επιστολή:
«Αξιότιµε κύριε πρωθυπουργέ,
Αναγκάζοµαι να καταφύγω σε εσάς ως ultimum refugium για να θέσω υπόψη σας ένα σοβαρό σκάνδαλο που αναπτύσσεται στην πολύπαθη Attica Bank προφανώς ερήµην σας. Τα στοιχεία που περιέχει ο φάκελος που θέτω στη διάθεσή σας είναι όλα όσα καταδεικνύουν επακριβώς το µέγιστο αυτό σκάνδαλο που εξελίσσεται ραγδαίως.
Ισως την ώρα που θα λαµβάνετε γνώση όσων σας θέτω υπόψη στην Attica Bank να µε έχουν απολύσει, ώστε να απαλλαγούν από εµένα που µε πείσµα επιµένω στην κάθαρσή της. Είναι πραγµατικά κρίµα να κινδυνεύσουν έτσι εύκολα οι αποταµιεύσεις του κοσµάκη. Από µια νέα διοίκηση που αντί να στείλει τους υπαίτιους του σκανδάλου Καλογρίτσα στη ∆ικαιοσύνη, όπως έχει γνωµοδοτήσει και ο έγκριτος καθηγητής Ποινικού ∆ικαίου Ιωάννης Γιαννίδης, καταργεί το νοµικό συµβούλιο της τράπεζας και τη θέση του νοµικού συµβούλου. Ακουσον άκουσον για να κάνουν οικονοµίες κλίµακος αντί να κυνηγήσουν όσους εζηµίωσαν την τράπεζα µε ακάλυπτες χρηµατοδοτήσεις του οµίλου Καλογρίτσα 100 εκατ. ευρώ τουλάχιστον.
Αξιότιµε κύριε πρωθυπουργέ,
Εχω ενηµερώσει δεόντως και τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος αλλά µέχρι και σήµερα ουδείς παρενέβη για να προφτάσει την απαξίωση της Attica Bank. Είστε η τελευταία µου ελπίδα πριν αναγκαστώ να καταφύγω στη ∆ικαιοσύνη».
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος ενηµερώθηκε µε νέα επιστολή στα τέλη Οκτωβρίου του 2019. Παρά τις ενηµερώσεις τίποτε δεν συνέβη. Ο «εργολάβος λάσπης Καλογρίτσας» ξεµπέρδεψε µε το θέµα των δανειοδοτήσεων και ξαφνικά µετατράπηκε για τη Ν∆ και σε αξιόπιστο πρόσωπο µε όσα κατέθεσε για τα 3 εκατ. ευρώ και τη CCC.
Από το 2018 γνώριζε ο Στουρνάρας
∆εν ήταν η πρώτη φορά που ο κεντρικός τραπεζίτης ενηµερωνόταν για τα δάνεια Καλογρίτσα και τη στάση της Τράπεζας Αττικής την περίοδο 2017-18. Ηταν Νοέµβριος του 2018 όταν ο τότε πρόεδρος της Τράπεζας Αττικής Παναγιώτης Ρουµελιώτης απέστειλε επιστολή στον Γ. Στουρνάρα.
Σε αυτήν ο Π. Ρουµελιώτης περιέγραφε όσα γίνονταν µε τις δανειοδοτήσεις του οµίλου Καλογρίτσα από τον Ιανουάριο του 2017 µέχρι και τον Μάρτιο του 2018 και την εύνοια που είχε δείξει η Τράπεζα Αττικής.
Στην επιστολή περιέχονταν αναλυτικά αποσπάσµατα του εσωτερικού ελέγχου για τις πιστοδοτήσεις που πραγµατοποιήθηκαν µε τις εγκριτικές αποφάσεις της Ανώτατης Επιτροπής Πιστοδοτήσεων, καθώς και αποσπάσµατα του εσωτερικού ελέγχου.
«Μόλις διαπίστωσα το άνοιγµα, έφερα το θέµα στο ∆Σ το οποίο έλαβε απόφαση να µην υπερβεί το συνολικό υπόλοιπο των 108 εκατ. ευρώ» υπογράµµιζε στην επιστολή του ο Π. Ρουµελιώτης. Ωστόσο, όπως αναφέρεται, ο τότε αρµόδιος αναπληρωτής διευθύνων σύµβουλος «έφερε αίτηµα για χορήγηση 3,5 εκατ. ευρώ µε το σκεπτικό ότι έπρεπε να καλυφθούν επιταγές που έληγαν, διαφορετικά θα επήρχετο κατάρρευση του οµίλου».
Στην επιστολή ο Π. Ρουµελιώτης φωτογράφιζε τη στάση του διευθύνοντος συµβούλου της τράπεζας Θεόδωρου Πανταλάκη µε αφορµή δηµοσίευµα περί χρηµατοδότησης της Attica Bank µε 300.000 ευρώ σε «ροζ» ξενοδοχείο.
«…Παρά ταύτα ο διευθύνων σύµβουλος (σ.σ.: την περίοδο εκείνη ο Θ. Πανταλάκης) δεν έλαβε κανένα µέτρο ως όφειλε ούτε για τις υπερβάσεις του οµίλου Καλογρίτσα ούτε για τη δανειοδότηση του φορέα του ροζ ξενοδοχείου…». Επιπλέον ο Π. Ρουµελιώτης απέστειλε στοιχεία και στην εισαγγελέα διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη, ενώ έφτασε ακόµη και στο σηµείο να έρθει στα χέρια µε τον Θ. Πανταλάκη.
Γιατί η Τράπεζα Αττικής κράτησε αυτήν τη στάση απέναντι στον Καλογρίτσα µετά τη φυγή του από το Documento σε ό,τι αφορά τις δανειοδοτήσεις του; Οπως επίσης γιατί ο µέχρι τότε λάβρος κατά Καλογρίτσα Γ. Στουρνάρας, ο οποίος είχε προσφύγει και στη ∆ικαιοσύνη εναντίον του, δεν επενέβη για τα κακουργήµατα που διαπράττονταν στην Τράπεζα Αττικής την περίοδο 2017-18, αλλά τα άφησε να εξελίσσονται; Ή τελικά για τον Γ. Στουρνάρα οι δανειοδοτήσεις του οµίλου Καλογρίτσα ήταν σκανδαλώδεις µόνο όσο ήταν εκδότης του Documento; Υπήρξε µήπως κάποια συµφωνία µεταξύ τους τον Ιανουάριο του 2017;
