Ο ηθοποιός Νίκος Πουρσανίδης μιλάει για το έργο “Ματωμένος Γάμος” του Λόρκα, ενώ θυμάται τον καιρό της συνεργασίας του με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο στο «Λιβάδι που δακρύζει» και με τον Στίβεν Φρίαρς στο «Program».
Στην ιστορική µετάφραση του Νίκου Γκάτσου βασίστηκε ο σκηνοθέτης Νικορέστης Χανιωτάκης για να ζωντανέψει στη σκηνή το έργο «Ματωµένος γάµος», που έγραψε ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα το 1933. Τον Λεονάρδο, τον µεγάλο έρωτα της νύφης, υποδύεται ο Νίκος Πουρσανίδης, ένας ηθοποιός που είχε την τύχη να δουλέψει µόλις στα πρώτα του βήµατα δίπλα στον Θόδωρο Αγγελόπουλο και συνεχίζει συνεπής, µε προσεκτικές επιλογές.
Με πρωτότυπη µουσική γραµµένη από τον Αλκίνοο Ιωαννίδη ειδικά για την παράσταση και µε µια δυνατή οµάδα ηθοποιών –Μαρία Τζοµπανάκη (µάνα), Μαρία Χάνου (νύφη) και Κωνσταντίνος Ασπιώτης (γαµπρός)–, η παράσταση είναι µια από τις αναµενόµενες αυτού του καλοκαιριού.
Ποια είναι η προσέγγισή σου στον ρόλο που υποδύεσαι, τον Λεονάρδο -ο οποίος μάλιστα είναι ο μοναδικός που ονοµατίζει ο Λόρκα στο έργο του;
Προσωπικά ποτέ δεν είχα απωθηµένα µε ρόλους, είναι µεγάλο κέρδος που βρέθηκε στην πορεία µου ο Λεονάρδο. Με γοητεύει ιδιαίτερα γιατί είναι πολύ γήινος. Γενικότερα όταν προσεγγίζω ένα ρόλο βλέπω πώς αντανακλάται στη δική µου ζωή ή τι µπορώ να επαναφέρω στη µνήµη µου για να µπορέσω να τον κατανοήσω και στη συνέχεια ασχολούµαι µε τα τεχνικά ζητήµατά του. Ειδικά αυτός ο χαρακτήρας νοµίζω ότι απαιτεί µια τέτοια προσέγγιση γιατί είναι πρωτόγονο αυτό που νιώθει· ο έρωτας είναι τόσο ανθρώπινος και γήινος.
Ο Λεονάρδο είναι ένας άνθρωπος που έχει κερδίσει το όνοµά του όχι για να ξεχωρίσει, αλλά γιατί διεκδικεί τη ζωή του µέσα από τον έρωτα και µες στην κοινωνία. ∆εν τον χαρακτηρίζει απλώς µια ιδιότητα, όπως τους άλλους ρόλους του έργου – δεν είναι απλώς ο εραστής. Ο Λεονάρδο ξεχωρίζει γιατί προσπαθεί να ξεφύγει από τα στερεότυπα. Ταυτίζεται µάλιστα µε το άλογο· τη δυναµική, το πάθος, την αρχοντιά, την ελευθερία αλλά και τον φοβερό τρόµο που προκαλεί όταν αφηνιάζει.
Τι κάνει αυτό το έργο του 1933 πάντα επίκαιρο;
Μιλάει για τις αρχετυπικές έννοιες, ας πούµε τον έρωτα και πόσο µας υπερβαίνει. Εν αρχή είναι ο έρωτας και όχι το χάος… και πώς µπορεί ο έρωτας να δηµιουργήσει χάος.
Θα µπορούσαµε να πούµε ότι το έργο αναφέρεται στην υποταγή των γυναικών που αποζητούν ελευθερία σε µια παραδοσιακή κοινωνία η οποία τους αρνείται την ερωτική ισότητα;
Όχι µόνο στη νύφη, αλλά και στον Λεονάρδο. Και οι δύο έχουν υποταχθεί στις κοινωνικές νόρµες. Εκείνος έκανε οικογένεια, εκείνη έχει δώσει λόγο, πρέπει να παντρευτεί, να αφήσει τους έρωτες, να κάνει παιδιά και να δουλέψει µε τον γαµπρό την κακοτράχαλη γη. Μεταξύ τους είναι ισότιµοι. Ο Λεονάρδο δεν βλέπει τη νύφη υποταγµένη. Η κοινωνία τούς θέλει υποταγµένους. Εκείνος της λέει: «Πάµε να βρούµε µια γωνιά όπου θα σε αγαπώ για πάντα». ∆εν της λέει: «Πάµε να σε βάλω σε µια κουζίνα». Γι’ αυτό ίσως καταστρέφονται, γιατί βλέπουν τον εαυτό τους πέρα από αυτό που προτάσσει η κοινωνία.
Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα πόσο αποδεκτό είναι να πηγαίνει κάποιος πέρα από αυτό που ορίζει η κοινωνία;
∆εν θεωρώ πως είναι χαρακτηριστικό µόνο της χώρας µας αλλά όλου του δυτικού πολιτισµού. ∆ες για παράδειγµα στην Αµερική τι έγινε µε τις αµβλώσεις. Λίγα βήµατα µπροστά, άλλα τόσα πίσω. Επίσης λειτουργούµε υποκριτικά σε σχέση µε την ελευθερία του λόγου. Για παράδειγµα έχω γράψει το σενάριο για µια σειρά µε τίτλο «Εφορία» στην οποία ένας Ελληνας από το εξωτερικό έρχεται να αλλάξει τον τρόπο που δουλεύουν. Αυτή η σειρά ενώ πολλές φορές έχει βρεθεί κοντά στο να γυριστεί, αυτό δεν έχει συµβεί.
∆εν ξέρω τι συµβαίνει – φοβούνται το θέµα; ∆εν στηλιτεύω κάποια συγκεκριµένη κυβέρνηση, σχολιάζω το σύστηµα κι εµάς σε σχέση µε αυτό. Γενικώς από την τηλεόραση απουσιάζει µια πολιτική τοποθέτηση· δεν µιλάω για επίθεση κατά κάποιας κυβέρνησης. Από τη µεριά µου είµαι πολιτικά ενεργός µέσα από αυτά που γράφω… τα σενάρια, τα βιβλία. Το βιβλίο µου «Πέρα από το δάσος και η µαγεµένη καρυδιά» (σ.σ.: Κρατικό Βραβείο Εφηβικού – Νεανικού Βιβλίου) έχει θέση, δεν µπορώ να κάνω αλλιώς.
Μια από τις πρώτες σου δουλειές, σε νεαρή ηλικία, ήταν δίπλα στον Θόδωρο Αγγελόπουλο στην ταινία «Το λιβάδι που δακρύζει»…
Ο Χάρης Παπαδόπουλος ήταν βοηθός του στο κάστινγκ και όταν µε έδειξε Ιούνιο µήνα στον σκηνοθέτη εκείνος αρνήθηκε επειδή είχα «πολύ µοντέρνο πρόσωπο». Ωστόσο τον Σεπτέµβριο έκανα πάλι ένα βίντεο και µε έκλεισε χωρίς καν να µε συναντήσει. Ηµουν τότε στο πρώτο έτος της σχολής του Εθνικού και σταµάτησα για να παίξω στην ταινία. Τα γυρίσµατα διήρκεσαν δύο χρόνια. ∆εν αποµυθοποίησα ποτέ τον Αγγελόπουλο, αν και εξακολουθώ να τον θεωρώ βαθιά ανθρώπινο. Είχαµε αναπτύξει στενή προσωπική σχέση.
Σίγουρα θα επηρέασε τόσο την αισθητική όσο και τη µετέπειτα πορεία σου αυτό το ξεκίνηµα.
Εννοείται. Όταν έπρεπε σε πολύ κρίσιµη ηλικία –ήµουν µόλις δεκαοκτώµισι χρόνων– να συναναστραφώ µε ανθρώπους όπως ο Αγγελόπουλος ή η Καραΐνδρου… Οταν µου είπαν να µάθω να κουνάω το ακορντεόν, µέσα σε ένα µήνα έµαθα να παίζω κανονικά, χωρίς να έχω ιδέα από µουσική. Όταν µου είπαν να χάσω κιλά, έχασα δέκα σε ενάµιση µήνα. Από τότε είµαι εµµονικός µε αυτά που µου ζητούνται για κάθε ρόλο. Θέλω να είµαι τέλειος. Είναι µεν ψυχοφθόρο, αλλά το αποτέλεσµα συνήθως σε δικαιώνει. Ωστόσο ένιωθα ότι όλα µού είχαν έρθει εύκολα και ήθελα να δω εάν τo αξίζω.
Γι’ αυτό ξαναγύρισα σε σχολή –του Γιώργου Αρµένη– ενώ είχα πολλές επαγγελµατικές προτάσεις. Ηθελα να δυσκολέψω τον εαυτό µου. Σκεφτόµουν: «Είµαι αρκετά καλός; Θα µείνω ένας ηθοποιός χωρίς βάθος, δίχως γνώση; Είναι η φήµη και τα χρήµατα που µε ενδιαφέρουν;». Με βοήθησαν πολύ οι δάσκαλοί µου, ο Αρµένης, ο Καταλειφός. Στη συνέχεια εµφανίστηκα σε αρκετές σειρές στην τηλεόραση, όπως η «Πολυκατοικία», µάζεψα χρήµατα και έφυγα στο εξωτερικό, κάτι που ήθελα από πολύ µικρός.
Τι αναζητούσες όταν πήγες στο Λονδίνο; Πώς έφτασες να συνεργαστείς µε τον Στίβεν Φρίαρς στην ταινία «The program»;
Προσπαθούσα να βρω αντίστοιχο επίπεδο µε τον Αγγελόπουλο. Όταν στα φεστιβάλ στα είκοσί µου χρόνια χαιρετούσα τον Μάικ Λι, τον Αλµοδόβαρ δεν έβγαζα φωτογραφίες, δεν µε ενδιέφερε ποτέ το φαίνεσθαι. Ένιωσα πάλι ότι τα κατάφερα όταν δούλεψα µε τον Φρίαρς. Εκανα ένα µικρό ρόλο στο «Program», αλλά η εκτίµηση που µου έδειχναν -λόγω του Αγγελόπουλου- ήταν συγκινητική. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ο χώρος να δουλέψεις έτσι. Εκεί, επειδή ο ανταγωνισµός είναι πραγµατικά µεγάλος, θες να αποδείξεις τι αξίζεις καθώς οι ευκαιρίες είναι λίγες. Όταν βρεθείς στο Λονδίνο λες: «Εδώ γίνονται όλα». Ναι, αλλά χωρίς εσένα!
Και οι διεθνείς σου συµµετοχές συνεχίστηκαν µε την ιρανική τηλεοπτική σειρά «Salman Farsi» στην οποία υποδύθηκες ένα Βυζαντινό στρατηγό.
Πρόκειται για ένα επικό δράµα που σκηνοθέτησε ο Νταβούντ Μιρµπακερί. Ηταν σίγουρα εµπειρία ζωής. Εµεινα δυόµισι µήνες σε ένα νησί στον Περσικό κόλπο, έµαθα να οδηγώ άρµα µε δυο άλογα. ∆έθηκα µε τους δηµιουργούς, µε τους οποίους έχω κρατήσει επαφή. Αγαπούν τον ελληνικό πολιτισµό. Μπορεί στη ∆ύση το ισλάµ να δαιµονοποιείται, όµως ειδικά στο Ιράν υπάρχει πλούσια κουλτούρα. Ένα απλό παράδειγµα θα πω που µε συναρπάζει: στο Instagram στέλνουν σε κάποιον που γιορτάζει, αντί για χρόνια πολλά, αρχαία περσική ποίηση. Μετά µε ζήτησαν στην Κίνα προκειµένου να υποδυθώ τον Μαρξ· µε ενηµέρωσαν ότι είχα πάρει έγκριση από το υπουργικό συµβούλιο και πως ήµουν προσωπική επιλογή του παραγωγού. Οµως ενώ ήµασταν έτοιµοι να φύγουµε οικογενειακώς, η ταινία δεν υλοποιήθηκε εξαιτίας της πανδηµίας.
Μετάνιωσες ποτέ για την επιλογή σου να επιστρέψεις στην Ελλάδα;
Παρότι οι δουλειές μου στο σινεμά είχαν αρχίσει να ανεβαίνουν και παρότι έπαιζα σε off west-end παραστάσεις (μάλιστα η ατζέντισσα που είχα είχε και τους ηθοποιούς του Μπέργκμαν!), ωστόσο για να συντηρήσω την οικογένειά μου θα έπρεπε να αφήσω την υποκριτική και να ασχοληθώ με κάτι άλλο, μόνιμο. Και το έκανα βέβαια, για παράδειγμα ταυτόχρονα με την ταινία του Φρίαρς δούλευα και ταμίας σε κινηματογράφο και το βράδυ έκοβα εισιτήρια -για άλλη του ταινία. Στο Λονδίνο γεννήθηκε ο γιος μου και ήθελα οπωσδήποτε να μεγαλώσει στην Ελλάδα, δίπλα στους παππούδες του. Κι εδώ είχα ήδη διαγράψει μια πορεία. Βέβαια όταν γύρισα, το 2014 προσγειώθηκα απότομα αφού έπαιξα σε μια σειρά που δεν πληρώθηκα ποτέ. Αλλά δεν μετανιώνω.
Το διακριτικό προφίλ που κρατάς, αποφεύγοντας την υπερέκθεση της προσωπικής σου ζωής, κατά πόσο σε έχει βοηθήσει επαγγελματικά όντας σε έναν χώρο που λατρεύει την εικόνα;
‘Eλα ντε! Σίγουρα αυτό που κερδίζω είναι η προσωπική μου ισορροπία. Ίσως με αυτόν τον τρόπο απαιτούνται παραπάνω χρόνια επιμονής, ώστε να δηλώσεις τη θέση σου και να πεις: “δεν πρόκειται να πουλήσω κάτι άλλο πέρα από τη δουλειά μου”. Όχι ότι δεν έχω πετύχει μέχρι σήμερα επαγγελματικά αλλά για να καταλάβει ο κόσμος τι πραγματικά κάνεις, χρειάζεται παραπάνω δουλειά και επιμονή. Είμαι έτσι σαν χαρακτήρας. Δεν σημαίνει ότι σνομπάρω τις δημόσιες εμφανίσεις, και συνεντεύξεις θα δώσω αλλά όπως τώρα, που μιλάμε κυρίως για τη δουλειά μου. Το έχω δοκιμάσει να προβληθώ με περισσότερες συνεντεύξεις, να μη φέρνω μεγάλες αντιστάσεις, αλλά δεν μου βγαίνει. Δεν μπορώ να αλλάξω αυτή μου τη στάση, κάνει δεν κάνει κακό στη δουλειά μου…
INF0
Ο «Ματωμένος γάμος» κάνει πρεμιέρα στις 22/6 στο Κατράκειο θέατρο στη Νίκαια, ενώ ακολουθεί περιοδεία μέχρι και τον Σεπτέμβριο. Aναλυτικά εδώ
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Documento
