Οι ακραίες καταστάσεις, είτε πρόκειται για τη ζωή του καθενός είτε για την κοινωνία, συνήθως αποδεικνύουν ποιοι είμαστε. Ζούμε σε μια τέτοια ακραία κατάσταση, με την υφήλιο αδύναμη (αν και όχι μοιρολατρική) απέναντι σε όσα εξελίσσονται. Οι παγκόσμιες κατασκευές, πνευματικές ή υλικές, ο πολιτισμός μας, η ίδια η ζωή μας είναι στο έλεος κάποιου αστάθμητου παράγοντα, αόρατου για το ανθρώπινο μάτι και μη εξαρτώμενου από την ανθρώπινη φύση.
Ο κορονοϊός απειλεί –άγνωστο μέχρι ποιου σημείου– την ανθρωπότητα, αν και ακόμη κι αυτή η απειλή δεν ξεπερνά την απειλή που δημιουργούν οι ίδιοι οι άνθρωποι για τον εαυτό τους. Αλλωστε και ο εν λόγω κορονοϊός δεν αποκλείεται να αποτελεί ανθρώπινο δημιούργημα/τερατούργημα. Οταν τελειώσει η περιπέτεια, η ζημιά, πέρα από την τραγική καταγραφή των θυμάτων, θα περιλαμβάνει και τα ερείπια του οικοδομήματος που με υπεροψία εμφανιζόταν ως μοναδικός τρόπος λειτουργίας της κοινωνίας.
Τα χρηματιστήρια, οι τράπεζες, οι αγορές θα εγκαταλείψουν τον υπερφίαλο εαυτό τους και θα αναζητήσουν τη σωτηρία, για ακόμη μια φορά, στον κρατικό παρεμβατισμό και στο αποτρόπαιο κατά το αφήγημά τους κράτος. Από τον νεοφιλελεύθερο Μακρόν έως τον βλαχονεοφιλελεύθερο Κυριάκο Μητσοτάκη όλοι ανακάλυψαν την ανάγκη του κοινωνικού κράτους και της δημόσιας υγείας που ξαφνικά επιδοτούν. Η ιδιωτική πρωτοβουλία και η επιχειρηματικότητα που ρύθμιζαν και αυτορρυθμίζονταν έχουν καταρρεύσει μπροστά στη φήμη της απειλής και μόνο και εναποθέτουν τις ελπίδες τους στη ρύθμισή τους από την κρατική λειτουργία.
Οι θιασώτες των ιδιωτικοποιήσεων στην υγεία ρωτάνε με αγωνία πόσα κρεβάτια έχουν οι εντατικές στα δημόσια νοσοκομεία και ανακαλύπτουν με τρόμο ότι οι αγορές ανέδειξαν για μια ακόμη φορά τους πετυχημένους μαυραγορίτες αντί της «ρυθμισμένης» λειτουργίας. Μέρα τη μέρα, με τραγικό τρόπο, ο κορονοϊός αναδεικνύεται σε ιό της αλήθειας. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να εναποθέσουν τη ζωή τους, την ύπαρξή τους, στους κερδοσκόπους και τους μάγους των αγορών. Οταν εμφανίζεται ο κίνδυνος και η απειλή οι αγοραίοι το μόνο που είναι διαθέσιμοι να κάνουν είναι να βρουν αναγκαίους πόρους για την προσωπική τους επιβίωση και κερδοσκοπία.
Οποιος αμφιβάλλει ας ρίξει μια ματιά στο πόσο κοστίζει μια μάσκα του ενός λεπτού του ευρώ στα ιντερνετικά καταστήματα που ξεφύτρωσαν από το πουθενά. Ο θάνατός σου είναι η ζωή τους και οι καταθέσεις τους. Πού βρίσκονται όλοι αυτοί οι φονταμενταλιστές της ελεύθερης αγοράς που προπαγάνδιζαν ότι η ζωή των ανθρώπων μπορεί να ρυθμίζεται από τις αυτορρυθμίσεις των αγορών και τα κέφια των κερδοσκόπων; Δυστυχώς, κάποιοι (κοινή η μοίρα των ανθρώπων) ψάχνουν να κάνουν τεστ για τον κορονοϊό αφού τα ιδιωτικά νοσοκομεία δεν τους αφήνουν να περάσουν ούτε την πόρτα.
Τα χρόνια της κρίσης αρκετοί αμφισβητούσαν την αναγκαιότητα του κοινωνικού κράτους, ψάχνοντας δημοσιονομικές λύσεις σε απολύσεις γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού. Σήμερα αυτοί οι γιατροί που απαξιώθηκαν από πολιτικούς και πολιτικές μαζί με τη δημόσια υγεία καλούνται να δώσουν με αυταπάρνηση τη μάχη για να επιβιώσουμε εμείς, οι γονείς μας, τα παιδιά μας και αυτοί που τους κατηγορούσαν. Αν κάτι αποδεικνύει αυτή η κρίση από το ξεκίνημά της ακόμη, είναι ότι τα κοινωνικά αγαθά δεν μπορούν να εμπορευματοποιούνται, δεν μπορούν να έχουν ως παράγοντα το κέρδος, ανήκουν σε όλους. Η παιδεία και η υγεία είναι κοινωνικά αγαθά πάνω στα οποία πρέπει να στηρίζεται η κοινωνία.
Είναι οι πυλώνες ενός κράτους που οφείλει να παίρνει από τον πολίτη και να επιστρέφει στον πολίτη συντεταγμένα, με κριτήριο το δημόσιο συμφέρον. Δεν μπορεί αυτά τα αγαθά να παραχωρούνται σε κάποιους μαζί με την τύχη των ανθρώπων. Μέχρι να πέσουν τα υγειονομικά σύνορα της Γουχάν και να δεχτούμε την οικουμενική απειλή του κορονοϊού, ο καθένας μπορούσε να χρησιμοποιεί όποια επιχειρήματα ήθελε για την αποτελεσματικότητα του επιχειρείν. Σήμερα έχουμε όμως την πραγματικότητα. Σκεφτείτε να μην υπήρχαν τα δημόσια νοσοκομεία, όπως πρότειναν διάφοροι δημοσιολόγοι (να γκρεμιστούν τα δημόσια νοσοκομεία φώναζαν ο δημοσιογράφος Αρης Πορτοσάλτε και ο νυν βουλευτής της ΝΔ Μπάμπης Παπαδημητρίου).
Σκεφτείτε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να συνέχιζε την ισοπεδωτική πολιτική του Αδωνη Γεωργιάδη με τις απολύσεις γιατρών. Ή οι υπουργοί Υγείας Ξανθός και Πολάκης να μη φρόντιζαν να επαναλειτουργήσουν επί ΣΥΡΙΖΑ οι 120 από τις 200 ΜΕΘ που παρέλαβαν κλειστές από την κυβέρνηση των Σαμαροβενιζέλων! Δεν θα υπήρχε καμία ελπίδα να αντεπεξέλθει η χώρα στην πίεση. Μετά την οικονομική κρίση του 2008 οι τράπεζες, με ευθύνη των κυβερνήσεων, σώθηκαν εισπράττοντας κρατικό χρήμα, αν και ήταν ιδιωτικές επιχειρήσεις και θεωρητικά έπρεπε να λειτουργήσουν με τους όρους της ελεύθερης αγοράς. Μόλις αποκαταστάθηκε η ρευστότητά τους συνέχισαν να λειτουργούν χωρίς καμιά κοινωνική ευαισθησία, αναπαράγοντας θεωρίες μιας διεφθαρμένης, αδηφάγας ελίτ.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι και στο τέλος της κρίσης που εξελίσσεται οι οπαδοί των θεωριών του ιπποδρομιακού καπιταλισμού θα επιχειρήσουν και να εκμεταλλευτούν την τραγωδία και να μη χρεωθούν την αποτυχία των θεωριών τους. Σε αυτό ακριβώς το σημείο αναδεικνύεται η ευθύνη κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου να βγάλει τα συμπεράσματά του και να απαιτήσει την προστασία του. Δεν είναι άλλη από τη διαμόρφωση ενός ισχυρού κοινωνικού κράτους. Η προσήλωση σε αυτό τον στόχο πρέπει να είναι κριτήριο ανάδειξης των πολιτικών δυνάμεων που θα χειριστούν τα κοινά. Η πολιτική αντιπαράθεση πρέπει να επιστρέψει στην υγιή παροχολογία για όσα πρέπει να υπηρετεί και να ρυθμίζει το κράτος.
Οσοι υποστήριζαν ότι η κρατική εποπτεία ή οι κρατικές δομές αποτελούν το παρωχημένο μοντέλο της Σοβιετίας διαψεύδονται πλέον τραγικά. Η παιδεία και η υγεία είναι πολύ σοβαρά πράγματα για να τα εναποθέσουμε στην αποκλειστική ευθύνη ιδιωτών. Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο έχει προσβληθεί από τον κορονοϊό και όχι από κάποια μαρξιστική θεωρητική ανάλυση. Το μέλλον των πολιτών δεν μπορεί να το ορίζουν ασφαλιστικές (δεν αναλαμβάνουν καμιά ευθύνη λόγω πανδημίας) ούτε κλινικάρχες και κολεγιάρχες. Το κράτος πρέπει να μπορεί και να αναλαμβάνει να προστατεύσει τον άνθρωπο. Το συμπέρασμα αυτό έχει πλέον οικουμενική διάσταση. Δεν είναι δημιούργημα αριστερών και κομμουνιστών. Εκτός αν ο κορονοϊός είναι κομμουνιστής.