Με τα μέχρι τώρα ιστορικά δεδομένα θα ήταν έκπληξη η Ιεραρχία να απαρνηθεί τον συντηρητισμό της, να απαλλαγεί από τις εμμονές της που την κρατούν αμετακίνητη στην τυφλότητα, χωρίς (εν) συναίσθηση της πραγματικότητας.
Θα ήταν σαν να απαιτούσαμε ξαφνικά να γίνει το λιοντάρι φυτοφάγο. Με την εξάπλωση της επιδημίας απέδειξε άλλη μια φορά ότι γι’ αυτήν η ζωή της εκκλησίας έχει μεγαλύτερη σημασία από τη ζωή των ανθρώπων. Το ίδιο είχε κάνει και κατά την Τουρκοκρατία. Μοναδική της έγνοια ήταν να διαφυλάξει τα προνόμια που της είχε παραχωρήσει η Υψηλή Πύλη. Στο προοδευτικό κείμενο της «Ελληνικής νομαρχίας» αναφέρεται ξεκάθαρα πόσο χρησιμοποιούσαν οι ιερωμένοι τον αφορισμό σαν εργαλείο της κυριαρχίας
τους, πόσο επικερδείς ήταν οι αγιασμοί και τα μνημόσυνα, πώς εξανάγκαζαν τους πιστούς να δωρίζουν τις περιουσίες τους σε ενορίες και μοναστήρια. Παραμονές της επανάστασης κυκλοφόρησε από το πατριαρχικό τυπογραφείο το φυλλάδιο «Πατρική διδασκαλία» που υποστήριζε ότι «ο Θεός έστειλε τους Οθωμανούς για να μας σώσει», «όποιος αγαπά την ελευθερία θα πάει στην Κόλαση». Και όταν έγινε ο μεγάλος ξεσηκωμός, σύμφωνα με τον αφορισμό του Υψηλάντη από τον πατριάρχη, οι επαναστάτες «επεχείρησαν έργον μιαρόν, θεοστυγές και ασύνετον» ενώ όσοι συμπαρατάχτηκαν μαζί τους θα είναι «κατηραμένοι και ασυγχώρητοι και υπόδικοι τω αιωνίω αναθέματι».
Εμπορευόμενοι λοιπόν την αγωνία των πιστών όλο το τελευταίο διάστημα διατείνονται πως «όποιος κοινωνεί του σώματος και του αίματος του Υιού του Θεού λαμβάνει την ίασιν της ψυχής και του σώματος». Μάλιστα, ο μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ προχώρησε ακόμη περισσότερο τις θεολογικές καινοτομίες λέγοντας ότι «το να γίνει κανείς θεός είναι θέμα εμπειρίας και γεύσεως», ευτελίζοντας την έννοια του θείου σε επίπεδο «Master chef».
Η πολιτεία και οι περιστάσεις έδωσαν στα μέλη της ΔΙΣ πολλές ευκαιρίες για να τηρήσουν υπεύθυνη στάση απέναντι στο ποίμνιό τους αλλά τις αγνόησαν. Οπως αγνόησαν τις υποδείξεις των γιατρών, γιατί η ταχυδακτυλουργική που σου μαθαίνει πώς να χρησιμοποιείς ανέπαφα ένα κοχλιάριο κατάποσης υγρού είναι ανώτερη από την επιστήμη. Δεν λύγισαν ούτε από το γεγονός ότι προσκυνητές των Αγίων Τόπων ήταν από τα πρώτα κρούσματα και ο ιός όχι μόνο δεν πέθανε μόλις διάβηκαν το κατώφλι του Ναού της Γεννήσεως στη Βηθλεέμ, αλλά μεταδόθηκε όπως στον πολλαπλασιασμό
των άρτων. Αν επομένως, όπως διατυμπανίζουν οι διάφοροι εκπρόσωποί της, η Ορθοδοξία παρέμεινε αλώβητη επί αιώνες, γιατί φοβάται την καραντίνα ενός δύο μηνών; Επειδή στις 25 Μαρτίου δεν θα ακουστεί δυνατά από τα μεγάφωνα το «Τη Υπερμάχω» για να φτάσει μέχρι την Αγια-Σοφιά; Ας τελεστούν για φέτος οι Επιτάφιοι και η ακολουθία της Αναστάσεως ως τηλεοπτικά δρώμενα και ας μην ανησυχούν. Η πίστη αυτών που την έχουν δεν θα κλονιστεί, γιατί συνορεύει με τη μεταφυσική και όχι με τον ορθολογισμό. Κλονίστηκε όμως σοβαρά η αξιοπιστία των μαύρων ράσων στην κοινωνία, την οποία βλέπουν μόνο σαν επικίνδυνη ζούγκλα όπου κατοικεί η αμαρτία. Τον Παράδεισο δεν τον κερδίζουν όσοι διαχειρίζονται ανεύθυνα τον κίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή ούτε εκείνοι που θεωρούν ότι η σωτηρία κρέμεται από ένα κουταλάκι.
H Χρύσα Κακατσάκη είναι φιλόλογος ιστορικός Τέχνης