Δεν πέρασε στις τιμές η μείωση του φόρου στην εστίαση, καλύτερη εικόνα στα σουπερμάρκετ.
Τρεις εβδομάδες μετά τη μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα, στην εστίαση και την ενέργεια οι φόβοι ότι το όφελος από την πτώση των τιμών δεν θα έφτανε ολόκληρο στην τσέπη των καταναλωτών επιβεβαιώνονται. Το παρήγορο είναι ότι οι «παρασπονδίες» δεν αφορούν το σύνολο των επιχειρήσεων, καθώς στις μεγάλες αλυσίδες του οργανωμένου λιανεμπορίου και στους παρόχους ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου οι μειώσεις έχουν περάσει.
Αντίθετα, πολλά εστιατόρια, ταβέρνες, σουβλατζίδικα, σνακ μπαρ, ταχυφαγεία, πιτσαρίες και άλλες επιχειρήσεις στην εστίαση δεν μείωσαν τις τιμές τους, παρότι όλα τα προηγούμενα χρόνια η μείωση του ΦΠΑ αποτελούσε το βασικότερο αίτημα του κλάδου, που υποστήριζε ότι η επαναφορά του συντελεστή σε χαμηλά επίπεδα θα βοηθήσει τόσο την κατανάλωση όσο και την αύξηση των κρατικών εσόδων μέσω της πάταξης της φοροδιαφυγής. Εφαρμογή κατά το δοκούν διαπιστώνεται και στη μικρή λιανική, όπου σε αρκετές επιχειρήσεις δεν μειώθηκαν αναλογικά οι τιμές από τη μετάταξη συγκεκριμένων κατηγοριών τροφίμων στον ΦΠΑ 13%.
Φαγώθηκε η μείωση
Ενας μέσος λογαριασμός σε εστιατόριο για μια τετραμελή οικογένεια υπολογίζεται σήμερα σε περίπου 60 ευρώ. Από αυτά στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ υπάγεται πλέον το ποσό των 40 ευρώ, δηλαδή το 66%. Κανονικά με τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ της εστίασης στο 13% ο λογαριασμός θα έπρεπε να είναι στα 53,23 ευρώ, κάτι που δεν συμβαίνει.
Σε άλλη περίπτωση, το σουβλάκι με πίτα και γύρο κόστιζε 2,90 ευρώ με ΦΠΑ 24%. Μετά τη μείωση του ΦΠΑ στο 13% κοστίζει και πάλι 2,90 ευρώ, αν και θα έπρεπε να είχε μειωθεί στα 2,64 ευρώ. Σε άλλο κατάστημα το καλαμάκι σουβλάκι πριν από τη μείωση του ΦΠΑ στο 13% κόστιζε 1,60 ευρώ, τιμή στην οποία και παρέμεινε, ενώ θα έπρεπε να είχε μειωθεί στο 1,47 ευρώ.
Μία μερίδα πατάτες σε ταχυφαγείο με ΦΠΑ 24% κόστιζε 3 ευρώ. Μετά τη μετάπτωση του ΦΠΑ στο 13% η τιμή θα έπρεπε να πέσει στα 2,58 ευρώ. Ωστόσο παραμένει στην ίδια τιμή.
Ενα από τα επιχειρήματα των επιχειρηματιών της εστίασης είναι ότι δεν άλλαξαν τις τιμές παρότι άλλαξαν τον ΦΠΑ στις αποδείξεις γιατί τις είχαν κρατήσει σταθερές από το 2014 όταν αυξήθηκε στο 24%. Συνεπώς τώρα που επανήλθε στο 13% δεν χρειάζεται μείωση επειδή δεν είχε γίνει αύξηση! Επιπλέον κάποιοι υποστηρίζουν ότι τις τιμές καθορίζουν ο ανταγωνισμός και η ζήτηση.
Από την πλευρά τους οι οργανωμένες αλυσίδες ταχείας εστίασης εφάρμοσαν τη μείωση του ΦΠΑ σε κάποιους δημοφιλείς κωδικούς με εκπτώσεις της τάξης του 5% με 10%.
Υπενθυμίζεται ότι από τη μείωση του ΦΠΑ εξαιρούνται τα κέντρα διασκέδασης καθώς και η διάθεση ως υπηρεσία εστίασης των αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων (π.χ. καφές), τα οποία συνεχίζουν να πωλούνται με ΦΠΑ 24%.
Ετήσια μείωση 86 ευρώ
Σε ό,τι αφορά το καλάθι της νοικοκυράς, τα μεγάλα σουπερμάρκετ με ανακοινώσεις τους διαβεβαιώνουν ότι έχουν μειώσει τις τιμές των προϊόντων στα οποία ο ΦΠΑ πήγε στο 13%. Ωστόσο το όφελος είναι μικρό στην τσέπη του καταναλωτή, αφού δεν αφορά το σύνολο των προϊόντων. Για παράδειγμα, ένα πακέτο γεμιστά μπισκότα 150 γραμμ. με ΦΠΑ 24% πωλούνταν στις 18 Μαΐου προς 1,87 ευρώ. Τα ίδια μπισκότα με ΦΠΑ 13% την 1η Ιουνίου κόστιζαν 1,70 ευρώ.
Με βάση τα στοιχεία του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) οι ετήσιες αγορές ανά νοικοκυριό σε είδη διατροφής, μη αλκοολούχα και αλκοολούχα ποτά (σε όλα τα σημεία πώλησης) ανέρχονταν σε 3.668,40 ευρώ. Αντικαθιστώντας τον ΦΠΑ 24% με 13% στα προϊόντα που ορίζει ο νόμος 4611/2019 το ποσό αυτό μειώνεται σε 3.582,41 ευρώ (μείωση 85,99 ευρώ ή 2,34%). Πρακτικά τα συγκεκριμένα προϊόντα αντιπροσωπεύουν περίπου το 26% των πωλήσεων του λιανεμπορίου τροφίμων (όλα τα σημεία πώλησης).
Ως προς το κανάλι των σουπερμάρκετ, η συγκεκριμένη μείωση αφορά περίπου το 15% του αριθμού των ειδών (περίπου 7.500 κωδικοί), μεγέθη που διαφέρουν ανάλογα με την γκάμα προϊόντων που παρέχει κάθε κατάστημα. Οι σημαντικότερες εξοικονομήσεις για τα ελληνικά νοικοκυριά εκτιμάται ότι καταγράφονται στα αρτοσκευάσματα, τα αλλαντικά, τα δημητριακά και τα σνακ.
Παρ’ όλα αυτά, ο ΦΠΑ στα είδη διατροφής στην Ελλάδα παραμένει από τους υψηλότερους στην Ευρώπη, σημαντικά υψηλότερος από ό,τι στην Αγγλία (0%), τη Γαλλία (10% και 5,5%), την Ισπανία (10% και 4%), την Πορτογαλία (13% και 6%), αλλά και τις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
Ενέργεια
Στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος ήδη οι καταναλωτές της ΔΕΗ είδαν να μειώνεται ο ΦΠΑ του συνολικού ποσού των ανταγωνιστικών και ρυθμιζόμενων χρεώσεων της ηλεκτρικής ενέργειας που πληρώνουν.
Για παράδειγμα, μια οικογένεια που καταναλώνει 1.100 κιλοβατώρες το τετράμηνο πληρώνει για ενέργεια (ανταγωνιστικές και ρυθμιζόμενες χρεώσεις) 194,63 ευρώ. Ο ΦΠΑ 13% που αντιστοιχεί σε αυτό το ποσό είναι 22,31 ευρώ. Τώρα που ο συντελεστής του ΦΠΑ μειώθηκε στο 6%, ο λογαριασμός για το σκέλος της ενέργειας είναι στα 179,32 ευρώ. Αρα το όφελος στο τετράμηνο είναι 15,31 ευρώ και το ετήσιο όφελος από τους τρεις τετραμηνιαίους λογαριασμούς θα είναι της τάξης των 45,93 ευρώ.