Προβληματισμός στις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ από τις δηλώσεις του ότι δεν θα τις προστατεύει από ρωσικές επιθέσεις αν δεν πληρώνουν τον… λογαριασμό για τις πολεμικές δαπάνες
Επικίνδυνες συζητήσεις και σχόλια για το επικείμενο τέλος του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) πυροδότησε στους κόλπους της Ευρώπης για άλλη μια φορά ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο υποψήφιος για το χρίσμα του Ρεπουμπλικάνικου Κόμματος στις αμερικανικές εκλογές διαμήνυσε ότι σε περίπτωση επιστροφής του στον Λευκό Οίκο όχι μόνο δεν θα προστάτευε τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ που «δεν πληρώνουν τον λογαριασμό» (εννοώντας όσους δεν τηρούν τη δέσμευση για το 2% του ΑΕΠ σε εξοπλιστικά) από ενδεχόμενη ρωσική επίθεση, αλλά αντίθετα θα ενθάρρυνε τη Ρωσία «να κάνει ό,τι θέλει».
Αναψε τη συζήτηση για πυρηνικό εξοπλισμό
Η δήλωση Τραμπ έπεσε σαν ρουκέτα στην Ευρώπη και αναζωπύρωσε τη συζήτηση στη Γερμανία σχετικά με το κατά πόσο είναι αναγκαίος ένας… πυρηνικός εξοπλισμός της γηραιάς ηπείρου.
Το βασικό διακύβευμα στη συζήτηση αυτή είναι εάν τα 31 μέλη της συμμαχίας μπορούν να είναι βέβαια ότι η πυρηνική ομπρέλα των Ηνωμένων Πολιτειών –ο απόλυτος αποτρεπτικός παράγοντας κατά ενδεχόμενης ρωσικής εισβολής– θα συνεχίσει να τα καλύπτει εάν ο μεγιστάνας κερδίσει τις προεδρικές εκλογές.
Το κρίσιμο ερώτημα όμως πίσω από τα παραπάνω στην ουσία είναι αν η Ευρώπη είναι έτοιμη για δεύτερη θητεία Τραμπ. Μια νέα τετραετία Τραμπ δεν θα είναι απλώς ένα déjà vu, αλλά υπό το πρίσμα μιας προεδρίας ακόμη πιο ριζοσπαστικής από την πρώτη αποδεικνύεται πραγματικός φόβος για το μέλλον της Ευρώπης και όχι μόνο.
Φυσικά, πλέον δεν προκαλεί καμία εντύπωση η ακραία ρητορική του Τραμπ, ειδικά όταν βρίσκεται ενώπιον του εκλογικού κοινού του. Το ανησυχητικό είναι ότι η προσωπικότητά του είναι η ίδια η πολιτική του. Ως πρόεδρος την περίοδο 2017-21 αδιαφόρησε απροκάλυπτα για τους ισχύοντες κανόνες και τις ισορροπίες της διεθνούς πολιτικής, βάζοντας πάντοτε πάνω απ’ όλα τα αμερικανικά συμφέροντα. Ακύρωσε μια σειρά διεθνών συμφωνιών και απείλησε τη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ με αποχώρηση των ΗΠΑ.
Για τους παραπάνω λόγους η δήλωσή του ταρακούνησε την Ευρώπη ύστερα από τρία χρόνια κατά τα οποία ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν επιχείρησε να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στη συμμαχία, τονίζοντας επανειλημμένα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «θα υπερασπιστούν κάθε εκατοστό εδάφους του ΝΑΤΟ». Χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ υποστήριξε ότι «οι απερίσκεπτες δηλώσεις του Τραμπ εξυπηρετούν μόνο το συμφέρον του Πούτιν», καθώς και ότι «κάνουν πιο επείγουσες τις προσπάθειες της Ευρώπης να αναπτύξει τη στρατηγική της αυτονομία και να επενδύσει στην άμυνά της».
Από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ επισήμανε: «Οποιαδήποτε πρόταση ότι οι σύμμαχοι δεν θα υπερασπιστούν ο ένας τον άλλο υπονομεύει όλη την ασφάλειά μας, συμπεριλαμβανομένης αυτής των ΗΠΑ, και θέτει Αμερικανούς και Ευρωπαίους στρατιώτες σε αυξημένο κίνδυνο». Μάλιστα ο υπουργός Αμυνας της Δανίας Τρολς Λουντ
Πούλσεν εξέφρασε την ανησυχία ότι μέσα σε τρία έως πέντε χρόνια η Ρωσία θα μπορούσε να δοκιμάσει την αλληλεγγύη του ΝΑΤΟ πραγματοποιώντας επίθεση σε ένα από τα πιο αδύναμα μέλη του, επιχειρώντας να διαλύσει τη συμμαχία δείχνοντας ότι άλλοι δεν θα την υπερασπιστούν.
Μοχλός πίεσης στους συμμάχους
Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί πως η άποψη του Τραμπ ότι οι σύμμαχοι των ΗΠΑ θα πρέπει να προσφέρουν τουλάχιστον 2% των ετήσιων δαπανών τους για την άμυνα δεν είναι καινοφανής. Αντιθέτως, αποτελεί γενικευμένη αντίληψη του αμερικανικού κατεστημένου, που θα ήθελε τα υπόλοιπα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ να αναλάβουν και αυτά τις δικές τους ευθύνες αντί να βασίζονται αποκλειστικά στις ΗΠΑ. Υπό αυτό το πρίσμα τα λεγόμενά του θα μπορούσαν να εκληφθούν ως μοχλός πίεσης στους συμμάχους να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους παρά ως γνήσια παρότρυνση προς τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Στην Ευρώπη η Βρετανία και η Γαλλία διαθέτουν τα δικά τους μικρά πυρηνικά οπλοστάσια. Εάν στο εγγύς μέλλον τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ έχουν αμφιβολίες για το κατά πόσο οι ΗΠΑ θα παραμείνουν προσηλωμένες στο άρθρο 5 του καταστατικού της συμμαχίας, με βάση το οποίο μια επίθεση εναντίον ενός μέλους συνιστά επίθεση εναντίον όλων, αναπόφευκτα θα αναζωπυρωθεί η συζήτηση για το ποιες άλλες χώρες στην Ευρώπη χρειάζονται δικά τους πυρηνικά –και όχι μόνο– όπλα.
Ανησυχία για την Ουκρανία
Ενας νέος «τυφώνας» Τραμπ εγείρει ανησυχίες και για το μέλλον της Ουκρανίας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση συμφώνησε σε νέο πακέτο βοήθειας ύψους 50 δισ. ευρώ σε διάστημα τεσσάρων ετών προς το Κίεβο. Αλλά ο Τραμπ επιχείρησε από το παρασκήνιο, κατευθύνοντας τους Ρεπουμπλικάνους, να μπλοκάρει τη στήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία. Μπορεί τελικά η Γερουσία των ΗΠΑ να ενέκρινε το νομοσχέδιο για παροχή βοήθειας ύψους 95 δισ. δολαρίων στην κυβέρνηση του Κιέβου, ωστόσο μια νέα θητεία Τραμπ γεννά φόβους για την έκβαση του ρωσο-ουκρανικού πολέμου. Αλλωστε μια ρωσική νίκη δεν θα σήμαινε μόνο το τέλος της Ουκρανίας ως ελεύθερου, δημοκρατικού και ανεξάρτητου κράτους, αλλά θα άλλαζε επίσης δραματικά τις ισορροπίες στην Ευρώπη. Επιπλέον, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πρότυπο για άλλους αυταρχικούς ηγέτες σε όλο τον κόσμο.
Δείτε επίσης: Τραμπ: Τι σημαίνει για την περιουσία του το πρόστιμο των 355 εκατ. δολαρίων – Έρανο ξεκίνησαν οπαδοί του
Ρωσία: Ο Πούτιν προτιμά τον «προβλέψιμο» Μπάιντεν από τον Τραμπ
Πούτιν: Οι Ρώσοι επιστήμονες είναι κοντά στη δημιουργία εμβολίου για τον καρκίνο
