Ο Φοίβος Βλάχος σκιαγραφεί τη δεύτερη διαδρομή ενός ιστορικού εκδοτικού οίκου.
Με επιλογές τίτλων όπως ο «Φάουστ» του Γκαίτε, το «Ενας φορητός παράδεισος» του Ρότζερ Ρόμπινσον, η «Αυτοχειρία» του Εντουάρ Λεβέ καθώς και τα βιβλία του Πέτρου Μάρκαρη, ο Φοίβος Βλάχος έχει καταφέρει μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να στρέψει το βλέμμα των αναγνωστών στις Εκδόσεις Κείμενα που εδώ και δύο χρόνια έχουν περάσει στη δεύτερη φάση της ζωής τους. Πριν από λίγες μέρες ο εκδοτικός οίκος ξεκίνησε τη νέα πορεία του στην οδό Ασκληπιού όπου μετακόμισε από την παλιότερη γειτονιά του την Κυψέλη. Αφορμή για τη συζήτηση με τον εκδότη ήταν η ψηφιοποίηση του παλιού καταλόγου, των βιβλίων δηλαδή που είχαν κυκλοφορήσει από τα Κείμενα στην πρώτη περίοδό τους, την εικοσαετία 1969-89, όταν το τιμόνι είχε ο πατέρας του και θρυλικός εκδότης Φίλιππος Βλάχος.
Όπως εξηγεί ο Φοίβος Βλάχος, η διάθεση να ψηφιοποιηθεί ο παλιός κατάλογος προέκυψε τον τελευταίο χρόνο. «Καθώς μελετούσα αυτά τα βιβλία σκέφτηκα ότι είναι πολύ κρίμα να μην έχει πρόσβαση όποιος επιθυμεί να μελετήσει τα κείμενα, την τυπογραφική τέχνη των μετάλλων, τη σελιδοποίηση, τις γκραβούρες. Στόχος ήταν να δημιουργήσουμε ένα μικρό online μουσείο για τα κείμενα της πρώτης διαδρομής. Ετσι προέκυψε η ψηφιοποίηση κάποιων αποσπασμάτων και του πλήρους καταλόγου των εκδόσεων εκείνης της περιόδου».
Προσεχώς ανατυπώσεις
Εκτός από την ψηφιακή μορφή, αυτήν τη στιγμή υπάρχει και ένα μικρό στοκ από συγκεκριμένους τίτλους το οποίο είναι διαθέσιμο μέσω του e-shop του εκδοτικού οίκου. Ο κ. Βλάχος εξηγεί ότι στα προσεχή σχέδια είναι να τυπωθούν εκ νέου τα έργα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, κάποια από τα οποία είχε εντοπίσει σε έρευνά του ο Φίλιππος Βλάχος, που είχε εκδώσει το σύνολο του έργου του, διατηρώντας την ορθογραφία, το συντακτικό, τη στίξη και την τυπογραφία. «Θα θέλαμε να τα εκδώσουμε μέσα στα επόμενα χρόνια σε συγκεντρωτικούς τόμους και με φιλολογική έρευνα».
Η γνωριμία του Φοίβου Βλάχου με τον εκδοτικό χώρο έγινε όταν ήταν παιδί, την εποχή που η μητέρα του Βάσω Κυριαζάκου, από τις πιο γνωστές επιμελήτριες κειμένων, γνωρίστηκε με τον εκδότη Σάμη Γαβριηλίδη. «Μέχρι την ηλικία των 3,5 χρόνων μεγάλωσα στους Μολάους και μετά ανεβήκαμε στην Αθήνα όπου η μητέρα μου ήδη είχε γνωριστεί με τον δεύτερο πατέρα μου, τον Σάμη».
Αρχισε να τον βοηθά από την εποχή που φοιτούσε στο λύκειο, ωστόσο με την παραγωγή ξεκίνησε να ασχολείται το 2011 όταν ο εκδοτικός οίκος Γαβριηλίδη μεταφέρθηκε στην οδό Αγίας Ειρήνης. «Ήταν μεγάλη τύχη γιατί ο Σάμης είχε φτιάξει εκεί δικό του τυπογραφείο, οπότε έχω ζήσει όλη τη γραμμή παραγωγής. Από το Word που παραδίδει ο συγγραφέας μέχρι το τυπωμένο βιβλίο είδα όλα τα βήματα της δουλειάς. Παράλληλα με δίδαξε πολλά πράγματα πάνω στην τυπογραφία, τη σελιδοποίηση και στο στήσιμο του κειμένου. Δίπλα του έμαθα δύο πολύ σημαντικά πράγματα: ότι η τυπογραφία υπηρετεί το περιεχόμενο και κατ’ επέκταση τον συγγραφέα και ότι το βιβλίο δεν καθορίζεται από το μέσο, δηλαδή ότι δεν παίζει μεγάλο ρόλο αν είναι σε χάρτινη ή ψηφιακή μορφή».
Η πρώτη περίοδος
Συζητάμε για την πρώτη περίοδο του εκδοτικού οίκου Κείμενα και για την απόφαση του Φίλιππου Βλάχου να τον ιδρύσει το 1969, μεσούσης της χούντας. «Για εκείνον ήταν αυτονόητο να εκδίδει τα βιβλία που εξέδιδε, όπως και για τους συγγραφείς ήταν αυτονόητο να γράφουν αυτά που έγραφαν. Θεωρώ ότι ήταν επαναστατική κίνηση να βάζουν στις βιτρίνες τα βιβλία που έβαζαν επί χούντας». Συζητάμε σχετικά με το τίμημα μιας τέτοιας κίνησης, δηλαδή τη φυλάκιση του Φίλιππου Βλάχου.
Τον ρωτώ πώς είναι να μαθαίνει κανείς για τον πατέρα του μέσα από αφηγήσεις άλλων. «Αρκετά περίεργο και αμήχανο. Ήμουν τριών ημερών όταν έφυγε από τη ζωή, οπότε πραγματικά δεν πρόλαβα να τον γνωρίσω. Η μητέρα μου από τα μικρά μου χρόνια μου είχε πει ότι ο πατέρας μου είχε πεθάνει. Ερχόμενος στην Αθήνα ξεκίνησε η σχέση μου με τον Σάμη, οπότε υπήρχε στη ζωή μου η πατρική φιγούρα. Ωστόσο κάποιες φορές ήταν αμήχανο να ακούω ιστορίες για τον πατέρα μου, ειδικά όταν έβλεπα στα μάτια των παλιών φίλων ότι σε εμένα έβλεπαν τη συνέχειά του. Ηταν κάτι που δεν μπορούσα να κατανοήσω μικρός».
Συζητάμε για τις σκέψεις που είχε όταν μετά την επανεκκίνηση των Κειμένων είδε σε σύντομο χρονικό διάστημα να αλλάζουν τα πάντα λόγω της πανδημίας. «Η αρχική αντίδραση ήταν το σοκ. Κανένας δεν περίμενε αυτό που συμβαίνει τώρα. Ξεκινήσαμε τον Μάρτιο του 2019 και αυτό συνέβη προτού προλάβουμε να αποκτήσουμε σταθερό βηματισμό. Πλέον έχουμε πιο γρήγορα ανακλαστικά, έχουμε μάθει να ζούμε με αυτό και προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που προκύπτουν».