«Άβολος» μήνας, λίγο μικρότερος από τους άλλους που παραπέμπει στις «φλέβες» και τα πολλά νερά, συχνά με χιόνια αλλά και προεόρτια της Άνοιξης
Γιατί «Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει. Μα αν δώσει και θυμώσει μεσ’ το χιόνι θα μας χώσει.»
Η «λαϊκή σοφία» το κρατάει δίπορτο γιατί ναι μεν λέει ότι θα μυρίσει καλοκαίρι, αλλά μας προειδοποιεί με τα χιόνια του αλλά και με τον επόμενο που είναι «Μάρτης-γδάρτης»
Κοινώς, μην παρασυρθείτε!
Στα λατινικά η λέξη Φεβρουάριος (februarius) προέρχεται από το ουσιαστικό februum, που σημαίνει καθαρμός, κάθαρση, λόγω των θρησκευτικών εορτών εξαγνισμού και καθαρμού (Februa ή Februatio) που τελούνταν στη Ρώμη στη διάρκεια του μήνα.
Αντίθετα το «Φλεβάρης» προέρχεται από τις «φλέβες», δηλαδή τα υπόγεια νερά που αναβλύζουν στη διάρκειά του από τις πολλές βροχές, ενώ η γιορτή του Αγίου Τρύφωνα την 1η του μήνα του έδωσε και το όνομα «Αϊ-Τρύφωνας».
Ο Φεβρουάριος ή Φλεβάρης είναι ο δεύτερος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό Hμερολόγιο. Έχει 28 ημέρες, ενώ όταν το έτος είναι δίσεκτο έχει 29.
Η προσθήκη μιας επί πλέον ημέρας των δίσεκτων ετών ξεκίνησε το 44 π.Χ. όταν ο Ιούλιος Καίσαρ άλλαξε το ρωμαϊκό ημερολόγιο με τη βοήθεια του Έλληνα αστρονόμου Σωσιγένη από την Αλεξάνδρεια.
Ο Σωσιγένης, βασισμένος στους υπολογισμούς του πατέρα της αστρονομίας Ίππαρχου, θέσπισε ένα ημερολόγιο του οποίου τα έτη είχαν 365 ημέρες, ενώ σε κάθε τέταρτο έτος πρόσθεταν ακόμη μία ημέρα, μετά την «έκτη προ των καλενδών του Μαρτίου», που ονομαζόταν «bis sextus». Έτσι η ημέρα αυτή, επειδή μετριόταν δύο φορές, ονομάζεται ακόμη και σήμερα «δις έκτη» και το έτος που την περιέχει «δίσεκτο».
Η παρανόηση του λαού ότι τα δίσεκτα έτη είναι «γρουσούζικα» («κι αν έρθουν χρόνια δίσεχτα και μήνες οργισμένοι» όπως λέει το δημοτικό τραγούδι) ίσως να προέρχεται από τη λανθασμένη αντίληψη της ετυμολογίας και της ορθογραφίας του πρώτου συνθετικού της λέξης «δίσεκτο». Δηλαδή αντί του σωστού «δις» (που σημαίνει δύο φορές) να εννοείται λανθασμένα το αχώριστο προθεματικό μόριο «δυς» που έχει την έννοια της δυστυχίας, «της δυσκολίας, της κακής καταστάσεως ή του απευκταίου αποτελέσματος».
Αρχικά, πάντως, ο Φεβρουάριος είχε 29 ημέρες στα κοινά και 30 ημέρες στα δίσεκτα έτη, το 4 π.Χ. όμως ο αυτοκράτορας Οκταβιανός Αύγουστος που αφαίρεσε μία ημέρα, την οποία πρόσθεσε στο μήνα Αύγουστο που έφερε το όνομά του.
Τον Φλεβάρη ο λαός ονόμασε και Κουτσοφλέβαρο, γιατί κατά την παράδοση ο Μάρτης δανείστηκε απ’ αυτόν δυο ημέρες.
«Ο Φλεβάρης φλέβες ανοίγει και πόρτες σφαλνάει». Με άλλα λόγια, προκαλεί πολλούς θανάτους εξαιτίας του κρύου και των βροχών, αλλά και των μεταβολών στο κλίμα.
Αλλά για ορισμένος, σύμφωνα με τον λαό, από την κατάσταση του καιρού κατά τις 3 πρώτες ημέρες του μήνα μαντεύονται τα περί κακοκαιρίας ή καλοκαιρίας ολόκληρο το μήνα!
Εορτές:
Την 1η Φεβρουαρίου γιορτάζει ο Άγιος Τρύφωνας που θεωρείται φύλακας των αμπέλων και προστάτης των αγρών. Γι’ αυτό στη Σιάτιστα οι αμπελουργοί τελούν θεία λειτουργία. Στις εικόνες του ο Άγιος Τρύφωνας έχει κλαδευτήρι στο χέρι.
Την 2α Φεβρουαρίου γιορτάζεται η Υπαπαντή του Χριστού και σε πολλά μέρη πιστεύουν ότι ο καιρός της ημέρας αυτής προαιωνίζει τον καιρό που θα ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες.
Στις 3 Φεβρουαρίου είναι η γιορτή του Αγίου Συμεών και γιορτάζεται πάρα πολύ από τις έγκυες γυναίκες, οι οποίες δεν κάνουν καμιά εργασία, γιατί φοβούνται να μη γεννηθεί το παιδί σημαδεμένο….
Στις 10 Φεβρουαρίου γιορτάζεται η γιορτή του Αγίου Χαραλάμπους.
Στις 19 γιορτάζει η Αγία Φιλοθέη η Αθηναία, ανήμερα του μαρτυρικού της θανάτου το 1589. Το σπίτι της βρισκόταν στη θέση του σημερινού μεγάρου της Αρχιεπισκοπής, ενώ το διατηρημένο λείψανό της φυλάσσεται σήμερα στο μητροπολιτικό ναό της Αθήνας.
Όταν ο Φεβρουάριος τραβάει 29 ημέρες, γιορτάζεται την ημέρα αυτή η γιορτή του Κασσιανού Οσίου του Ρωμαίου. Είναι ο μόνος Άγιος που αφιερώνεται μια ημέρα γι’ αυτόν όχι κάθε χρόνο, αλλά κάθε τέσσερα.