Ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής μιλούν στο Documento

Ο Θοδωρής Βουτσικάκης και η Μαρίνα Σάττι, δυο νέοι, ταλαντούχοι τραγουδιστές, επιλέχθηκαν να ερμηνεύσουν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στο μιούζικαλ «Ερωτόκριτος», που βασίστηκε στο έμμετρο λαϊκό κρητικό ποίημα δέκα χιλιάδων στίχων του Βιτσέντζου Κορνάρου και θα παρουσιαστεί για δέκα παραστάσεις στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος από τις 5 Μαΐου, σε μουσική διεύθυνση και λιμπρέτο του Δημήτρη Μαραμή και σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Ρήγου. 

Σε ένα διάλειμμα ανάμεσα στις πρόβες μιλήσαμε για την εμπειρία τού να υποδύονται το ζευγάρι-σύμβολο του έρωτα για την ελληνική λαϊκή παράδοση.

Ο Θοδωρής, αν και σπούδασε Νομική, αποφάσισε να ασχοληθεί επαγγελματικά με το τραγούδι. Η γνωριμία του με τον συνθέτη, μέσα από την κοινή δισκογραφική δουλειά τους «Αισθηματική ηλικία» προ διετίας, τον έφερε από πολύ νωρίς σε επαφή με το εγχείρημα της μεταφοράς του «Ερωτόκριτου» σε μιούζικαλ. «Ηταν μια ιδέα του Δημήτρη την οποία δούλευε πολλά χρόνια, οπότε έζησα από κοντά όλη την προετοιμασία» λέει ο Θοδωρής Βουτσικάκης «και ίσως εξαιτίας και της συνεργασίας μας συνειδητά ή ασυνείδητα έγραψε τον ρόλο πάνω στη φωνή μου, συνεπώς γνώριζα το έργο. Είναι μια παραγωγή την οποία συνθέτης και σκηνοθέτης τόλμησαν να επανδρώσουν με ανθρώπους διαφορετικών καταβολών, από το κλασικό τραγούδι, το έθνικ, το επονομαζόμενο έντεχνο, το pop, το alternative. Το ότι αναγκαζόμαστε όλοι εμείς να συνδιαλεχθούμε επί σκηνής δημιουργεί πολύ ενδιαφέρον αποτέλεσμα».

Μια Αρετούσα άγρια σαν κατσίκι

Η Μαρίνα Σάττι, με σπουδές στη μουσική, στο τραγούδι και το θέατρο και πρόσφατη επιτυχία της τη διασκευή του μικρασιατικού τραγουδιού «Θα σπάσω κούπες», δεν είχε συνεργαστεί ποτέ με κανέναν από τους συντελεστές της παράστασης. «Με πήρε τηλέφωνο ο Δημήτρης Μαραμής και μου είπε “ψάχνουμε για την Αρετούσα και νομίζω ότι της μοιάζεις”. Ισως γιατί είμαι από την Κρήτη και έχω κρητικό ταμπεραμέντο. Μου περιέγραψε πώς τη φανταζόταν: όχι σαν αιθέρια πριγκίπισσα, όπως π.χ. η Ιουλιέτα. “Πρέπει να είναι άγρια σαν κατσίκι” μου είπε και μου άρεσε πολύ η διατύπωσή του. Κάπως έτσι αποδόθηκε σκηνικά. Παρ’ όλη την αντίστασή της όμως και την επιθυμία της να ανεξαρτητοποιηθεί και να ακολουθήσει αυτόν που αγαπά, δεν φεύγει μαζί του όπως γίνεται σε παρόμοια έργα, π.χ. στον “Ρωμαίο και Ιουλιέτα” ή στους Φουρτουνάκηδες και Βροντάκηδες. Επωμίζεται τις συνέπειες αυτής της μη πειθαρχίας και θυσιάζει την ελευθερία της».

«Ο Δ. Μαραμής έντυσε την αυθεντική κρητική διάλεκτο του Κορνάρου με πολλά και διαφορετικά μουσικά είδη, ήχους που αφορούν πολύ το σήμερα» εξηγεί ο Θοδωρής. «Εφτιαξε μια μοντέρνα εκδοχή του “Ερωτόκριτου” και αυτό το στοιχείο ενέπνευσε τη σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Ρήγου, που αποφάσισε να μην τοποθετήσει την παράσταση σε συγκεκριμένο χώρο ή χρόνο, δίνοντας μια εκδοχή που αγγίζει τον σύγχρονο άνθρωπο».

«Υπάρχει μια ιδιαιτερότητα σε αυτή την παραγωγή» τονίζει η Μαρίνα. «Ο συνθέτης είναι δίπλα μας. Δεν είναι όπως όταν παίζεις στην όπερα. Εδώ δίνεται η ευκαιρία να σταματήσεις την πρόβα και να συζητήσεις μαζί του γι’ αυτό που έχει γράψει. Εχει και για εκείνον σημασία να κουμπώσουν πάνω μας κάποια πράγματα. Και ο Κωνσταντίνος Ρήγος είναι πάρα πολύ συζητήσιμος. Δεν υπάρχει τείχος ανάμεσα στον συνθέτη ή τον σκηνοθέτη με τον ερμηνευτή. Ούτε το αυστηρό πλαίσιο της Λυρικής Σκηνής, που κάποιοι ίσως φαντάζονται ως δεδομένο. Δεν είσαι μαζεμένος, λες την άποψή σου και θέλουν να την ακούσουν. Ολα προκύπτουν μέσα από συζήτηση.

Από την άλλη, στην παράσταση υπάρχουν εξαιρετικά σκηνοθετικά ευρήματα. Οπως ένας χορός από οκτώ αγόρια με εξαιρετική φωνή, μια κάμερα που ακολουθεί τους πρωταγωνιστές σε κάθε γωνιά της σκηνής –δίνοντας και την παραμικρή εκφραστική λεπτομέρεια στο κοινό, σαν το μάτι του θεατή να διεισδύει στα ενδόμυχα μυστικά του ήρωα– και η εναλλαγή της αφήγησης από όλους τους πρωταγωνιστές. Θα δείτε και μια εξωπραγματική σκηνική κατασκευή, που είναι το κελί της Αρετούσας».

Το γαρ πολύ της νεότητας γεννά την παραφροσύνη του έρωτα

Με αναφορές σε διαχρονικά θεματικά μοτίβα όπως η κοινωνική ανισότητα, η αρετή, η ανδρεία, η γνώση, η φιλία, ο ιπποτισμός, το ευμετάβλητο του πλούτου και της εξουσίας, ο «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου έμεινε γνωστός ως λαϊκό παραμύθι με επίκεντρο τον ρομαντικό απόλυτο έρωτα.

«Υπάρχει ρομαντισμός στις μέρες μας» λέει η Μαρίνα Σάττι με τρόπο που δεν σου αφήνει περιθώριο να την αμφισβητήσεις. «Θέλω να υπάρχει. Αλλωστε στο μυαλό μας δεν είναι όλα αυτά; Εμείς δεν φτιάχνουμε τον ρομαντισμό; Εμείς δεν επιλέγουμε μέσα από ποιο φίλτρο θα δούμε τα πράγματα; Ο ρομαντισμός είναι η επιλογή σου αναφορικά με το πώς θα βιώσεις μια κατάσταση».

«Θεωρώ ότι είναι στάση ζωής να είσαι ρομαντικός» συμπληρώνει ο Θοδωρής. «Οσο πιο σκληρή είναι η πραγματικότητα τόσο πιο ρομαντικός πρέπει να είσαι για να επέλθει ισορροπία».

«Δεν νομίζω ότι έχει διαφορά το πώς ερωτεύεται ένα νέο κορίτσι σήμερα με τον τρόπο που ήταν ερωτευμένη η Αρετούσα» συνεχίζει η Μαρίνα. «Μην ξεχνάτε ότι ήταν μόνο 14 χρόνων. Κάπως έτσι ήμουν και εγώ στα δεκατέσσερα. Θυμάμαι ήμουν τρελή για το αγόρι που αγαπούσα και θα μπορούσα να κάνω τα πάντα. Η 14χρονη Μαρίνα θα μπορούσε να ταυτιστεί άνετα. Σε αυτή την ηλικία είσαι καθαρός, αγνός, ανοιχτός, διαθέσιμος. Το κακό είναι ότι μεγαλώνεις. Στη συνέχεια γράφει πάνω σου η σωρευμένη πείρα του παρελθόντος. Γίνεσαι πιο επιφυλακτικός».

«Ετσι είναι. Αλλωστε γι’ αυτό ο Κορνάρος επιλέγει οι βασικοί ήρωές του να είναι μικροί σε ηλικία. Θέλει να συμβολίσει τον αγνό έρωτα» τονίζει ο Θοδωρής. «Κακά τα ψέματα. Αλλιώς ερωτεύεσαι στα 14 και στα 18, αλλιώς στα 28 και αλλιώς στα 40 χρόνια σου».

INFO 

«Ερωτόκριτος»

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Στις 5-7, 12-14, 18-21 Μαΐου.

Φωτογραφίες: Δημήτρης Ραπακούσης