Ο γρίφος των εξοπλισμών και η δύσκολη θέση της Αθήνας.
Σε πλήρη εξέλιξη είναι το μπρα ντε φερ Ελλάδος – Τουρκίας τόσο στα διεθνή φόρουμ (π.χ. γενική συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη το προηγούμενο τετραήμερο) όσο και στο «πεδίο», όπως συνηθίζει να λέει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Επί του παρόντος η Αθήνα παραμένει εγκλωβισμένη στη λογική της διπλωματίας των εξοπλισμών, ενώ επιμένει στην πολιτική της αποφυγής των εντάσεων και της μικρότερης δυνατής αντίδρασης έναντι των τουρκικών προκλήσεων. Παράλληλα, η Ελλάδα βλέπει και το «όπλο» των τριμερών σχημάτων στη νοτιοανατολική Μεσόγειο (με «πυρομαχικά» το ενεργειακό) να μην προχωρά, εξέλιξη που σαφώς ευνοεί τη γειτονική χώρα.
Από την πλευρά του ο Ερντογάν εδώ και καιρό επιχειρεί στο πεδίο και εγγράφει τετελεσμένα σε βάρος της χώρας μας σε σχέση με την πάγια θέση της Τουρκίας ότι τα ελληνικά νησιά δεν διαθέτουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ (κατά παράβαση του Δίκαιου της Θάλασσας), με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να διεκδικούν για τον εαυτό τους κοινή ΑΟΖ με την Αίγυπτο (διεξάγονται συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών που ουδείς γνωρίζει αυτήν τη στιγμή το περιεχόμενό τους) και φυσικά το μισό Αιγαίο ανατολικότερα του 25ου μεσημβρινού.
Μια ανάσα από την Κρήτη
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Τούρκοι τις προηγούμενες ημέρες έστειλαν το πολεμικό τους ναυτικό μερικά μίλια ανατολικά της Κρήτης (μέχρι το Κάβο Σίδερο λένε οι πληροφορίες) και νοτίως της Κάσου, προκειμένου να εμποδίσουν το γαλλικό ερευνητικό πλοίο «Nautical Geo», το οποίο πραγματοποιεί βυθομετρικές έρευνες στην περιοχή για λογαριασμό της Αθήνας, εκδίδοντας φυσικά και τις σχετικές αντι-Νavtex.
Η απάντηση της Αθήνας ήταν να κρατήσει πάση θυσία το θέμα μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, στέλνοντας απλώς ένα σκάφος του λιμενικού να παρακολουθεί τα τουρκικά πολεμικά πλοία. Οπως ακριβώς έπραξε όλο το καλοκαίρι, όταν τα τουρκικά αλιευτικά ασκούσαν ανενόχλητα οικονομική δραστηριότητα μαζικά ακόμη και 200 μέτρα από τις παραλίες ελληνικών νησιών. Κατόπιν εορτής βέβαια, το ελληνικό ΥΠΕΞ προχώρησε σε δύο διαβήματα μέσω της πρεσβείας μας στην Αγκυρα.
Ελληνας εν ενεργεία διπλωμάτης, θέλοντας να κρατήσει την ανωνυμία του για ευνόητους λόγους, αναρωτήθηκε σε κατ’ ιδίαν συνομιλία: «Ο κ. Γεραπετρίτης δεν ήταν εκείνος που πέρυσι τον Οκτώβριο έλεγε ότι η κόκκινη γραμμή μας, ο εθνικός μας χώρος, είναι τα 6 ναυτικά μίλια; Η κυβέρνηση δεν ήταν εκείνη που ρύθμισε την ΑΟΖ με την Αίγυπτο αφήνοντας εκτός συμφωνίας την περιοχή ανατολικότερα του 25ου μεσημβρινού; »Ο κ. Δένδιας δεν ήταν εκείνος που είπε ότι η χώρα μας δεν έχει βλέψεις για εξορύξεις στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου; Η κυβέρνηση δεν είναι αυτή που στέλνει τα φουσκωτά του λιμενικού να αντιμετωπίσουν τις φρεγάτες και τις κορβέτες του τουρκικού ναυτικού; Η κυβέρνηση δεν είναι αυτή που αφήνει τα τουρκικά αλιευτικά να ασκούν οικονομική δραστηριότητα ανενόχλητα ακόμη και 200 μέτρα από τις παραλίες των ελληνικών νησιών; Γιατί διαμαρτυρόμαστε τώρα;».
Είναι προφανές ότι σε αυτό το κλίμα δεν μπορούσε να λάβει χώρα η συνάντηση Ερντογάν – Μητσοτάκη, παρά την προσπάθεια του Τούρκου προέδρου να εμφανιστεί ότι επιδιώκει τη συνεννόηση, ενώ η ελληνική διπλωματία δεν μπορούσε να κάνει κάτι άλλο πλην της υπενθύμισης ότι είναι πάντοτε ανοιχτή στον διάλογο. Αλλά κανένας από τους δύο δεν ήθελε πραγματικά αυτήν τη συνάντηση, επειδή δεν υπήρχε κανένα σημείο σύγκλισης.
Το στοίχημα των εξοπλισμών
Οι διπλωμάτες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το θέμα των εξοπλισμών. Η Αθήνα είναι μπροστά σε μια πολύ δύσκολη εξίσωση, η οποία γίνεται ακόμη πιο δύσκολη λόγω της λεγόμενης «κρίσης των υποβρυχίων» μεταξύ του Παρισιού και των ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας.
Η δήλωση την Πέμπτη του υπουργού Οικονομίας της Γαλλίας Μπρουνό λε Μερ ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) «δεν μπορεί πλέον να υπολογίζει στις Ηνωμένες Πολιτείες για να διασφαλίσει την προστασία της» έκανε ακόμη πιο δύσκολα τα πράγματα για το Μαξίμου. Οι Γάλλοι δύσκολα θα χωνέψουν την απώλεια ενός ακόμη εξοπλιστικού προγράμματος-μαμούθ και την ανάθεσή του στις ΗΠΑ, από τη στιγμή μάλιστα που οι Ελληνες στρατιωτικοί τάσσονται σαφέστατα υπέρ της γαλλικής πρότασης.
Και οι Αμερικανοί όμως, από την πλευρά τους, είναι βέβαιο ότι θα αντιδράσουν σε ένα ακόμη εξοπλιστικό για τη Γαλλία μετά τα Rafale και δεν θα αρκεστούν σε μια πενταετή συμφωνία για τις βάσεις.
Ολα τα παραπάνω συζητήθηκαν πίσω από τις κλειστές πόρτες στη Νέα Υόρκη αυτήν την εβδομάδα, όπου μπορεί ο Ερντογάν να μην κατάφερε να συναντηθεί με τον Τζο Μπάιντεν, αλλά ο Τούρκος ΥΠΕΞ ήταν εξαιρετικά δραστήριος.
Συναντήθηκε με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ Αντονι Μπλίνκεν, είδε την ομόλογό του από τη Βρετανία, καθώς και τους υπουργούς Εξωτερικών Ιταλίας, Ιράν και Ρουμανίας. Από την πλευρά του ο Νίκος Δένδιας συναντήθηκε με τους ομολόγους του από τις Γκάμπια, Κόστα Ρίκα, Γκαμπόν και Κύπρο.
Διπλωματία του ράσου
Σαν κερασάκι στην τούρτα των ελληνοτουρκικών θα μπορούσε να προσθέσει κάποιος την παρουσία του αρχιεπισκόπου Αμερικής Ελπιδοφόρου στα εγκαίνια του λεγόμενου «Σπιτιού της Τουρκίας» στη Νέα Υόρκη, παρουσία του Ταγίπ Ερντογάν και του ηγέτη του ψευδοκράτους Ερσίν Τατάρ.
Η Αθήνα μπορεί να εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της διά του κυβερνητικού εκπροσώπου, αλλά το στίγμα (της μη συνεννόησης για ένα τόσο σοβαρό θέμα) παραμένει.
