Τον Απρίλιο του 1947, στη διάρκεια της ένοπλης εμφύλιας σύγκρουσης, η Φρειδερίκη στέφθηκε βασίλισσα των Ελλήνων και λίγους μήνες αργότερα, με την έκδοση του βασιλικού διατάγματος της 10ης Ιουλίου 1947, ιδρύθηκε ο «Ερανος “Πρόνοια Βορείων Επαρχιών της Ελλάδος” υπό την Υψηλήν Προστασίαν της ΑΜ της Βασιλίσσης», γνωστός και ως ο Έρανος της Φρειδερίκης.
Η φιλανθρωπία ήταν ένας τρόπος άσκησης πολιτικής για τη βασίλισσα. Καθόλου τυχαία ο έρανος αφορούσε τις βόρειες επαρχίες της χώρας, όπου βρισκόταν το κυρίως θέατρο των μαχών του εμφυλίου, καθώς και το Γενικό Αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
Στο τέλος του 1947 είχαν συσταθεί επτά παιδοπόλεις, με δυνατότητα να προσφέρουν σίτιση, περίθαλψη και διαπαιδαγώγηση σε 2.000 από τα περίπου 140.000 «προσφυγόπουλα». Ετσι ονόμαζαν τα παιδιά των κατοίκων των ορεινών και ημιορεινών χωριών που είχε εκκενώσει ο στρατός και είχε μεταφέρει τους κατοίκους τους σε πόλεις – κέντρα ασφαλείας.
Η ίδρυση των παιδοπόλεων και λόγω του Εμφυλίου αλλά και των φιλοδοξιών της βασίλισσας μετατράπηκε σε γεγονός «εθνικής» σημασίας. Στις αρχές του 1948 η κυβέρνηση της Αθήνας κατήγγειλε στην Ειδική Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Βαλκάνια ότι οι αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού, στον οποίο ηγεμόνευε το ΚΚΕ, συγκέντρωναν με τη βία παιδιά και τα μετέφεραν στις λαϊκές δημοκρατίες. Η βασίλισσα κάλεσε το υπουργικό συμβούλιο να συστρατευτεί στην επιχείρηση «εθνικό παιδοφύλαγμα». Ο στρατός θα μετέφερε τα παιδιά που «απειλούνταν» από τους κομμουνιστές στις παιδοπόλεις που υπήρχαν αλλά και θα δημιουργούνταν στη συνέχεια· συνολικά 53.
Ο Έρανος δεν παρείχε μόνο χρήματα και οργανωτική στήριξη στο κράτος, αλλά συνέβαλε αποφασιστικά και στην ανάπτυξη ενός προπαγανδιστικού λόγου, ο οποίος απευθυνόταν τόσο στην ελληνική όσο και τη διεθνή κοινή γνώμη. Το σημαντικότερο εγχείρημα του παλατιού και της αντικομμουνιστικής Δεξιάς ήταν να στρέψει τα μάτια της κοινής γνώμης από τις μαζικές εκτελέσεις και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης (Μακρόνησος, Γυάρος), στα οποία είχε επικεντρώσει την επικοινωνιακή της στρατηγική η Αριστερά, στα «απαχθέντα» παιδιά. Το διεξήγαγε με επιτυχία. Το θέμα της «αρπαγής» των παιδιών συζητήθηκε και στον ΟΗΕ. Και τα τρία ψηφίσματα που εκδόθηκαν προέβλεπαν τον επαναπατρισμό των παιδιών και ήταν ομόφωνα – ψηφίστηκαν και από τις χώρες του σοβιετικού μπλοκ.
Η μετακίνηση των παιδιών στις παιδοπόλεις ονομάστηκε «παιδοφύλαγμα», ενώ η μεταφορά τους στις λαϊκές δημοκρατίες «παιδομάζωμα», «γενοκτονία» και «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας». Ο όρος «παιδομάζωμα» επικράτησε γιατί ανακαλούσε στην εθνική συλλογική μνήμη τους Τούρκους, τους «προαιώνιους» εχθρούς των Ελλήνων, και τα τάγματα των γενίτσαρων. Σύμφωνα με τη δεξιά ρητορική, αυτό ήταν το πρώτο παιδομάζωμα και των «κομμουνιστοσυμμοριτών» (1947-1949) το δεύτερο.
Μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού, το καλοκαίρι του 1949, η κατάσταση ήταν πιο πρόσφορη για την αντικομμουνιστική και εθνικιστική προπαγάνδα. Ο Ερανος ανανέωνε κάθε έξι μήνες την άδεια λειτουργίας του και η εικόνα της βασίλισσας ως «μητέρας λαού και στρατού» και ως της «πρώτης μάνας της Ελλάδας» ανατυπωνόταν σε φυλλάδια. Ξοδεύονταν σεβαστά ποσά για εκθέσεις και εκδόσεις εντύπων για την προβολή του έργου του Εράνου «Της», καθώς και για φωτογραφίσεις και κινηματογραφήσεις των επισκέψεων της βασίλισσας Φρειδερίκης στις παιδοπόλεις.
Διαβάστε ακόμα: Ο Γιάννης Ατζακάς και η ζωή στις παιδοπόλεις της Φρειδερίκης
