Πιέσεις σε Κόσοβο και Σερβία να αποδεχτούν το σχέδιο έντεκα σημείων της ΕΕ
Δεδομένου ότι αποσοβήθηκε η πολεμική κλιμάκωση κατά τη διάρκεια της κρίσης του Δεκεμβρίου στο Κόσοβο, η εκτόνωση μέσω διπλωματίας φαινόταν μονόδρομος. Βελιγράδι και Πρίστινα έδωσαν προς το παρόν τα χέρια και αποδέχτηκαν το γαλλογερμανικό σχέδιο έντεκα σημείων, υπό την αιγίδα της ΕΕ, που αποσκοπεί στην ομαλοποίηση των σχέσεων ανάμεσα στα δύο κράτη. Το σχέδιο, που έχει την υποστήριξη και της Ουάσινγκτον, φιλοδοξεί να αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο πάνω στον οποίο θα οικοδομηθούν οι συνθήκες για την ένταξη των δύο κρατών στην ΕΕ.
Οι δύο πλευρές βέβαια κρατούν μικρό καλάθι, σημειώνοντας ότι ο δρόμος δεν θα είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Μάλιστα ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας Ζοζέπ Μπορέλ προϊδέασε για τον ανηφορικό δρόμο λέγοντας πως «απαιτείται περισσότερη δουλειά». Πλέον όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην επόμενη συνάντηση του πρωθυπουργού του Κοσόβου Αλμπιν Κούρτι με τον πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, η οποία έχει προγραμματιστεί εντός του Μαρτίου, όμως η οποιαδήποτε φιτιλιά ενδέχεται να τη θέσει εν αμφιβόλω.
Το σχέδιο και το παρασκήνιο
Το πλάνο παρουσιάστηκε από τον Μπορέλ στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες στα τέλη του περασμένου Φλεβάρη και, όπως ανακοίνωσε, Βούτσιτς και Κούρτι «συμφώνησαν ότι δεν απαιτούνται περαιτέρω συζητήσεις για την πρόταση της ΕΕ». Οπως τόνισε ο Ισπανός διπλωμάτης, Κόσοβο και Σερβία επιθυμούν να ενταχθούν στην ΕΕ αλλά πρώτα πρέπει να ξεδιαλύνουν τις διαφορές τους.
Αν και δεν παρουσιάστηκαν πολλές λεπτομέρειες του σχεδίου εξομάλυνσης των σχέσεων, είναι σαφές ότι επήλθε συμβιβασμός, παρόλο που οι δύο ηγέτες υπογράμμισαν στη συνέχεια πως ακόμα υπάρχουν ακανθώδη ζητήματα. «Ηλπιζα ότι θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε σε κάποιους συμβιβασμούς αλλά ο κ. Κούρτι δεν ήταν έτοιμος για κάτι τέτοιο» δήλωσε ο Βούτσιτς, για να λάβει την απάντηση από τον Κοσοβάρο πρωθυπουργό πως, παρότι αμφότεροι αποδέχτηκαν το κείμενο, «η σερβική πλευρά δεν ήταν έτοιμη να το υπογράψει». Ωστόσο το σημαντικότερο σημείο της συμφωνίας ακόμη δεν έχει καταρτιστεί: δεν είναι άλλο από το παράρτημα εφαρμογής, το οποίο θα θέτει τους όρους για την επισφράγιση και την υλοποίηση της τελικής συμφωνίας.
Οι πολιτικές επιπτώσεις
Σε κάθε περίπτωση, «ο διάολος κρύβεται στην εφαρμογή», αν πιστέψουμε τον πρώην διπλωμάτη Ιαν Μπάνκροφτ, ο οποίος με άρθρο του στο έγκριτο ειδησεογραφικό δίκτυο Euractiv έγραψε ότι πλέον η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο της Πρίστινας, η οποία θα πρέπει «να αποδεχτεί τη δημιουργία μιας ένωσης/κοινότητας των δήμων όπου πλειοψηφεί ο σερβικός πληθυσμός χωρίς οποιαδήποτε αδικαιολόγητη καθυστέρηση». Επί της ουσίας, στη συμφωνία των έντεκα σημείων η Σερβία αναγνωρίζει το κράτος του Κοσόβου ενώ οι Κοσοβάροι αναλαμβάνουν να παραχωρήσουν καθεστώς αυτονομίας στη σερβική μειονότητα που κατοικεί στις βόρειες περιοχές του κρατιδίου.
Καταλήγοντας, ο Βούτσιτς πλέον καλείται να αντιμετωπίσει τις πολιτικές επιπτώσεις της συμφωνίας. Από τη μία δέχεται σφοδρές πιέσεις από Ευρωπαίους και Αμερικανούς να προχωρήσει ενώ από την άλλη από τους Κοσοβάρους, οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν ένα επεισόδιο όπως του Δεκεμβρίου, έως και από τους Σέρβους εθνικιστές που ζητούν πλήρη σύμπλευση με τη Ρωσία και ματαίωση της συμφωνίας. Τα δύσκολα είναι μπροστά λοιπόν.
