Τι σχέση έχουν οι καλλίπυγες Βραζιλιάνες που λικνίζονται στους ρυθμούς της σάμπας με τα μασκαρεμένα πρόσωπα και τον βλάχικο γάμο στη Θήβα, όπου οι καλεσμένοι κυκλοφορούν με υπερμεγέθεις φαλλούς; Μα φυσικά την κοινή τους καταγωγή από τον Διόνυσο και την προαιώνια ανάγκη του ανθρώπου να βγει από τον εαυτό του, να ανατρέψει έστω και για λίγο την καθεστηκυία τάξη, να απελευθερωθεί απ’ αυτά που όριζε και επέβαλλε η κοινωνική νόρμα, να αμφισβητήσει αξίες και ιεραρχίες και να οδηγηθεί στην κάθαρση. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τα επίθετα που συνοδεύουν συχνά τον αρχαίο θεό είναι Λύσιος και Ελευθέριος, αποδίδοντας έτσι τη λυτρωτική του επενέργεια στους ανθρώπους με τη βοήθεια της έκστασης και του οίνου.
Μετά τους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις στα χρόνια της πανδημίας, τα καρναβάλια και τα τοπικά έθιμα επανέρχονται με αρλεκίνους και τρελούς, πιερότους και κολομπίνες, αθυροστομίες και παινέματα. Εξακολουθούν όμως να έχουν την ίδια δύναμη στο να ξεσηκώνουν τον κόσμο για ένα ξεφάντωμα ή περιορίζονται στην αναβίωση ενός φολκλόρ, μιας φανταχτερής γιορτής χωρίς το στοιχείο της σάτιρας και της ανατροπής; Τόσο στην αρχαία Ελλάδα όσο και στη Δύση αυτές οι εκδηλώσεις αποτελούσαν μια μη θεσμοποιημένη ρήξη, ένα είδος επανάστασης που ξεκινούσε από τα κατώτερα στρώματα, μια εκδίκηση της δημοκρατίας ενάντια στο φεουδαρχικό σύστημα και την εξουσία των ηγεμόνων. Η Εκκλησία του Δήμου μεταφερόταν στις πλατείες όπου ο καθένας μπορούσε να εκφράσει τη σεξουαλική καταπίεσή του με μιμητική πράξη και να αντιστρέψει τους ρόλους, αφού ο άντρας μπορούσε να γίνει γυναίκα και ο ζητιάνος βασιλιάς.
Ο χριστιανισμός είχε την εξυπνάδα να ενσωματώσει στη λατρεία του αυτά τα λαϊκά δρώμενα αναγνωρίζοντας τις βαθιές ρίζες τους. Το ιερό συμπλέκεται και εναλλάσσεται με το βέβηλο. Ο ίδιος αγρότης που την παραμονή της Καθαράς Δευτέρας χορεύει με ομοιώματα γεννητικών οργάνων λίγες ώρες αργότερα ψάλλει στον εσπερινό το «Κύριε των Δυνάμεων». Ετσι, η Αποκριά παραμένει η μόνη καθαρά ψυχαγωγική γιορτή που τυπικοί μόνο δεσμοί τη συνδέουν με το θρησκευτικό εορτολόγιο, κυρίως επειδή η εκκλησία κατάφερε να πείσει τους πιστούς ότι τα κρίματά τους θα συγχωρεθούν μέσω της εξαγνιστικής Σαρακοστής.
Στους δρόμους της Πάτρας και της Ξάνθης, στους Γενίτσαρους και στις Μπούλες της Νάουσας και στους Φανούς της Κοζάνης κυκλοφορεί ακόμη ο Διόνυσος. Οι φαλλοί που τελικά θάβονται στο χώμα εκπληρώνουν την ανάγκη εξευμενισμού της γης για να καρπίσει.
Ολο αυτό το ευφρόσυνο κλίμα, με την ταυτότητα που μεταμφιέζεται σε ετερότητα και το γέλιο που λοιδορεί την επισημότητα και τη σεμνοτυφία, αποτυπώνεται και στα αποκριάτικα τραγούδια που κατέγραψε η Δόμνα Σαμίου. Χαρωπές μοιχείες και ακόλαστοι παπάδες, σαρκασμός και διακωμώδηση κάθε λογής εξουσίας σε έναν οργιαστικό αυτοσχεδιασμό έμπνευσης και φαντασίας.
Το ερώτημα είναι αν ο κόσμος έχει διατηρήσει το πηγαίο κέφι του παρά τις δυσκολίες που περνάει ή εκτονώνει την οργή και το χιούμορ του απέναντι στους πολιτικάντηδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πάντως, με μια στολή και μια μάσκα καταργεί την καθημερινή μιζέρια και μπορεί να χαίρεται και να γλεντά τη στιγμή που καίει ή κόβει το κεφάλι του βασιλιά Καρνάβαλου.
