O σπουδαίος Βέλγος συνθέτης Βιμ Μέρτενς ενθουσίασε το κοινό του Ηρωδείου την προηγούμενη Κυριακή, καλεσμένος του Φεστιβάλ Αθηνών. Με περισσότερους από 60 δίσκους στο ενεργητικό του, οι οποίοι διαγράφουν μια πορεία που ξεκινάει από τα new wave χρόνια της βελγικής σκηνής και φτάνουν σε μεγάλα συμφωνικά έργα, παρουσίασε (μεταξύ άλλων) τη σύνθεση «Dust of truths» που είναι εμπνευσμένη από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Οκταβιανό Αύγουστο, η ηγεμονία του οποίου εδραιώθηκε στο Άκτιο και αποτέλεσε την αφετηρία μιας (σχετικά) ειρηνικής περιόδου στη Μεσόγειο, που είναι γνωστή ως Pax Romana.
Από το «At home/Not at home», το πρώτο σινγκλ των Soft Verdict που κυκλοφόρησε το 1982, μέχρι σήμερα, τι σημαίνει για εσάς αυτό το μακρύ μουσικό ταξίδι;
Πρέπει να σας πω ότι από εκείνη την περίοδο στα πρώιμα 80s και αργότερα με τις σόλο ηχογραφήσεις μου ή ακόμη και με εκείνες που έγιναν με μεγαλύτερα μουσικά σύνολα είχα πάντα την εντύπωση ότι βρισκόμουν σε μια πολλαπλή διαδρομή η οποία περνούσε από πολλούς διαφορετικούς δρόμους. Και αυτοί οι δρόμοι δεν είχαν μόνο μια συγκεκριμένη προοπτική. Ετσι, ενώ προσπαθούσα να κινηθώ από το ένα μονοπάτι στο άλλο, συνολικά έμεινα πολύ κοντά στη μουσική μου. Αλλά πάντα είχα αυτή την ανάγκη να βρίσκομαι σε πολλούς δρόμους ταυτόχρονα. Γι’ αυτό οι σόλο δουλειές μου είναι διαφορετικές από τις πιο «συμφωνικές» που έχω γράψει για μεγαλύτερα μουσικά σύνολα ή από τις χορωδιακές που έχω γράψει για χορωδίες και τραγουδιστές.
Το έργο «Dust of truths» που θα παρουσιάσετε στην Αθήνα είναι μέρος της τριλογίας «Cran aux Oeufs». Μια επίσκεψή σας πριν από τρία χρόνια στη Νικόπολη της Πρέβεζας ενέπνευσε αυτό το τρίπτυχο.
Κατά την επίσκεψή μου, τον Αύγουστο του 2014, όταν βρέθηκα εκεί για μια σόλο συναυλία, βίωσα μια πολύ προσωπική και δυνατή εμπειρία σε εκείνο τον τόπο. Ημουν καλεσμένος για ένα κοντσέρτο για την επέτειο των 2.000 χρόνων από τον θάνατο του αυτοκράτορα Οκταβιανού Αύγουστου το έτος 14 μ.Χ. Εκεί διαπίστωσα ότι η ναυμαχία στο Ακτιο αφορούσε όχι μόνο έναν σημαντικό εμφύλιο στη ρωμαϊκή ιστορία αλλά και τη μάχη μεταξύ της Ρώμης και της ελληνιστικής Αιγύπτου, η έκβαση της οποίας μου έδωσε την ευκαιρία να σκεφτώ πολλά θέματα για τη ροή της ευρωπαϊκής ιστορίας που είναι σημαντικά ακόμη και σήμερα.
Πέρα από τα ιστορικά δεδομένα, τα οποία εξάλλου έχουν καταγραφεί και διασωθεί στο πέρασμα των αιώνων, υπάρχει κάποιο δικό σας μήνυμα σε αυτή την τριλογία το οποίο θέλετε να μεταφέρετε στο ελληνικό κοινό;
Οπως γνωρίζετε έχω πολύ μεγάλη σχέση με το κοινό στην Ελλάδα από τότε που άρχισα να παίζω στη χώρα σας, στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Ηδη από τις πρώτες επισκέψεις, όταν ήμουν ένας νεαρός Βέλγος συνθέτης που ξεκινούσε να παίζει έξω από τη χώρα του, το κοινό της Ελλάδας έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή μου. Το μήνυμα λοιπόν είναι ότι κάθε φορά που επισκέπτομαι αυτήν τη χώρα είναι σαν να ζω μια μοναδική εμπειρία. Τώρα που επανέρχομαι με ένα έργο το οποίο αφορά τόσο πολύ την ιστορία της Ελλάδας αισθάνομαι περισσότερο χαρούμενος, γιατί στη Νικόπολη, στην Πρέβεζα, αλλά και στην Αθήνα όπου θα παίξω και σε τόσα άλλα σημεία υπάρχει τεράστιος πολιτιστικός πλούτος που με κάνει να χαίρομαι γιατί δίνει έμπνευση στη μουσική μου.
Τι παρατηρείτε και πώς βλέπετε την Ευρώπη να αλλάζει σήμερα; Τι σας απασχολεί περισσότερο στην εικόνα της σύγχρονης Ευρώπης;
Νομίζω ότι ζούμε την πιο μεταβατική περίοδο που έχουμε βιώσει, όχι μόνο εγώ αλλά όλοι μας. Ολα αλλάζουν. Ο κόσμος στο Βέλγιο, αλλά υποθέτω και στην Ελλάδα, δεν δέχεται πλέον κάποιες αλήθειες ή κάποιες αξίες ως δεδομένες. Κάθε στοιχείο εξουσίας τίθεται υπό αμφισβήτηση. Θα μπορούσε κανείς εύκολα να πει ότι όλα αυτά γίνονται εξαιτίας της γενικότερης κρίσης ή της ευρωπαϊκής παρακμής· προσωπικά θα έλεγα ότι υπάρχει και θετική πτυχή σε αυτή την κατάσταση: ο κόσμος προσπαθεί να αλλάξει τη σκέψη του μόνος του. Δεν περιμένει τίποτε από κανέναν πια. Ενα παρόμοιο φαινόμενο ξεκίνησε στη δεκαετία του ’80, όταν άρχισε να αλλάζει ριζικά η σχέση ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά ή όταν άρχισε να αλλάζει η σχέση των παιδιών με το εκπαιδευτικό σύστημα και η στάση απέναντι στη θρησκεία. Ολα αυτά, καθώς άλλαζαν αργά, μαζί με τη μαζική έκρηξη του ίντερνετ και των κοινωνικών δικτύων, έχουν διαμορφώσει σήμερα μια κατάσταση όπου οι άνθρωποι για πρώτη φορά έχουν τη δυνατότητα να σκέφτονται, να κρίνουν και να αποφασίζουν μόνοι τους για όσα συμβαίνουν γύρω τους. Οπότε, όσο κι αν όλο αυτό μπορεί να κρύβει ένα μεγάλο σύννεφο σύγχυσης, τα πράγματα γίνονται όλο και πιο ουσιαστικά για μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού που θέλουν να μοιραστούν την κοινή ζωή τους και ξέρουν πώς να το κάνουν.
Οπότε θεωρείτε ότι σήμερα η μουσική μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τον σύγχρονο κόσμο;
Είναι δύσκολη αυτή η ερώτηση αλλά έχει ενδιαφέρον, γιατί είναι πολύ αφελές να πιστεύεις ότι η μουσική θα αλλάξει την αυριανή κοινωνία. Δεν έγινε ούτε θα γίνει ποτέ έτσι. Αλλά εμείς, ως συνθέτες ή ως εκτελεστές, έχουμε τη μεγάλη ευθύνη να προσπαθήσουμε να έχουμε επαφή, όσο πιο καλή γίνεται, με όλα όσα γίνονται και υπάρχουν στον αέρα που αναπνέουμε. Και σήμερα και αύριο αλλά και χτες. Και φυσικά πιστεύω ότι πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε ή εκτελούμε τη μουσική μας. Ετσι ώστε μακροπρόθεσμα να είναι καταγραμμένα όλα αυτά τα στοιχεία που δείχνουν ότι ο κόσμος άλλαξε ή συνεχίζει να αλλάζει. Πιστεύω ότι κανένας μας δεν είναι πια ικανοποιημένος με το τυποποιημένο. Αλλά από την άλλη χρειαζόμαστε ευκαμψία για να προσαρμοστούμε στη μη τυποποιημένη μουσική, για παράδειγμα. Μερικές φορές μου λένε «η μουσική σου είναι κάπου ανάμεσα στην κλασική και την παραδοσιακή μουσική, ανάμεσα στην εμπορική και την ηλεκτρονική μουσική». Προσωπικά πιστεύω ότι είναι πολύ καλή αυτή η θέση. Για την ακρίβεια, είναι πολύ ενδιαφέρουσα θέση, να βρίσκεσαι κάπου «ανάμεσα».
