Ο fashion editor Δημήτρης Γραμματικογιάννης γράφει για τις κοινωνικές ευαισθησίες της editor-in-chief της αμερικανικής «Vogue» Αννα Γουίντουρ.
Στην πρόσφατη επίσκεψή της στην Ελλάδα η Αννα Γουίντουρ, προσκεκλημένη από την ελληνική «Vogue», μίλησε για θέματα που ξεκινούν από την αειφορία στη μόδα έως τη γυναικεία ενδυνάμωση. Ολοι όσοι έχουμε δει το «Ο διάβολος φορούσε Prada» θυμόμαστε μια κυνική, σκληρή γυναίκα που συμπεριφερόταν στις βοηθούς της με τον πιο ανοίκειο τρόπο. Και το ερώτημα είναι ξεκάθαρο: γυναικεία ενδυνάμωση από το στόμα της Γουίντουρ; Μήπως δεν ήταν η ίδια που όταν επισκέφτηκε τον Ντόναλντ Τραμπ δεν έκανε καμία νύξη για τα γυναικεία ζητήματα και δεν διαμαρτυρήθηκε σχετικά με τη στάση του και τις δηλώσεις του για τις γυναίκες;
Όλα των ΗΠΑ δύσκολα και η Μελάνια ευαίσθητη
Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να αναφερθώ στην πρώτη κυρία του Λευκού Οίκου Μελάνια Τραμπ, η οποία είχε «ευαισθητοποιηθεί» με την πρωτοβουλία της Be Best τον Μάιο του 2017 κατά του cyberbulling και της χρήσης και κατάχρησης οπιοειδών. Και βέβαια αντιμετώπισε σκληρή κριτική καθώς η ευαισθησία της δεν ισχύει και για τη διάλυση οικογενειών στα σύνορα του Μεξικού. Από την άλλη, αναρωτιέμαι πώς η Μελάνια Τραμπ εννοεί «να προωθηθεί η ευημερία των παιδιών» όταν υπό την ηγεσία του συζύγου της το Κογκρέσο κλήθηκε να μειώσει τη χρηματοδότηση για την υγειονομική περίθαλψη των παιδιών. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τον απίστευτο κυνισμό της όταν επισκέφτηκε μετανάστες νεαρής ηλικίας στα σύνορα του Τέξας με το Μεξικό φορώντας τζάκετ με τυπωμένη στην πλάτη τη φράση «I really don’t care, do u?» (δεν μου καίγεται καρφί, εσένα;).
Και όσοι καλοπροαίρετα τείνουν να αντιπαραθέσουν ότι ίσως δεν το σκέφτηκε, λήψεις από την άφιξή της στη βάση Andrews Air Force στο Μέριλαντ αποδεικνύουν ότι επιβιβάστηκε με ένα κρεμ τζάκετ και αποβιβάστηκε φορώντας το άλλο. Εν κατακλείδι εκείνο που δεν καταλαβαίνουν αυτές οι κυρίες είναι ότι η αειφορία και η φιλανθρωπία δεν είναι μόδα αλλά ανάγκη μιας εποχής που όφειλε να έχει έρθει χρόνια πριν… Δεν έχουν καταλάβει ότι η κοινωνία δεν περιμένει από αυτές συμβουλές και celebrity photos τύπου «ήμουν και εγώ εκεί» αλλά να γίνουν το παράδειγμα που θέτουν για τους άλλους.
Και τέτοιες κυρίες υπάρχουν. Είναι η Βίβιεν Γουέστγουντ που δεκαετίες τώρα αποδεικνύει έμπρακτα το ενδιαφέρον της για την κοινωνία και το περιβάλλον, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την καμπάνια της κατά του fracking (μέθοδος εξόρυξης αερίου από σχιστολιθικά πετρώματα) στο Λάνκασιρ. H Αντζελίνα Τζολί, η οποία έρχεται στην Αθήνα να δει τους μετανάστες στον Ελαιώνα, πείθει γιατί έχει μια οικογένεια που αποτελείται από τα υιοθετημένα και τα βιολογικά παιδιά της. Ας δούμε την περίπτωση της Κάθριν Χάμνετ με τα πολιτικά της σλόγκαν στα t-shirts. Οταν η «σιδηρά σκύλα» Μάργκαρετ Θάτσερ προσπάθησε να την κατευνάσει και την κάλεσε για τσάι, εκείνη εκμεταλλεύτηκε την περίσταση όχι για προσωπική προβολή και συναλλαγή αλλά για να προβάλει δημοσκόπηση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης σχετικά με τον πολλαπλασιασμό των αμερικανικών πυραύλων Pershing σε όλη την Ευρώπη χωρίς να ζητηθεί η γνώμη του εκλογικού σώματος. Συγκλονιστική ήταν η στιγμή όταν συναντήθηκε με τη Θάτσερ και μπροστά στους έκπληκτους φωτορεπόρτερ αφαίρεσε το σακάκι της για να αποκαλυφθεί το μήνυμα «The 58% don’t want Pershing». Όπως είχε δηλώσει, «ήταν το καλύτερο που μπορούσα να σκεφτώ εκείνη τη στιγμή». Τον Ιούνιο του 2014 πρωτοστάτησε υπέρ της κατάργησης του ζιζανιοκτόνου Monsanto Roundup. Το 2015 σχεδίασε t-shirt για φιλανθρωπία με το σλόγκαν «Help refugees» ή και το πιο πρόσφατο «Second referendum now» (δεύτερο δημοψήφισμα τώρα). Η μόνιμη ενασχόλησή της με τα κοινά αποδεικνύει και τις προθέσεις της.
Η ηθική μόδα και η ηθική της μόδας
Επιστροφή στην Άννα Γουίντουρ. Η αειφορία στη μόδα πάει χέρι χέρι με την ηθική μόδα (ethical fashion)· το να καρπώνεσαι τις ιδέες και τον αγώνα άλλων δεν σε εντάσσει σε αυτό το πεδίο, μάλλον σε αποκλείει. Εξάλλου η στενή της σχέση με εταιρείες με γούνες λέει πολλά. Σε έναν πλανήτη όπου το μέλλον διαγράφεται ζοφερό, το ότι η Αννα Γουίντουρ παραμένει «γυαλισμένη» και φανερά απόμακρη (η ίδια έχει δηλώσει ότι φοράει συνεχώς γυαλιά για να κρύβει τα συναισθήματά της) δεν της χαρίζει τον τίτλο της sustainable editor-in-chief αλλά της υποκρίτριας και κοινωνικά αδίστακτης. Σε μια εποχή που αρχικά οι φτωχότεροι θα «λούζονται» τα οικολογικά προβλήματα που κατά κύριο λόγο οφείλονται στον τρόπο ζωής ανθρώπων των οποίων το οικολογικό αποτύπωμα είναι τεράστιο –πτήσεις με ιδιωτικά τζετ, λιμουζίνες από το ένα σουαρέ στο άλλο, θαλαμηγοί για τις διακοπές– δεν είναι απλώς άξιο απορίας αλλά έλλειψη ενσυναίσθησης οι δεύτεροι να γαλουχούν τους πρώτους.
Δυστυχώς για τον «διάβολο που φοράει Prada» έρχονται οι στατιστικές να δείξουν ότι ο μέσος όρος του οικολογικού αποτυπώματος των πλουσίων παγκοσμίως είναι σχεδόν 200% μεγαλύτερος από αυτόν του 10% των φτωχότερων. Αλλά ακόμη πιο επικίνδυνο είναι ότι μετατρέπουν τη συζήτηση που έχει ανοίξει για την περιβαλλοντική κρίση και τις κοινωνικές αλλαγές που θα επιφέρει σε όχημα με στόχο την αυτοπροβολή και τη μετατόπιση των ευθυνών. Μεγάλη αξία όμως θα είχε να μιλήσει με ειλικρίνεια και μεταμέλεια για τις μεθόδους των περιοδικών τύπου must–buy, must–have που επέτειναν τη μανία της κατανάλωσης. Οπως εξάλλου είπε η ίδια στο CNN, «δεν μπορείς να είσαι τα πάντα για τους πάντες σε μόνιμη βάση». Ετσι ακριβώς, Αννα Γουίντουρ, δεν μπορείς να είσαι απρόσωπη, σνομπ, extremely glamorous, luxurious bitch αλλά και sustainable & ethical ταυτόχρονα. Απλώς δεν πείθεις…