Ο ρυθμιστής της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1970 Χένρι Κίσιντζερ έφυγε πλήρης ημερών σε ηλικία 100 ετών. Το αποτύπωμα της πολιτικής του είναι ακόμη ορατό στην γειτονιά της Ανατολικής Μεσογείου, με την διχοτόμηση της Κύπρου, η οποία, μισό αιώνα μετά, παραμένει μια ανοιχτή πληγή στην πολύπαθη μεγαλόνησο. Θεμελιωτής της προσέγγισης των ΗΠΑ, με την ΕΣΣΔ και το Πεκίνο, ο αποβιώσας πρώην ΥΠΕΞ ήταν ένθερμος υποστηρικτής της δικτατορίας Πινοσέτ στη Χιλή, αλλά και της ελληνικής Χούντας των Συνταγματαρχών.
Ως ένας από τους πρωταγωνιστές του Ψυχρού Πολέμου καταλυτικό ρόλο είχε στην εξέλιξη του Κυπριακού. «Δεν υπάρχει κανένας αμερικανικός λόγος για τον οποίο οι Τούρκοι δεν πρέπει να έχουν το ένα τρίτο της Κύπρου», είχε αναφέρει σε απόρρητη συνομιλία του με τον Πρόεδρο Τζέραλντ Φορντ στις 13 Αυγούστου 1974, μια μέρα πριν το φονικό ξέσπασμα του Αττίλα 2, τη δεύτερη εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο.
Μόλις 4 μέρες είχε κλείσει στην προεδρία των ΗΠΑ ο Φορντ εκείνο το πρωί, όπου η Κύπρος θα θρηνούσε ξανά χιλιάδες νεκρούς και αγνοούμενος. Είχε διαδεχτεί τον διαπλεκόμενο Ρίτσαρντ Νίξον, που μόλις είχε παραιτηθεί λόγω του σκανδάλου Watergate. Είχε προηγηθεί ο Αττίλας 1 από τις 20 Ιουλίου και η Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρος βρισκόντουσαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στη Γενεύη. Εκείνο το πρωινό ο Κίσιντζερ εισηγείται στον Χέραλντ Φορντ να υιοθετήσει την πολιτική κατευνασμού απέναντι στην Τουρκία και να μην υπάρξει καμία παρέμβαση των ΗΠΑ. Κάπως έτσι ο Αττίλας 2, με την πολιτική μη παρέμβασης των ΗΠΑ, πραγματοποιήθηκε κανονικά, παρόλο που συμβούλεψε για την διπλωματική αντιπαράθεση με την Άγκυρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Όλος ο δραματικός διάλογος μεταξύ του πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ και του Προέδρου Φόρντ:
«Το πρόβλημα στη Γενεύη είναι ότι οι Τούρκοι βλέπουν ότι όσο περισσότερο παρατείνονται οι διαπραγματεύσεις τόσο πιο δύσκολη γίνεται η μονομερής στρατιωτική ενέργεια. Οι Έλληνες χρονοτριβούν – θέλουν να πάνε σπίτι τους για 36 ώρες (σ.σ. αναφέρεται στη πρόταση του Γλαύκου Κληρίδη για αναβολή 36 ωρών, για να συνομιλήσει με το υπουργικό συμβούλιο) και μετά να συνεχίσουν τις συζητήσεις. Οι Τούρκοι μέχρι στιγμής έχουν αρνηθεί να δώσουν παράταση 36 ωρών γιατί αυτό θα έκανε πολύ πιο δύσκολη τη μονομερή ενέργεια.
– Πρόεδρος: Τι θα κάναμε αν οι Τούρκοι μετακινούνταν;
– Κίσινγκερ: Θα πρέπει να τους καταψηφίσουμε στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Θα είχαμε τα χέρια μας γεμάτα για να αποτρέψουμε τους Έλληνες από το να πάνε σε πόλεμο. Οι Τούρκοι αυτή τη στιγμή είναι εξαιρετικά εθνικιστές. Εδώ και μερικά χρόνια πριν, η τουρκική τακτική είναι σωστή – αρπάζουν ό,τι θέλουν και μετά διαπραγματεύονται με βάση την κατοχή. Αλλά αν οι Τούρκοι ξεσαλώσουν στην Κύπρο, οι Έλληνες θα μπορούσαν να ξεκολλήσουν.
Στη συνέχεια προσθέτει: Προσπαθούσαμε να σώσουμε την κατάσταση στην Κύπρο αφότου ξέφυγε από τον έλεγχο. Οι Βρετανοί τα έχουν κάνει μαντάρα. Αν οι Τούρκοι κινηθούν για να πάρουν αυτό που θέλουν, θα καταδικαστούν στο Συμβούλιο Ασφαλείας και η Σοβιετική Ένωση θα τους χτυπήσει στο κεφάλι. Κάποιοι συνάδελφοί μου θέλουν να διακόψουν τη βοήθεια προς την Τουρκία – αυτό θα ήταν καταστροφή. Δεν υπάρχει κανένας αμερικανικός λόγος για τον οποίο οι Τούρκοι δεν πρέπει να έχουν το ένα τρίτο της Κύπρου. Θα κάνουμε μια δήλωση σήμερα που θα μας απαλλάξει από τους New York Times, αλλά δεν πρέπει να τους στρίψουμε το χέρι».
Διαβάστε επίσης
Πέθανε ο Χένρι Κίσιντζερ σε ηλικία 100 ετών – H ζωή και η πορεία του αμφιλεγόμενου διπλωμάτη
Ο Κίσιντζερ παρομοίασε τον Πούτιν με «φιγούρα του Ντοστογιέφσκι»
