«Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα», είναι το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου που, συνεπής, στην λογοτεχνική του πορεία, ορμάει στη σημερινή εποχή και την καταγράφει με έναν μοναδικό τρόπο. Χιούμορ και σάτιρα. Βασικά δομικά υλικά για ένα καλό ανάγνωσμα μιας ιστορίας ή … της Ιστορίας, που εκτυλίσσεται “στις μέρες μας”.
Η αρχική ιδέα ήταν να βρεθούμε με τον συγγραφέα πριν από μια εκδήλωση για το βιβλίο στα Εξάρχεια, στο βιβλιοπωλείο «Bibliotheque», για να κάνουμε μια συνέντευξη. Άργησα κι έτσι απλώς ήπιαμε καφέ, και πιάσαμε ψιλή κουβέντα χωρίς να γράφει κανένα σύστημα ηχογράφησης.
Ο ήρωάς του βιβλίου, ξέρεις, είναι από αυτούς που παραμονεύουν σε κάθε πιθανή γωνιά της πόλης. Είναι εκεί, αλλά δεν εκδηλώνεται – πάντα… – σε μια δεύτερη ανάγνωση. Ο συγγραφέας μας τον συστήνει ως έναν τύπο με υπερφυσικές ικανότητες.
Περπατήσαμε από τη Μπενάκη ως την Πλατεία συνεχίζοντας την κουβέντα μας. Μια σπουδάστρια σκηνοθεσίας, πολύ νεότερη από εμάς είχε τον καημό της. Πού με έναν τρόπο είναι κοινός: Δεν έχουμε κουλτούρα συνεργασίας και πολλές μονάδες προσπαθούν…
Για να συνεχίσω (με τη δική μου σκέψη) κι οι μονάδες που προσπαθούν και δεν τα καταφέρνουν, δηλαδή φορτώνονται μια αποτυχία (αυτή είναι η λέξη όσο κι αν την καλλωπίσεις φιλολογικά) …και η αποτυχία είναι βάρος. Και οι πολλές αποτυχίες είναι τόσο βαριές σαν ταφόπλακα. Κι όσο βάρος σηκώνεις και πρέπει να προχωράς ιδρώνεις και κυρίως: θυμώνεις!
Ο ήρωας του Ραπτόπολου είναι ένας από μας, που σήκωνε πολύ βάρος μέχρι που αποφάσισε να το αποτινάξει και έγινε μια από εκείνες τις σκιές που δεν θες να κοιτάξεις κατάματα περπατώντας στην πόλη: Άστεγος.
Ναι αλλά ο συγγραφέας έχει δώσει μια συγκλονιστική ικανότητα στον αντι-σούπερ ήρωά του: Μπορεί να ανάβει φωτιές με τη σκέψη του. Μπορεί και να τις σβήνει, πάλι με τη σκέψη του …αν θέλει!
Ο ήρωας έχει γυναίκα και κόρες και έναν κολλητό που του τρώει τη γυναίκα – αφού έχει φύγει από τη μέση.
Και όλα αυτά συμβαίνουν τώρα, δίπλα μας, στην σύγχρονη εποχή. Με εικόνες, και συναισθήματα που τα ξέρουμε όλοι.
«Το βιβλίο ανήκει στη λογοτεχνία του φανταστικού. Είναι ένα βιβλίο Πολιτικής Φαντασίας ή Εναλλακτικής Ιστορίας»
Έτσι αυτοπροσδιορίζει το πόνημά του ο Ραπτόπουλος καθώς συζητά στην παρουσίαση του έργου, μαζί με τον Περικλή Κοροβέση και μας λέει αυτό που είναι τόσο ορατό στην απολαυστική ανάγνωση του: Προσπάθησα να λύσω πολλούς λογαριασμούς.
Δεν είναι της παρούσης να ψυχαναλύσουμε τον συγγραφέα.
Έχει αξία η αφηγηματική του φόρμα. «Ο Ραπτόπουλος εισάγει τη φόρμα των social media, τη φόρμα του ίντερνετ στη λογοτεχνία». Αυτή ήταν η εισαγωγική παρατήρηση του Κοροβέση.
Πράγματι το βιβλίο είναι (με το σχετικούς συνεκτικούς κρίκους) μια παράθεση «ποστ», αναρτήσεων.
Αυτό ίσως ξενίσει κάποιους αναγνώστες που θέλουν μια πιο μεστή αφήγηση.
Προσωπικά το βρήκα εξαιρετικό ως εύρημα και προφανώς δεν με ενόχλησαν και τα σημεία που με greeklish o Ραπτόπουλος παραθέτει τα σχετικά κομμάτια.
Έτσι είναι η ζωή μας εκεί έξω …στα ανεμοδαρμένα ιντερνέτια!
Εκτός όμως από την φόρμα υπάρχει και η ουσία. Η εξέγερση είναι το ζητούμενο! (και στην πραγματική ζωή δεν είναι;)
Η ιστορία όμως μιας εξέγερσης που ενώ δεν έγινε ποτέ, περιγράφεται με τόση μαεστρία τόσο στην αφήγηση όσο και στην ένταση με την οποία αποτυπώνονται φανερά και κρυφά συναισθήματα των ηρώων, προκαλεί κάθε αναγνώστη να αναρωτηθεί: Μπας και κάτι έγινε και δεν το πήρα χαμπάρι; Γίνεται κάτι και εγώ είμαι περίκλειστος στις ανησυχίες και τις σέλφι μου;
Ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος θεωρεί ότι το βιβλίο του είναι σάτιρα των εξεγέρσεων.
“Μα δεν φαίνεται ότι σατιρίζονται οι εξεγέρσεις; όταν πρωτοστατεί στην εξέγερση του βιβλίου ένας… ψεκασμένος; Ένας με υπερφυσικό χάρισμα;
Είναι μια προσέγγιση του θέματος δεξιά (υπερφυσικό) και αριστερή (εξέγερση) μαζί”.
Ο Περικλής Κοροβέσης απαντά για τα περί επανάστασης:
Καμία επανάσταση δεν έγινε ποτέ με καλούς τρόπους. Καμία επανάσταση δεν ξεκίνησε από κόμματα. Επανάσταση είναι μια απροσδιόριστη λάβα.
Η εξέγερση ξεκινάει από τον εαυτό του καθενός. Πρώτα βρίσκει κανείς τον εαυτό του και μετά αναζητά τους όμοιούς του.
Από την ώρα που γεννιόμαστε υφιστάμεθα μια πολιτική σκλαβιάς: Είναι σκλαβιά να μαθαίνεις να είσαι ο καλός μαθητής, το καλό παιδί, ο καλός υπάλληλος κλπ.
Η πραγματική επανάσταση είναι μην πεθάνουμε ηλίθιοι.
Τροφή για σκέψη. Με τη γλουτένη της, τα ζάχαρά της, με τα όλα της. Όχι αποστειρωμένη στον καθωσπρεπισμό και στην ομογενοποιημένη κατάσταση που δεν θέλει τίποτα να ξεχωρίζει.
Η παρουσίαση του βιβλίου του Ραπτόπουλου είναι απολύτως ταιριαστή με την γραφή του βιβλίου του. Απροσχημάτιστη. Αναιδής – διακόπταμε τους συγγραφείς, με παρότρυνσή τους, και λέγαμε ό,τι μας ερχόταν στο μυαλό σε σχέση μ’ αυτά που ακούγαμε. Φλογερή και χειμαρρώδης. Γεμάτη από έναν σκεπτικισμό για την ύπαρξη μας αλλά και την «ανυπαρξία» μας εν τέλει μέσα σε έναν δαιδαλώδη κόσμο που βρίθει πληροφοριών και επιτηδευμένων ελευθεριών.
Αυτόν τον κόσμο που ζούμε, τον «πλούσιο» σε πληροφορίες είναι που θεωρεί επικίνδυνο ο Ραπτόπουλος:
Ζούμε σε μια πολιτική, κοινωνική και ψηφιακή παράνοια. Ακούς, βλέπεις, διαβάζεις καθημερινά τόσα πολλά που δεν ξέρεις τι να πιστέψεις. Και δεν εννοώ τα Fake News. Αυτά τελικά είναι ορατά…
Ζούμε την λογοκρισία του πληθωρισμού. Τόσες φωνές και τελικά δεν μπορείς να ξεχωρίσεις αυτή τη φωνή που σε ενδιαφέρει. Σε συνδυασμό με τα ελεγχόμενα ΜΜΕ ο κόσμος γίνεται πουρές!
Και ο κόσμος, ο λαός πού βρίσκεται σε όλο αυτό το χάος;
Ο Ραπτόπουλος το λέει χωρίς προσχήματα: Ο «λαός» είναι μέρος του συστήματος.
Ο δε Κοροβέσης μιλάει για το «χυδαίο κοινό»!
«Ο Άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα» είναι μια φωνή που ξεχωρίζει τελικά και μέσα από το μαύρο χιούμορ που διατρέχει το μυθιστόρημα θέτει ερωτήματα. Και αν αυτό σου φαίνεται κοινότυπο, να με συγχωρήσεις αλλά να το «ξαναδείς» το πράγμα.
Σε μια εποχή που όλοι έχουν «απαντήσεις» για όλα, είναι καλό να τίθενται ερωτήματα. Και πλέον αυτό δεν είναι αυτονόητο.
Τέλος αυτό που και ο Κοροβέσης τόνισε, και ο Ραπτόπουλος έγραψε, αλλά ακόμη κι εμείς οι αναγνώστες ζήσαμε διαβάζοντας το βιβλίο είναι το κομμάτι της έντονης σεξουαλικότητας των ηρώων.
Μάλιστα ο Περικλής Κοροβέσης το θέμα αυτό το διατύπωσε με το δικό του στιλ: Η σεξουαλικότητα των ηρώων είναι το απαραίτητο γλωσσάρι για να κατανοήσει κανείς την κατάστασή τους. Οι ήρωες του βιβλίου είναι πάντα καυλωμένοι.
Το μυθιστόρημα «Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα» – Εκδόσεις Κέδρος – δεν ξέρω αν είναι το καλύτερο βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (έχει γράψει 25 βιβλία και δεν τα έχω διαβάσει όλα) είναι σίγουρα ένα πολύ ζωντανό ανάγνωσμα για ανήσυχους ανθρώπους. Είναι ένα πολιτικό βιβλίο που τολμάει να μιλήσει και να ακουστεί σε μια εποχή που πολλοί προτιμούν να κρύβονται στην βουή του πλήθους!