Με τη νίκη του Λουίς Ινάσιο «Λούλα» ντα Σίλβα στις εκλογές της Κυριακής ολοκληρώνεται η μυθική επιστροφή ενός εκ των πιο χαρισματικών ηγετών που έχουν περάσει από τη χώρα και τη Νότια Αμερική. Ωστόσο, το ποσοστό του ακροδεξιού φιλοχουντικού Ζαΐρ Μπολσονάρο δεν αφήνει περιθώρια για πολλούς πανηγυρισμούς. Η νίκη του Λούλα σηματοδοτεί την επανάληψη μιας νέας ροζ πλημμυρίδας στην πολύπαθη ήπειρο, όμως η εμπειρία από χώρες όπως η Χιλή και το Περού δείχνουν ότι ο Λούλα θα έχει δύσκολο μονοπάτι μπροστά του.
«Προσπάθησαν να με θάψουν ζωντανό»
Σε μια εμφανώς συναισθηματική ομιλία, ο Λούλα επισφράγισε την επιστροφή του με εμβληματικό τρόπο. Στη Βραζιλία του 2018, ο Λούλα μπήκε στη φυλακή και έμεινε εκεί για 580 μέρες, μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο να ακυρώσει τις ποινές του το 2021 και να του ανοίξει το δρόμο για την προεδρία. Ο ίδιος ο Λούλα έδωσε στην νικητήρια ομιλία του τα χαρακτηριστικά της αναγέννησης. «Προσπάθησαν να με θάψουν ζωντανό αλλά είμαι εδώ» είπε.
💬 🇧🇷 «Ils ont essayé de m’enterrer mais je suis là. Là, pour gouverner…J'ai foi en dieu et avec l'aide du peuple, nous trouverons le moyen de faire que ce pays vive démocratiquement.» a déclaré le président du #Bresil #Lula, nouvellement élu. #RFImatin 👇 pic.twitter.com/rnB0qZrV6M
— RFI (@RFI) October 31, 2022
Κι αυτό γιατί, όπως φάνηκε αργότερα, ο γενικός εισαγγελέας Σέρτζιο Μόρο πίεσε αθέμιτα τους ερευνητές της υπόθεσης του Λούλα, στο γενικότερο σκάνδαλο που πήρε το κωδικό όνομα «Πλυντήριο Αυτοκινήτων» (Lava Jato), ώστε να τον κλείσουν στη φυλακή, λίγο πριν από τις εκλογές του 2018. Ωστόσο, η παρουσία του σηματοδοτεί μια αδυναμία του Εργατικού κόμματος και γενικότερα του προοδευτικού κινήματος να βρει νέα πρόσωπα για να ηγηθούν της αλλαγής.
Δυσκολία διακυβέρνησης και κενό ηγεσίας
Δώδεκα χρόνια έχουν περάσει από την τελευταία θητεία του Λούλα. Αναλυτές στο διεθνή Τύπο εκτιμούν ότι η πρώτη και η δεύτερη θητεία του δεν θα έχουν καμία σχέση με την τωρινή τρίτη θητεία του. Στην οκταετία που έμεινε στην εξουσία (2003-2010), η Βραζιλία έζησε μια έκρηξη ανάπτυξης, με αποτέλεσμα να βγουν από την απόλυτη φτώχεια δεκάδες εκατομμύρια βραζιλιάνοι.
Όμως, εξαιτίας της οριακής νίκης του, ο Λούλα θα πρέπει να αναζητήσει συμμαχίες στο βραζιλιάνικο Κογκρέσο, πράγμα που μπορεί να αναχαιτίσει τον προοδευτικό χαρακτήρα των νομοσχεδίων του. Παράλληλα, όμως αναδεικνύεται και το κενό ηγεσίας στο προοδευτικό κομμάτι της πολιτικής στη Βραζιλία, αφού δεν μπόρεσε να αναδείξει ένα νέο ηγέτη όλα αυτά τα χρόνια. Παρόλα αυτά, ο Λούλα μπορεί να έχει ένα πλεονέκτημα για την οικονομική ανάκαμψη της Βραζιλίας, που από το 2014 βρίσκεται σε ένα αναπτυξιακό αδιέξοδο. Οι τιμές στο πετρέλαιο έχουν ανακάμψει, δίνοντας τη δυνατότητα σε μια σταθερή κυβέρνηση να επιστρέψει στη χώρα και τους πολίτες της μερικά από τα οφέλη της συγκυρίας.
Προσκόμματα στις προοδευτικές κυβερνήσεις
Τα τελευταία χρόνια έχει εκτυλιχθεί ένα πραγματικό κύμα προοδευτικών κυβερνήσεων στην πίσω αυλή των ΗΠΑ. Μεξικό, Κολομβία, Αργεντινή, Χιλή, Περού και Βολιβία έχουν όλες προοδευτικές κυβερνήσεις. Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι σε όλες σχεδόν τις παραπάνω χώρες, η πόλωση μεταξύ δύο υποψηφίων –ενός αριστερού και ενός δεξιού- ήταν δίχως προηγούμενο ενώ οι κυβερνήσεις σε αρκετές από αυτές, όπως στο Περού και τη Χιλή, αντιμετωπίζουν σφοδρή αντίδραση από τις εγκατεστημένες καθεστωτικές δυνάμεις, που εκμεταλλεύονται τόσο τη δύσκολη οικονομική συγκυρία λόγω πληθωρισμού όσο και τη σχετική απειρία των νέων κυβερνήσεων.
Αιδήμων σιωπή από Μπολσονάρο
Ο Ζαΐρ Μπολσονάρο κρατά το στόμα του κλειστό μέχρι στιγμής, αφού δεν έχει μιλήσει ούτε για να συγχαρεί τον αντίπαλό του, ούτε για να παραδεχθεί την ήττα του. Αυτό αυξάνει τις ανησυχίες για ένα είδος αντίστασης στο αποτέλεσμα των εκλογών, που μπορεί να πάρει απρόβλεπτες διαστάσεις. Ο Μπολσονάρο ακολουθεί κατά γράμμα το τραμπικό εγχειρίδιο: θριαμβεύει στην παραπληροφόρηση ενώ χειρίζεται καταστροφικά σημαντικά ζητήματα όπως η αντιμετώπιση του κορονοϊού και η αποψίλωση του Αμαζονίου. Επομένως, δε θα ήταν υπερβολή να πιστεύουμε ότι έχει στα σκαριά μια εισβολή κατά τα πρότυπα εκείνης στο Καπιτώλιο, από οπαδούς του Τραμπ. Άλλωστε, ο τρόπος με τον οποίο έχασε τις εκλογές μπορεί να του δώσει λαβή για μια τέτοια κίνηση.
Μέχρι τη μέση της καταμέτρησης των ψήφων, ο Μπολσονάρο προηγείτο, ενώ το αποτέλεσμα έγειρε το βράδυ υπέρ του Λούλα. Η δημοφιλία του Μπολσονάρο οφείλεται στο γεγονός ότι είχε φροντίσει να «εξαγοράσει» τους φτωχότερους από τους Βραζιλιάνους, αφού αύξησε το περασμένο καλοκαίρι τα επιδόματα κατά 50%. Γι αυτό και παρά την παταγώδη αποτυχία του στην αντιμετώπιση της πανδημίας και τη μεγαλύτερη αποψίλωση του Αμαζονίου εδώ και δεκαετίες, καθώς και οι πολλές δικαστικές υποθέσεις για διαφθορά τόσο του ίδιου του Ζαΐρ Μπολσονάρο όσο και της οικογένειάς του, δεν εμπόδισε σχεδόν 58 εκατομμύρια Βραζιλιάνους να τον επιλέξουν.
Διαβάστε επίσης:
Λούλα ντα Σίλβα: Το ιστορικό come – back στην προεδρία και η… σιωπή του Μπολσονάρου (Photos)
Βραζιλία: Χυδαία επίθεση Μπολσονάρου σε Λούλα στο debate – «Ψεύτη», «παίρνεις βιάγκρα;» (Video)
