Μόλις κυκλοφόρησε ένα από τα σημαντικότερα βιβλία του Γερμανού συγγραφέα Μπ. Τράβεν ο οποίος για δεκαετίες κρατούσε την ταυτότητά του μυστική.
Για δεκαετίες ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του λογοτεχνικού κόσμου ήταν η ταυτότητα του συγγραφέα Μπ. Τράβεν (1882-1969). Παρότι τα βιβλία του διαβάστηκαν στην εποχή του από εκατομμύρια αναγνώστες και η επιτυχία ήταν τέτοια ώστε ένα από αυτά, ο «Θησαυρός της Σιέρα Μάντρε», να μεταφερθεί και στον κινηματογράφο από τον Τζον Χιούστον, ελάχιστοι μέχρι τον θάνατό του γνώριζαν τα πραγματικά του στοιχεία. Σύμφωνα με ένα μύθο μάλιστα, ο συγγραφέας είχε ενημερώσει τον Χιούστον ότι θα στείλει ένα συνεργάτη του στα γυρίσματα και εμφανίστηκε ο ίδιος χωρίς να αποκαλύψει ποτέ ποιος πραγματικά ήταν.
Αν και πίστευε πως η μόνη βιογραφία ενός συγγραφέα είναι τα βιβλία του, η επιμονή του να κρατά κρυφή την ταυτότητά του τελικά είχε το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιθυμούσε. Το αίνιγμα γύρω από το πρόσωπό του πρόσφερε το έδαφος για τη δημιουργία δεκάδων θεωριών, μεταξύ των οποίων εκείνη που υποστήριζε πως πίσω από το ψευδώνυμο κρυβόταν ο Τζακ Λόντον ή ο Αμπροουζ Μπιρς, ακόμη και ο πρώην πρόεδρος του Μεξικού Αντόλφο Λόπεζ Ματέο.
Τα πράγματα μπήκαν στη θέση τους το 1987 όταν ο Καρλ Σ. Γκούτκε κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τη βιογραφία του συγγραφέα που βασιζόταν στα προσωπικά έγγραφά του και στις συνομιλίες που είχε με τη χήρα του, Ρόζα Ελενα Λουχάν. Σύμφωνα με τα δεδομένα που παραθέτει, ο Μπ. Τράβεν ήταν ο Ρετ Μαρούτ –κι αυτό ήταν ψευδώνυμο!–, ένας Βαυαρός ηθοποιός ο οποίος συμμετείχε στη Συμβουλιακή Δημοκρατία του Μονάχου (Νοέμβριος 1918 – Μάιος 1919). Λόγω της επαναστατικής του δράσης φυλακίστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο από τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Με τη βοήθεια συντρόφων του δραπέτευσε και έφτασε στο Μεξικό όπου κρύφτηκε, κάνοντας κυρίως χειρωνακτικές εργασίες σε φυτείες. Σύμφωνα με τον βιογράφο του, πιθανότατα ούτε ο ίδιος ο Τράβεν, δεν γνώριζε ποιοι ήταν οι γονείς του ενώ άλλοι μελετητές υποστηρίζουν πως ήταν νόθος γιος του Κάιζερ Γουλιέλμου Β΄.
Λογοτεχνία με ταξικό πρόσημο
Σε αντιδιαστολή με τη θολή ταυτότητα του Τράβεν, οι πολιτικές του θέσεις, όπως εκφράζονται μέσα από τα βιβλία του, υπήρξαν πάντα σαφείς και τολμηρές και εκκινούν από την ανάγκη του να εκφράσει τις ταξικές ανισότητες. Τα μυθιστορήματά του άρχισαν να εμφανίζονται το 1926, ήταν γραμμένα στα γερμανικά και στέλνονταν από το Μεξικό στον Büchergilde Gutenberg, ένα γερμανικό αριστερό σύλλογο βιβλίου, οι εκδότες του οποίου είχαν ως μόνη μέθοδο επικοινωνίας με τον συγγραφέα ένα γραμματοκιβώτιο στο Μεξικό.
Εξι από τα έργα του συνθέτουν τον «Κύκλο της ζούγκλας» και λαμβάνουν χώρα την περίοδο της διακυβέρνησης του δικτάτορα Πορφίριο Δίας, μια μελανή σελίδα στην ιστορία του Μεξικού. Η καταστροφική διακυβέρνηση του Δίας, η οποία κράτησε από το 1884 έως το 1911, σημαδεύτηκε από τη σκληρή δίωξη των αντιφρονούντων και τις εν λευκώ παραχωρήσεις στο ξένο κεφάλαιο, με αποτέλεσμα σχεδόν το σύνολο του εθνικού πλούτου της χώρας να ελέγχεται από τους φεουδάρχες, την ίδια στιγμή που οι αγρότες και οι γηγενείς πληθυσμοί ασφυκτιούσαν οικονομικά. Ο «Κύκλος της ζούγκλας» εστιάζει στους γηγενείς, οι οποίοι έπειτα από ένα κύμα σκληρής αποικιοκρατικής πολιτικής έχασαν τα κτήματά τους και βρέθηκαν να χρωστούν τεράστια ποσά, τα οποία δημιουργούνταν πλασματικά μέσω της διαφθοράς ενός ολόκληρου συστήματος.
Στα υλοτομεία του Μεξικού
Η «Εξέγερση των κρεμασμένων», που μόλις κυκλοφόρησε σε νέα έκδοση από τη Σύγχρονη Εποχή, είναι το πέμπτο από τα έξι βιβλία του «Κύκλου της ζούγκλας» και αναφέρεται στην ανελέητη εκμετάλλευση των γηγενών πληθυσμών του Μεξικού από τις εταιρείες υλοτομίας. Αποτελεί ενότητα με το «Ενας στρατηγός βγαίνει από τη ζούγκλα» που θα κυκλοφορήσει σε λίγο καιρό από τις ίδιες εκδόσεις.
Στο βιβλίο, που αποτελεί το χρονικό της περιόδου πριν από τη Μεξικανική Επανάσταση και ταυτόχρονα είναι σχόλιο για το Μεξικό της εποχής του, κεντρικός χαρακτήρας είναι ο Κάντιδο, ένας ιθαγενής χωρικός ο οποίος στην προσπάθειά του να σώσει τη γυναίκα του από περιτονίτιδα βρίσκεται παγιδευμένος και χρεωμένος σε κάποιον που στρατολογεί εργάτες στα υλοτομεία του μαονιού στη ζούγκλα. Μαζί με τα δυο παιδιά του και την αδερφή του ξεκινούν για έναν τόπο από τον οποίο οι περισσότεροι δεν βγαίνουν ζωντανοί, όχι μόνο εξαιτίας των σκληρών συνθηκών εργασίας αλλά κυρίως λόγω των βίαιων και απάνθρωπων πρακτικών που εφαρμόζουν πάνω τους οι ιδιοκτήτες των υλοτομείων, οι οποίοι απειλούν, χτυπούν, βασανίζουν και βιάζουν όποιον επιθυμούν στην επικράτειά τους, συχνά απλώς για να διασκεδάσουν την πλήξη τους.
Οι εργάτες καλούνται να κόβουν καθημερινά τέσσερις τόνους ξύλο ο καθένας. Οποιοσδήποτε αδυνατεί να συγκεντρώσει αυτή την ποσότητα γνωρίζει πως θα καταλήξει δεμένος ανάποδα μέσα στη ζούγκλα, θα μαστιγωθεί και θα αφεθεί για ώρες να τον τσιμπούν τα ζωύφια, ενώ κινδυνεύει να τον φάνε ζωντανό τα αγρίμια.
Το βιβλίο του Τράβεν, το οποίο κινείται αφηγηματικά στον υπνωτιστικό ρυθμό της ζούγκλας, θέτει πρωτίστως το αιώνιο ζήτημα του διαχωρισμού μεταξύ άγριου και πολιτισμένου. Σκληρό στα περισσότερα σημεία, χτίζει σταδιακά τους χαρακτήρες οι οποίοι από την έκπληξη, τη θλίψη, τον φόβο, τον θυμό, την απελπισία και την οργή περνούν στην αδιαπραγμάτευτη ανάγκη για διεκδίκηση γης και ελευθερίας με κάθε κόστος. Σύντομα θα αντιληφθούν πως το μόνο που έχουν να χάσουν με την εξέγερση είναι οι αλυσίδες τους και ο μοναδικός τρόπος για να το πετύχουν είναι να κρατηθούν ενωμένοι.
INFO
Η «Εξέγερση των κρεμασμένων» του Μπ. Τράβεν κυκλοφορεί από τη Σύγχρονη Εποχή σε μετάφραση της Aννεκε Ιωαννάτου-Βιζέ
