Το Novartis-gate δεν είναι οικονομικό σκάνδαλο. Είναι η απόδειξη ότι η ισχυρή φαρμακευτική βιομηχανία έχει διαπλέξει έναν κύκλο συμφερόντων ο οποίος περιλαμβάνει πολιτικούς, δημοσιογράφους και φυσικά τα πρόσωπα εκείνα που παίρνουν αποφάσεις στον τομέα του φαρμάκου.
Έρευνα: Κώστας Βαξεβάνης
Βαγγέλης Τριάντης
Βασίλης Ανδιανόπουλος
Η Novartis και άλλες φαρμακευτικές βιομηχανίες κέρδισαν δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε μια νύχτα με απόφαση του Αδωνη Γεωργιάδη, η οποία υπεγράφη κυριολεκτικά στην έξοδό του από το υπουργείο.
Οι έρευνες που έχουν ξεκινήσει σε Ελλάδα και Αμερική είναι πλούσιες σε στοιχεία που αποδεικνύουν πώς η γνωστή βιομηχανία φαρμάκου χρησιμοποιούσε τις ίδιες πολιτικές πώλησης που είχε για τα φάρμακα και για ανθρώπους. Στην Ελλάδα έστησε γύρω της έναν κύκλο ισχυρών συμφερόντων και προώθησης, που δεν έχει καμιά σχέση ούτε με επιχειρηματικό παιχνίδι ούτε φυσικά με την έννομη τάξη.
Στη διάθεση του Documento υπάρχουν δύο αποκαλυπτικά βίντεο. Στο πρώτο ο αντιπρόεδρος της εταιρείας εξομολογείται σε συνάντηση στελεχών την ύπαρξη φιλικών προσώπων στην πολιτική με κύριο τον πρώην πρωθυπουργό Παναγιώτη Πικραμένο, στον οποίο αποδίδει ιδιαίτερη σχέση. Στο δεύτερο βίντεο υποψήφιοι βουλευτές από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Δράση εμφανίζονται σε ιδιωτικό πάνελ της Novartis με συντονιστή τον γνωστό δημοσιογράφο Νίκο Ευαγγελάτο πριν από τις εκλογές του 2012. Φυσικά δεν πρόκειται για γενική προεκλογική συζήτηση, αφού δεν είναι καλεσμένα άλλα κόμματα ή πρόσωπα, αλλά για διαδικασία προώθησης των εκλεκτών υποψηφίων προς τους εργαζομένους στην εταιρεία.
Δώρο της τάξης των 65 εκατ. προς τις φαρμακευτικές, αλλά κυρίως προς τη Novartis, φαίνεται πως έκανε ο Αδωνης Γεωργιάδης έξι μέρες προτού αποχωρήσει από το υπουργείο Υγείας. Αλλάζοντας τον τρόπο υπολογισμού της λεγόμενης «ειδικής χονδρικής τιμής» στα φάρμακα υψηλού κόστους (ΦΥΚ), πρόσφερε στις φαρμακοβιομηχανίες 13% επιπλέον κέρδος που έως εκείνη την υπουργική απόφαση έπρεπε να αφαιρεθεί προκειμένου να υπολογιστεί η λιανική τιμή. Ετσι, ενώ στους καταλόγους του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) τα φάρμακα εμφανίζονται με χαμηλότερες χονδρικές τιμές, καταλήγουν να πληρώνονται με υψηλότερες λιανικές τιμές από τον ΕΟΠΥΥ, δηλαδή το δημόσιο, αλλά και από τον ασφαλισμένο. Η εσπευσμένη απόφαση του Αδ. Γεωργιάδη μάλιστα δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως μία μέρα μετά την αποχώρησή του από το υπουργείο, δηλαδή στις 10 Ιουνίου 2014.
Παρότι αρκετές φαρμακοβιομηχανίες κέρδισαν από τις «ρυθμίσεις Αδωνη», τη μερίδα του λέοντος πήρε η Novartis, η οποία ανέβασε με τον τρόπο αυτό τις λιανικές τιμές των ακριβών φαρμάκων (φάρμακα για χρόνιες και ανίατες ασθένειες). Ο διάδοχος του Αδ. Γεωργιάδη στο υπουργείο Μάκης Βορίδης, μόλις 20 μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, με μια δισέλιδη υπουργική απόφαση φροντίζει κι αυτός για το κέρδος στα φάρμακα που αποζημιώνονται από τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, αλλά αυτή τη φορά υπέρ των φαρμακοποιών.
Μετά τη σημερινή αποκάλυψη του Documento, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να ξαναδεί κάποιος δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Βήμα» στις 15 Ιουνίου 2014, το οποίο αναφέρει πως μετά την απομάκρυνσή του από το υπουργείο Υγείας ο Αδ. Γεωργιάδης έθεσε όρο στον Σαμαρά να αναλάβει τις αρμοδιότητες για τα φάρμακα στο υπουργείο ο Μ. Βορίδης και όχι ο αναπληρωτής υπουργός Λεωνίδας Γρηγοράκος. Γιατί άραγε τέτοιο «δέσιμο» με τα φάρμακα;
Δωράκι Αδωνη στις φαρμακοβιομηχανίες
Τα φάρμακα υψηλού κόστους, τα οποία αφορούν συνήθως ανίατες, σπάνιες ή χρόνιες ασθένειες, αποτελούν δαπάνη που υπερβαίνει τα 500 εκατ. ευρώ τον χρόνο και σε ποσοστό 95% αποζημιώνονται πλήρως από τον ΕΟΠΥΥ. Σύμφωνα με υπουργική απόφαση την οποία υπέγραψε ο ίδιος ο Αδ. Γεωργιάδης στις 21 Ιανουαρίου 2014, η τιμολόγηση των ΦΥΚ προκειμένου να προκύψει η λιανική τιμή φαρμακείου γίνεται ως εξής:
Από τη χονδρική τιμή του φαρμάκου αφαιρείται το 13% και έτσι έχουμε τη λεγόμενη «νοσοκομειακή τιμή». Στη νοσοκομειακή τιμή προστίθεται 2% και έτσι υπολογίζεται η ειδική χονδρική τιμή (ΕΧΤ). Εάν η ΕΧΤ είναι έως 200 ευρώ, προστίθεται ποσοστό 16% ως κέρδος του ιδιωτικού φαρμακείου και ΦΠΑ. Αν η ΕΧΤ είναι άνω των 200 ευρώ, προστίθενται 30 ευρώ ως κέρδος του φαρμακείου και στη συνέχεια ΦΠΑ για να καταλήξουμε στη λιανική τιμή πώλησης από το φαρμακείο.
Στις 3 Ιουνίου 2014 όμως και ενώ εντείνονται οι φήμες ότι ο Αδ. Γεωργιάδης δεν θα είναι πια στο υπουργείο Υγείας, υπογράφει άλλη απόφαση για την τιμολόγηση φαρμάκων, με την οποία αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού της λιανικής τιμής των ακριβών φαρμάκων. Σε αυτή την απόφαση, η οποία είναι πανομοιότυπη με προηγούμενες, λείπει μία μόλις παράγραφος και συγκεκριμένα αυτή που ορίζει ότι για να προκύψει από τη χονδρική τιμή η ΕΧΤ, γίνεται έκπτωση 13%. Ετσι, στη χονδρική τιμή προστίθεται το 2% ως κέρδος του εμπόρου, το κέρδος του φαρμακοποιού και ο ΦΠΑ και βγαίνει η λιανική τιμή.
Από τα στοιχεία τιμών φαρμάκων που υπάρχουν στον ΕΟΦ προκύπτει πως με τον τρόπο αυτό οι λιανικές τιμές είναι κατά πολύ ανεβασμένες, ενώ υπάρχουν ακόμη και φάρμακα που ενώ έχουν πιο χαμηλές τιμές χονδρικής πώλησης, καταλήγουν να πωλούνται πιο ακριβά στη λιανική.
Η αγία και κερδισμένη Novartis
Η Novartis, η οποία είναι προμηθευτής ακριβών φαρμάκων, είναι η μεγάλη κερδισμένη από τις αποφάσεις του Αδ. Γεωργιάδη. Πήραμε για σύγκριση μερικά από τα πιο γνωστά ακριβά φάρμακά της και συγκρίναμε τις τιμές τους τον Μάρτιο του 2014, όταν ήταν υπουργός ο Αδωνης, και τον Σεπτέμβριο του 2014, όταν οι τιμές των φαρμάκων καθορίζονταν από την επίμαχη απόφαση της 10ης Ιουνίου, πάλι από τον Αδ. Γεωργιάδη.
Το γνωστό φάρμακο Glivec (αγωγή για τη χρόνια μυελογενή λευχαιμία) των 400 mg έχει τον Μάρτιο του 2014 χονδρική τιμή 2.088,98 και λιανική τιμή 2.006,20. Το ίδιο φάρμακο με την τιμή που ορίζεται από την απόφαση Γεωργιάδη τον Σεπτέμβριο του 2014 έχει χαμηλότερη χονδρική τιμή, 1.954,99 ευρώ, αλλά υψηλότερη λιανική, δηλαδή 2.149,73. Κάθε τέτοιο σκεύασμα είναι 144 ευρώ πιο ακριβό με την τελευταία απόφαση Γεωργιάδη. Το κέρδος αφορά αποκλειστικά τη βιομηχανία.
Ας πάρουμε όμως το φάρμακο Afinitor 10 mg (ανοσοκατασταλτικό). Τον Μάρτιο η χονδρική τιμή είναι 3.172,47 ευρώ και η λιανική 3.030,19. Τον Σεπτέμβριο, με την τελευταία υπουργική απόφαση Αδωνη, ενώ η χονδρική τιμή είναι 3.041,16 ευρώ, πιο φτηνή δηλαδή, η λιανική τιμή είναι 3.303,61, δηλαδή 273 ευρώ πιο ακριβή.
Το ίδιο συμβαίνει με το σύνολο των φαρμάκων υψηλού κόστους. Δηλαδή αν υπολογίσουμε ότι το σύνολο αυτής της φαρμακευτικής δαπάνης ανέρχεται σε 500 και πλέον εκατομμύρια, ο Αδωνης Γεωργιάδης, δίνοντας τη δυνατότητα στις φαρμακοβιομηχανίες να μην κάνουν την έκπτωση 13%, δηλαδή να κερδίσουν αυτό το ποσό, πρακτικά τους πρόσφερε 65 εκατ. ευρώ λίγο πριν αποπεμφθεί από την κυβέρνηση.
Η απάντηση και το ψέμα Αδωνη
Ζητήσαμε από τον Αδ. Γεωργιάδη μια σαφή απάντηση για τους λόγους που πριν αποχωρήσει από το υπουργείο Υγείας προχώρησε σε μια υπουργική απόφαση η οποία ευνοεί και προωθεί συμφέροντα φαρμακοβιομηχανιών σε βάρος του δημοσίου χρήματος, του ποσού που πληρώνει ο ΕΟΠΥΥ. Ιδού η απάντηση του πρώην υπουργού:
«Στο τέλος του Μαΐου του 2014 βάλαμε για πρώτη φορά τα φάρμακα υψηλού κόστους στα ιδιωτικά φαρμακεία. Μέχρι τότε τα φάρμακα υψηλού κόστους τα έπαιρναν οι ασθενείς μόνο από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ ή από τα νοσοκομεία. Τότε λοιπόν αποφασίσαμε σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο να μπούνε τα φάρμακα υψηλού κόστους και στα ιδιωτικά φαρμακεία. Για τα φάρμακα αυτά αφαιρέθηκε η ειδική χονδρική που ήταν για τον ΕΟΠΥΥ και τα νοσοκομεία γιατί ήταν στα ειδικά φαρμακεία και το άλλο μπήκε στο κέρδος του φαρμακοποιού. Το ποσό αυτό, το από πάνω, το επιστρέφουν με rebate οι εταιρείες στο κράτος».
Ο Αδ. Γεωργιάδης ωστόσο δεν λέει την αλήθεια. Η αφαίρεση της έκπτωσης στα φάρμακα υψηλού κόστους δεν έγινε προκειμένου να μπουν στα ιδιωτικά φαρμακεία. Τα φάρμακα αυτά είναι ήδη στα ιδιωτικά φαρμακεία όταν αποφασίζει να χαρίσει στις φαρμακοβιομηχανίες μερικές δεκάδες εκατομμύρια. Αυτό προκύπτει από τον νόμο 3816/2010 (άρθρο 12, παράγραφος 2), στον οποίο αναφέρεται πως «οι εξωτερικοί ασθενείς που είναι ασφαλισμένοι στο Δημόσιο […] μπορούν να προμηθεύονται τα φάρμακα τόσο από τα φαρμακεία των κρατικών νοσοκομείων όσο και από τα ιδιωτικά φαρμακεία». Το ίδιο προβλέπει και η απόφαση του ίδιου του Αδ. Γεωργιάδη στις 21 Ιανουαρίου 2014, όπου γράφεται πως «προστίθεται το ποσό των 30 ευρώ ως κέρδος ιδιωτικού φαρμακείου». Αρα τα φάρμακα υψηλού κόστους προϋπάρχουν στα ιδιωτικά φαρμακεία.
Οταν ρωτήσαμε τον Αδ. Γεωργιάδη πώς προκύπτει ότι το «δώρο» προς τη Novartis και τις φαρμακοβιομηχανίες επέστρεψε στο δημόσιο με «rebate», μας απάντησε πως «κάπου υπάρχει, ή σε δικό μου νόμο ή σε νόμο του Βορίδη».
Θυμάται όμως τα εύκολα
Ο Αδ. Γεωργιάδης θυμάται ωστόσο να κάνει μαθήματα προς τρίτους και κυρίως δημοσιογραφίας. Εχει ενδιαφέρον ότι ζήτησε να δημοσιευτεί απάντησή του μόνο αν υπήρχε το σύνολό της, όπου δεν αναφέρεται στο δώρο του στη Novartis αλλά στους υπουργούς Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ. Φυσικά θα μπορούσαμε να του απαντήσουμε πως υποχρέωσή του είναι να απαντά για αυτά στα οποία εμπλέκεται, αλλά έχει ενδιαφέρον η απάντηση επειδή απλώς αποδεικνύει πως αντιλαμβάνεται το δημόσιο συμφέρον ως πάνελ στο οποίο λειτουργεί ως τηλεπλασιέ, την ώρα που το ερώτημα είναι αν είναι πλασιέ συμφερόντων. Διαβάστε την υπόλοιπη απάντηση και βγάλτε τα συμπεράσματά σας:
«Ο κ. Παύλος Πολάκης χρειάζεται εντατικό φροντιστήριο για τα φάρμακα. Δεν έχει καταλάβει τίποτα για το πώς δουλεύουν τα φάρμακα, όπως και στο φάρμακο Lucentis που με κατηγόρησε. Δεν έχει καταλάβει ότι τον Νοέμβριο του 2014 έγινε ολόκληρη συζήτηση στην Επιτροπή Τιμών για το πώς πρέπει να τιμολογηθεί το Lucentis, αν πρέπει δηλαδή να κατέβει η τιμή του αναλογικά με τη μείωση της περιεκτικότητας ή να μείνει με τις τρεις χαμηλότερες τιμές στην Ευρώπη λόγω της δραστικής ουσίας και επελέγη με πλειοψηφία πλην μίας ψήφου του ΕΟΦ να ακολουθηθεί ο τρόπος τιμολόγησης του Lucentis όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη. Και αν πάει να κάνει αναλογικά τη μείωση ειδικά στην Ελλάδα, απλώς θα φύγει το Lucentis από την ελληνική αγορά, αλλά άντε να το εξηγήσεις αυτό στον Πολάκη. Περιμένω από την εφημερίδα Documento, αφού τόσο ασχολείστε με τα φάρμακα και καλά κάνετε, να ρωτήσετε τους υπουργούς Κουρουμπλή, Ξανθό και Πολάκη γιατί δεν εξέδωσαν δελτία τιμών το 2015 ενώ ο νόμος προέβλεπε δύο δελτία τιμών, χαρίζοντας εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ δώρο στη φαρμακοβιομηχανία. Φαντάζομαι αυτό ενδιαφέρει την εφημερίδα Documento και τον κ. Βαξεβάνη ή όχι;».
Ο καημός του Βορίδη
Ο Μ. Βορίδης, ο οποίος ανέλαβε το υπουργείο Υγείας μετά τον Αδ. Γεωργιάδη, και αν πιστέψουμε το «Βήμα» ανέλαβε με απαίτηση (κατ’ άλλους πολιτικό εκβιασμό) του Αδωνη την ευθύνη τιμολόγησης του φαρμάκου, βιάζεται και αυτός να πάρει αποφάσεις για το ίδιο αντικείμενο. Στις 2 Ιουλίου, πριν καλά καλά προσαρμοστεί και ενημερωθεί δηλαδή για τα θέματα του υπουργείου, αποφασίζει να αλλάξει το ποσοστό κέρδους των φαρμακοποιών για τα φάρμακα υψηλού κόστους. Ενώ λοιπόν οι προηγούμενοι νόμοι προβλέπουν πως στα ΦΥΚ το κέρδος του φαρμακοποιού είναι ποσοστιαίο, δηλαδή 16% αν η τιμή χονδρικής είναι έως 200 ευρώ και 30 ευρώ αν είναι πάνω από 200, ο Μ. Βορίδης καθιερώνει κλίμακα ποσοστιαίου κέρδους. Για παράδειγμα, αν ένα ακριβό φάρμακο είχε τιμή χονδρικής 1.000 ευρώ, ο φαρμακοποιός θα είχε 30 ευρώ κέρδος. Με την κλίμακα Βορίδη το κέρδος του φαρμακοποιού είναι 5,5%, δηλαδή 55 ευρώ. Για φάρμακα χονδρικής τιμής 3.000 ευρώ το ποσοστό κέρδους είναι 2,25%, δηλαδή 67,5 ευρώ αντί για 30 ως τότε.
Σκηνοθεσία Novartis,
συντονιστής Νίκος Ευαγγελάτος
Η αντιπροσώπευση στο προεκλογικό πάνελ είναι σχεδόν σίγουρα επιλογή της φαρμακοβιομηχανίας
Στις αμερικανικές αρχές που διενεργούν έρευνα για το Novartis-gate στην Ελλάδα έχουν διοχετευθεί βίντεο όπου καταγράφονται εσωτερικές λειτουργίες της εταιρείας και εκδηλώσεις, τα οποία αποτελούν αποδεικτικό υλικό αφού περιέχουν καταγεγραμμένες παραδοχές για τον τρόπο προώθησης των φαρμάκων. Σε ένα από τα βίντεο έχει καταγραφεί εκδήλωση στο αμφιθέατρο της Novartis στις 27 Απριλίου 2012, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές της 6ης Μαΐου. Ο Κώστας Φρουζής, αντιπρόεδρος της εταιρείας στην Ελλάδα, προλογίζει την εκδήλωση ως μια συζήτηση για την πολιτική φαρμάκου στην οποία συμμετέχουν υποψήφιοι βουλευτές. Στο πάνελ όμως δεν είναι παρόντα όλα τα κόμματα ή, για να ακριβολογούμε, δεν υπάρχουν κόμματα με την έννοια της αντιπροσώπευσης αφού, για παράδειγμα, από τη ΝΔ συμμετέχουν δύο καλεσμένοι. Είναι προφανές πως πρόκειται για εκδήλωση παρουσίασης των ατόμων που αποτελούν επιλογές και συμπάθειες της Novartis.
Ποιοι ήταν στο πάνελ
Ετσι, εκπροσωπείται η εξωκοινοβουλευτική Δράση με τον Λυκούργο Λιαρόπουλο, γνωστό για τις παραινέσεις του προς τον Ντάισελμπλουμ («Γερούν, γερά!») να στριμώξει την ελληνική κυβέρνηση στις διαπραγματεύσεις και να σπάσει τον τσαμπουκά του τότε υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη. Στο πάνελ είναι η Αθηνά Δρέττα, πρώην ΓΓ Κοινωνικών Ασφαλίσεων στο υπουργείο Υγείας, η οποία, αν μη τι άλλο, για λόγους ηθικής τάξης και δεοντολογίας έπρεπε να βρίσκεται μακριά από φαρμακοβιομηχανίες την εποχή εκείνη αφού, όπως λέει η ίδια στο βιογραφικό της, «ως το 2012 διετέλεσε γενική γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων υλοποιώντας την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, την ίδρυση του ΕΟΠΥΥ, την ενοποίηση των κανονισμών υγείας των ασφαλιστικών ταμείων, τις αλλαγές στο φάρμακο». Η οδοντίατρος Αθηνά Δρέττα –γνωστή για τον χαρακτηρισμό «μαυρογιαλουρισμός» που απηύθυνε καταφερόμενη εναντίον του Αλέξη Τσίπρα– ήταν στενή σύμβουλος του πρώην υπουργού Υγείας Ανδρέα Λοβέρδου και του πρώην υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Γιώργου Κουτουμάνη.
Από τη ΝΔ συμμετέχουν ο τομεάρχης Υγείας Μανώλης Αγγελάκας και ο Βασίλης Κοντοζαμάνης, πρώην αντιπρόεδρος και μετά πρόεδρος του ΕΟΦ, ο οποίος μετά τις εκλογές του 2012 διετέλεσε γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας. Ο Β. Κοντοζαμάνης θεωρείται πουλέν του Κυριάκου Μητσοτάκη, αφού τον Φεβρουάριο του 2016 ορίστηκε από τον πρόεδρο της ΝΔ επικεφαλής της θεματικής ενότητας «Αλληλεγγύη των ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων». Ο Μ. Αγγελάκας, στενός συνεργάτης του Αντώνη Σαμαρά, συμπεριλαμβανόταν στη λίστα Νικολούδη για μη υποβολή πόθεν έσχες.
Τι λέει ο τηλεπαρουσιαστής
Το πλασάρισμα που γίνεται προσπάθεια να προσομοιάζει σε συζήτηση για τον τομέα της Υγείας συντονίζει ο Νίκος Ευαγγελάτος, δανείζοντας τη δημοσιογραφική του υπόσταση σε ένα έργο με σκηνοθεσία και συμφέροντα Novartis. Πώς απαντάει ο ίδιος για τη συμμετοχή του στη διοργάνωση;
«Εμένα η εταιρεία μού ζήτησε να συντονίσω μια κουβέντα για το θέμα του φαρμάκου. Τη βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα γιατί ήταν εκπρόσωποι από όλα τα κόμματα και ήταν και πάρα πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, τη συντόνισα στο φως της δημοσιότητας γιατί ήταν δημόσια συζήτηση, η οποία μάλιστα μεταδόθηκε, έπαιξαν το ρεπορτάζ της, γράφτηκε σε εφημερίδες. Υπήρξε η ανάλογη προβολή γιατί ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα για το θέμα των φαρμάκων».
Δημοσιογράφος: Οι καλεσμένοι, από ό,τι είδα, δεν ήταν από όλα τα κόμματα. Ηταν από Δράση, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Υπήρξε κάποια αμοιβή προς εσάς από τη Novartis;
Ευαγγελάτος: Οχι, κύριε, όχι, επαναλαμβάνω.
Δημοσιογράφος: Ηταν αμισθί δηλαδή;
Ευαγγελάτος: Προφανώς, σας εξήγησα, ως δημοσιογράφος κλήθηκα να συντονίσω μια συζήτηση με εκπροσώπους κομμάτων για το θέμα του φαρμάκου. Με χαρά δέχτηκα και θέλω να σας πω ότι τέτοιους συντονισμούς έχω κάνει πολλούς στην καριέρα μου και σε διαφορετικές καταστάσεις, εταιρείες, σε δημόσιους φορείς και θα εξακολουθήσω να κάνω διότι το βρίσκω πάρα πολύ ενδιαφέρον. Πρέπει να έχω κάνει δεκάδες τέτοιες και θα κάνω και πολλές άλλες.
Δημοσιογράφος: Στη Novartis ήταν η πρώτη φορά ή έχετε κάνει και άλλες;
Ευαγγελάτος: Η πρώτη φορά –δεν υπήρξε και δεύτερη– αλλά ήταν κάτι πολύ ενδιαφέρον και θα το έκανα ξανά και εκεί και σε όποια άλλη φαρμακευτική εταιρεία μού το ζητούσε και σε όποια άλλη εταιρεία μού το ζητούσε.
Οι καλές σχέσεις με τον πρώην πρωθυπουργό
Στο δεύτερο βίντεο που έχει στη διάθεσή του το Documento, ο αντιπρόεδρος της Novartis Κ. Φρουζής εξηγεί στα στελέχη της Novartis την κερδοφόρα θέση της εταιρείας και τους ζητά να μην γνωστοποιούν προς τα έξω την επιτυχία. Ομολογεί την καλή σχέση με πολιτικά πρόσωπα και κυρίως τον πρώην πρωθυπουργό Παναγιώτη Πικραμμένο.
Λέει τον Ιούνιο του 2012: «Είναι μια πολύ λεπτή γραμμή, πως σαν βιομηχανία χειριζόμαστε αυτή την κατάσταση τις τελευταίες εβδομάδες, ώστε ούτε να είμαστε αυτοί που κάνουμε blackmailing στους ασθενείς, στην Πολιτεία, στη χώρα, στην κυβέρνηση, αλλά ούτε είμαστε αυτοί που δεν μας ενδιαφέρει να πληρωθούμε και ποτέ. Είναι μια σχεδόν καθημερινή δουλειά, πώς θα είμαστε πιεστικοί στα διάφορα υπουργεία, αλλά και πώς θα είμαστε και συνεργάτες μαζί τους, ώστε να μην ταυτίζουν εμάς μαζί με τους όποιους φαρμακοποιούς που, για να είμαστε ειλικρινείς, είναι την τελευταία περίοδο στο μάτι του κυκλώνα.
Δηλαδή, δύο είναι στον χώρο της Υγείας τα κακά παιδιά αυτής της εποχής: οι φαρμακοποιοί και η Roche (γέλια). Οι φαρμακοποιοί γιατί ανοιγοκλείνουν τα στόρια, που δεν το κρίνω γιατί όταν δεν σε πληρώνουν και είσαι μια ιδιωτική επιχείρηση, έχεις ένα μικρό φαρμακείο και δεν έχεις πληρωθεί για κάποιο διάστημα, δεν είναι σίγουρο ότι είσαι ευτυχισμένος. Αλλά αυτή είναι η ουσία, ότι ανοιγοκλείνουν τα στόρια.
Υπάρχει όλη αυτή η ουσία ή παραφιλολογία πάνω στις αποστολές των καρκινικών προϊόντων που ταυτίζεται κλασικά με την Roche. Εδώ και καιρό, αλλά τελευταία έχει κλιμακωθεί.
Εμείς είμαστε –γιατί μιλάω και σαν Novartis και σαν βιομηχανία, γιατί είμαστε μέρος της βιομηχανίας– κοντά στις διαπραγματεύσεις που γίνονται σχεδόν καθημερινά, είτε στο τηλέφωνο είτε face to face με Κήτα, Ρουπακιώτη, Ζανιά, αλλά και προς τιμήν του –γιατί δεν έχει πει τίποτα στο παρελθόν– ο τωρινός πρωθυπουργός, ο Πικραμμένος, ασχολείται προσωπικά με τα θέματα αυτά των φαρμάκων όχι μόνο για πολιτικούς λόγους, γιατί δεν τον ενδιαφέρει αυτό, αλλά και για ουσιαστικούς».
Εκτός από την εύλογη απορία τι ενδιαφέρον έχει ο πρώην πρωθυπουργός για τη Novartis, υπάρχει και η επίσης φυσική απορία γιατί έχει σχέση η φαρμακοβιομηχανία με υπουργούς και κυρίως με διαπραγματεύσεις.
