Ο Ντρορ Μισάνι είναι από τους πιο πολυδιαβασμένους συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων της Μεσογείου. Έγινε γνωστός με τη σειρά βιβλίων που έχουν κεντρικό ήρωα τον αστυνόμο Άβρααμ Άβρααμ, ενώ μυθιστορήματά του έχουν μεταφερθεί στην ισραηλινή και την αμερικανική τηλεόραση καθώς και στο γαλλικό σινεμά. Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε στα ελληνικά το βιβλίο του «Τρεις» από τις εκδόσεις Κείμενα (μτφρ. Χρυσούλα Παπαδοπούλου).
Ο τίτλος αναφέρεται σε τρεις γυναίκες οι οποίες ζουν στο Τελ Αβίβ και πέφτουν θύματα του ίδιου άντρα. Ο Μισάνι ξετυλίγει την πλοκή σελίδα σελίδα σε ένα βραδυφλεγές μυθιστόρημα που διαφοροποιείται αρκετά από τις επικρατούσες τάσεις του crime fiction των τελευταίων χρόνων. Πριν από λίγο καιρό συναντηθήκαμε με τον συγγραφέα με αφορμή την επίσκεψή του στην Αθήνα. Αρχίσαμε την κουβέντα με τα μαθήματα αστυνομικής λογοτεχνίας που διδάσκει στο πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ.
Τι αρέσει περισσότερο στους φοιτητές σας;
Παραδόξως η αστυνομική λογοτεχνία δεν είναι πολύ δημοφιλής στο Ισραήλ κι έτσι δεν γνωρίζουν πολλά – περισσότερα ξέρουν για τις αστυνομικές σειρές στην τηλεόραση. Ωστόσο, τους εντυπωσιάζουν οι κλασικοί. Όταν μελετούν την Άγκαθα Κρίστι και τον Ζορζ Σιμενόν ανακαλύπτουν ένα είδος τελετουργίας που τους γοητεύει.
Μια και αναφέρετε το όνομα δεν μπορώ να μην σας ρωτήσω πώς σας φαίνεται ότι σας χαρακτηρίζουν Σιμενόν του Ισραήλ.
Νιώθω κολακευμένος αλλά ταυτόχρονα γνωρίζω ότι είμαι πολύ κατώτερός του όχι μόνο όσον αφορά την ποιότητα αλλά και την ταχύτητα. Ένα από τα πράγματα που θαυμάζω και ζηλεύω στον Σιμενόν είναι ότι μπορούσε να γράψει επτά, μερικές φορές ακόμη και δέκα μυθιστορήματα σε ένα χρόνο. Εγώ γράφω ένα κάθε δύο χρόνια. Έχω λοιπόν πολλά να μάθω και πολύ δρόμο να διανύσω.
Τα τελευταία χρόνια διαβάζοντας αστυνομική λογοτεχνία έχω ολοένα την αίσθηση ότι αρκετοί συγγραφείς επηρεάζονται πολύ από τις αστυνομικές τηλεοπτικές σειρές, με αποτέλεσμα να έχουμε αρκετά βιβλία με πολύ βίαιη πλοκή. Ποια είναι η γνώμη σας;
Συμφωνώ. Πολύ βίαιη και πολύ γρήγορη πλοκή, αρκετές φορές το έγκλημα έχει διαπραχθεί ήδη μέχρι τη δέκατη σελίδα. Στην αστυνομική λογοτεχνία κάποιες φορές είναι πιο ενδιαφέρον να αναπτύσσεται η πλοκή πολύ πολύ αργά. Ο Σιμενόν αποτελεί ένα καλό παράδειγμα σε αυτό. Αφήνει τους χαρακτήρες και την ιστορία να εξελιχθούν – αυτό δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ στην τηλεόραση. Απαιτείται ταχύτητα και διαρκής δράση ενώ η βία πολύ συχνά μπορεί να είναι ακραία. Πιστεύω πως αυτό επηρεάζει αρνητικά τη λογοτεχνία. Η διαφορά των κλασικών είναι ότι προσελκύουν τους αναγνώστες παρουσιάζοντας ιστορίες – ανθρώπινες τραγωδίες, όχι λουτρά αίματος.
Αρκετοί συγγραφείς γράφουν με επίκεντρο τον δολοφόνο, άλλοι τον ντετέκτιβ. Εσείς στο «Τρεις» εστιάζετε στα θύματα.
Πριν από αυτό το βιβλίο έγραψα τρία αστυνομικά μυθιστορήματα με την ιστορία να περνάει μέσα από το φίλτρο του ντετέκτιβ. Αυτή τη φορά αποφάσισα να κάνω ένα βιβλίο εστιασμένο στα θύματα. Ήθελα να αφηγηθώ τη ζωή τους για ένα χρόνο πριν από το έγκλημα και ο θάνατος να έρθει όταν ήταν λιγότερο αναμενόμενος.
Το ότι στην Ελλάδα δεν γνωρίζουμε Ισραηλινούς συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας έχει να κάνει με το ότι δεν έχουν μεταφραστεί;
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε παράδοση στην αστυνομική λογοτεχνία στο Ισραήλ. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980 δεν είχαμε καθόλου έργα. Και σήμερα ακόμη θεωρείται περιθωριακό είδος. Στο Ισραήλ υπάρχει ιστορική σύνδεση με την εβραϊκή λογοτεχνία και η σύγχρονη ισραηλινή είναι αρκετά πρόσφατη υπόθεση και συνδέεται με τα μεγάλα εθνικά ζητήματα. Έτσι, τείνει να είναι πολύ σοβαρή και να ασχολείται με θέματα όπως η σύγκρουση (σ.σ. μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων). Σκεφτείτε ότι δεν έχουμε καθόλου επιστημονική φαντασία. Ζητούμενο στην ισραηλινή λογοτεχνία είναι ο ρεαλισμός. Το να γράφεις άλλα είδη για χρόνια φάνταζε σχεδόν σαν εθνική προδοσία. Και εξακολουθεί να επικρατεί αυτή η σκέψη.
Με το θέμα του Ολοκαυτώματος τι συμβαίνει;
Είναι ένα θέμα που δεν θέλουν να αγγίζουν οι Ισραηλινοί συγγραφείς. Τις πρώτες δεκαετίες μετά το Ολοκαύτωμα, ακόμα και τη δεκαετία του 1980 δεν υπήρχε αντίστοιχη λογοτεχνία στο Ισραήλ. Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες υπάρχει περισσότερη βιβλιογραφία που αφορά όχι τόσο το ίδιο το Ολοκαύτωμα αλλά τα επακόλουθά του. Τι σημαίνει δηλαδή να είναι κάποιος απόγονος επιζησάντων.
Με ενδιαφέρον διάβαζα πριν από καιρό ότι σε αντίθεση με άλλες χώρες στην Ισλανδία δεν υπάρχει οργανωμένο έγκλημα και γι’ αυτό η αστυνομική λογοτεχνία τους αφορά μόνο προσωπικές υποθέσεις. Στο Ισραήλ πώς έχουν τα πράγματα;
Η βία και το έγκλημα αποκτούν όλο και περισσότερα κοινά στοιχεία με το έγκλημα άλλων δυτικών κοινωνιών, δηλαδή έχουμε περισσότερα εγκλήματα και αρκετά μεγαλύτερο βαθμό οργανωμένου εγκλήματος από παλιότερα. Αυτό που είναι δύσκολο να εντοπιστεί στην ισραηλινή κοινωνία είναι πότε το έγκλημα είναι πολιτικό και πότε όχι. Στο νέο μυθιστόρημα που ετοιμάζω ασχολούμαι με αυτό το θέμα. Για παράδειγμα, όταν υπάρχει βία μεταξύ Αράβων και Εβραίων είναι πάντα πολιτική ή μπορεί να πρόκειται για έγκλημα όπως συμβαίνει μεταξύ δύο ανθρώπων από την ίδια κοινωνία ή την ίδια θρησκεία;
