David Lynch: Ο μετρ του κινηματογραφικού εφιάλτη

David Lynch: Ο μετρ του κινηματογραφικού εφιάλτη

Ο εκ των κορυφαίων σκηνοθετών όχι μόνο της Αμερικής αλλά ολόκληρου του πλανήτη, αφήνει κενό που μοιάζει δυσαναπλήρωτο. Μαζί όμως μας χαρίζει και μια σπάνια παρακαταθήκη χάρη στην οποία μάθαμε να βλέπουμε σινεμά από άλλη γωνία.

Οι δουλειές του Λιντς στον κινηματογράφο αλλά και την τηλεόραση, συνδύασαν μοναδικά το όνειρο με την πραγματικότητα. Με την πρώτη κιόλας ταινία του σε ηλικία 31 ετών (με τα γυρίσματα να κρατούν 5 χρόνια), το ασπρόμαυρο καλτ «Eraserhead» που αφορούσε μια αλληγορική οικογενειακή ιστορία τοποθετημένη σε μια απροσδιόριστη εποχή, κατάφερε να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των ανθρώπων της βιομηχανίας του θεάματος. Η εφιαλτική διάσταση εκείνου του φιλμ που παιζόταν σε κατάμεστες από ενθουσιώδεις θεατές αίθουσες του εναλλακτικού κυκλώματος, έκανε τον Μελ Μπρουκς να τον θεωρήσει κατάλληλο για να σκηνοθετήσει τον «Άνθρωπο ελέφαντα» που βασιζόταν στην πραγματική ιστορία του παραμορφωμένου Τζον Μέρικ. Η επιτυχία του φιλμ που έφτασε μέχρι τα όσκαρ (8 υποψηφιότητες εκ των οποίων και οι πρώτες δύο για τον Λιντς) έκανε τον γεννημένο στην Μοντάνα δημιουργό να περάσει από το underground χώρο στο mainstream κύκλωμα.

Στα 80ς η κριτική και εμπορική αποτυχία του «Ντιουν» και οι σκληρές δοκιμασίες που πέρασε δίπλα στον σατράπη παραγωγό Ντίνο ντε Λαουρέντις που θεωρούσε το «Μπλε βελούδο» χαμένη υπόθεση και δεν το στήριξε (το φιλμ βγήκε στις αίθουσες το 1986 χωρίς να κάνει επιτυχία αλλά χρόνο με το χρόνο μεγάλωνε τη φήμη του) τον έκαναν πιο επιφυλακτικό στις επόμενες κινήσεις του, δηλώνοντας ότι αρκετά έκανε υποχωρήσεις. Το τηλεοπτικό «Twin Peaks»(1990-91) που άλλαξε την ιστορία της τηλεόρασης με την νοσηρή διάσταση που έκρυβε πίσω από την ειδυλλιακή επιφάνεια του αμερικανικού χωριού του τίτλου καθώς και η ξέφρενη ερωτική περιπέτεια του Σέιλορ (Νίκολας Κέιτζ) και της Λούλα (Λόρα Ντέρν) στη βραβευμένη με Χρυσό Φοίνικα «Ατίθαση καρδιά» (1993) καθιέρωσαν τον Λιντς ως ένα μέγιστο σκηνοθέτη αλλά και ως ένα αληθινό γητευτή των κινηματογραφικών ονείρων.

Στα επόμενα πρότζεκτ του δεν παρέκκλινε ούτε σπιθαμή από την πορεία που είχε χαράξει. Έχοντας ξεκινήσει ως ζωγράφος με αδυναμία στα έργα του αυστριακού Κοκότσκα, του αμερικανού Χόπερ και του ιρλανδού Μπέικον συχνά θεωρούσε τις ταινίες του ως «ζωντανούς» πίνακες που είχαν επιρροές από τους παραπάνω καλλιτέχνες. Τα μαγευτικά τοπία της πιο τρυφερής ταινίας της καριέρας του («Straight story, 1999) θυμίζουν έντονα Χόπερ ενώ τα παραισθησιογόνα πορτρέτα και η κατάμαυρη οπτική της «Χαμένης λεωφόρου» (1997) αποτελούν αναφορές στις γκροτέσκες μορφές και την δυσοίωνη, ωμή αισθητική του δουβλινέζου ζωγράφου.

Το 2001 μπαίνει στο νέο αιώνα με την επιτομή ίσως του φιλμικού σύμπαντος του. Στο «Mulholland Drive» το υποσυνείδητο ορίζει τις τύχες των ανήμπορων να αντιδράσουν στις εντολές των ενστίκτων δύο ηθοποιών του L.A που βρίσκονται παγιδευμένες σε μια σουρεαλιστική πραγματικότητα. Ως συνήθως ο Λιντς απέφυγε να ερμηνεύσει το εφιαλτικό όνειρο που βιώνει η Ναόμι Γουότς αλλά όλοι κατάλαβαν ότι το ιδιοφυές τούτο φιλμ που διαδραματίζεται στα κινηματογραφικά στέκια της Πόλης των Αγγέλων ήταν μια μετωπική επίθεση στο Χόλιγουντ. Χάρη στο φιλμ αυτό αποσπά την τέταρτη και τελευταία (είχε προταθεί και για τη σκηνοθεσία στο «Μπλε βελούδο») οσκαρική υποψηφιότητα του. Το 2006 το τρίωρο «Inland empire» είναι μια ακραία ανεξέλεγκτη και μάλλον παρανοϊκή ταινία που σκοπό έχει να διχάσει τους κριτικούς που θαυμάζουν τον Λιντς. Η αποτυχία του φιλμ αναγκάζει το σκηνοθέτη να αποτραβηχτεί εκούσια από τον κινηματογράφο. Όλο το επόμενο διάστημα αφιερώνει το χρόνο του στη σκηνοθεσία μουσικών βίντεο κλιπ και διαφημιστικών μεγάλων εταιρειών (Dior κλπ), ενώ προετοιμάζει την επιστροφή του στην τηλεόραση. Το 2017 έρχεται να μας αποδείξει ότι ποτέ δεν έπαψε να είναι ένα ανήσυχο πνεύμα που ψάχνει διαρκώς τις απαντήσεις στα κορυφαία μυστήρια-ερωτήματα της ζωής. Η νέα τηλεοπτική σειρά «Twin Peaks» φανερώνει του λόγου το αληθές με μια συναρπαστική σύνδεση της παλιάς ιστορίας και των νέων δεδομένων. Εκεί η διττή παρουσία του πράκτορα Κούπερ (φυσικά ο Κάιλ Μακ Λάχλαν στο ρόλο) προκαλεί στο θεατή νέους προκλήσεις- πειρασμούς και εν τέλει τον πείθει ότι ο εκτροχιασμός και το πέρασμα από τη λογική στην τρέλα δεν έχει τόση μεγάλη απόσταση όπως πιστεύουμε.

Ετικέτες

Documento Newsletter