Ο κόσμος του φαρμάκου έχει θορυβηθεί. Το Novartis-gate δεν αγγίζει μόνο την ίδια την εταιρεία και του εργαζομένους της αλλά και όλους τους άλλους που φορώντας το κοστούμι τους επισκέπτονται καθημερινά ιατρεία και νοσοκομεία και κάνουν τη δουλειά τους χωρίς τροχήλατες βαλίτσες και πακέτα με μοβ χαρτονομίσματα.
Ναι, υπάρχουν και αυτοί που παρουσιάζουν το φάρμακο της εταιρείας τους σε εκείνους τους γιατρούς που αποφασίζουν αν θα το συνταγογραφήσoυν στους ασθενείς τους αποκλειστικά με επιστημονικά κριτήρια. Και είναι αυτοί που τελικά φοβούνται περισσότερο να μιλήσουν, ενώ παράλληλα νιώθουν και περισσότερες ενοχές από τους υπόλοιπους που συμμετείχαν στο μεγάλο πάρτι.
Πρόκειται για ανθρώπους που βρέθηκαν κάτω από τη στέγη της Novartis, που έκαναν τη δουλειά τους με όσο πιο ηθικό τρόπο τους επέτρεπε η «επιθετική» εταιρεία αλλά και άλλους της ευρύτερης φαρμακευτικής πιάτσας που μιλούν για «σκυλιά του πολέμου» αναφερόμενοι στους ιατρικούς επισκέπτες της πολυεθνικής.
Οι συναντήσεις με τους ανθρώπους του φαρμάκου αυτήν την εποχή δεν είναι εύκολες. Αισθάνονται περίεργα: τη μια στιγμή επικρατεί μέσα τους ο φόβος και την άλλη η ικανοποίηση ότι τελικά αποκαλύφθηκε αυτό που χρονιά τώρα όλοι υποκρίνονταν πως δεν γνώριζαν. Αλλοτε σε ένα πλατύσκαλο σε απόμερη γειτονιά της Αθήνας και άλλοτε με επικοινωνία μέσω τρίτων, άνθρωποι του φαρμάκου που δεν θέλουν να τους δουν να μιλάνε με δημοσιογράφο νιώθουν την ανάγκη να επιβεβαιώσουν και εκείνοι όλα όσα η προστατευόμενη μάρτυρος «Αικατερίνης Κελέση» έχει ομολογήσει σχετικά με τη σχέση των γιατρών με την πολυεθνική.
Δικαιολογημένα αγχωμένοι, κοιτώντας με καχυποψία ακόμη και τους περαστικούς, περιγράφουν πώς είναι να εργάζεσαι για την εταιρεία που προκάλεσε πολιτικό τσουνάμι στην Ελλάδα.
Μια αίθουσα open space, με κεφάλια καρφωμένα στους υπολογιστές, χωρίς να υπάρχει η πολυτέλεια να ασχοληθεί κανείς με τίποτε άλλο εκτός από το «φάρμακο». Αυτή είναι η εικόνα των γραφείων της Novartis στην Ελλάδα, η οποία δεν διαφέρει πολύ από τις υπόλοιπες απαιτητικές ως προς τις εργοδοτικές απαιτήσεις τους πολυεθνικές εταιρείες.
Ανθρωποι που βρέθηκαν κάτω από τη στέγη της μιλούν για πανομοιότυπες τακτικές που ακολουθούν και οι άλλοι φαρμακευτικοί επισκέπτες από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Είχε όμως μια βασική διαφορά, η οποία την έκανε αρχικά να ξεχωρίσει αλλά αργότερα να «σημαδευτεί» με ένα ίσως από τα μεγαλύτερα οικονομικά σκάνδαλα. Οπως λένε, έχει κάλο φάρμακο, υψηλά επιστημονικά καταρτισμένους εργαζομένους και πολλά λεφτά με τα οποία «κρατούσε» τους γιατρούς «υποχρεωμένους» να της προωθούν τα φάρμακά της.
Στην πιάτσα των ιατρικών επισκεπτών όταν άκουγαν ότι κάποιος δουλεύει στη Novartis κουνούσαν το κεφάλι τους με λύπηση για τον συνάδελφο. Οι απαιτήσεις της εταιρείας ήταν πολύ υψηλές. Το μέσο για να ανέβει κάποιος βαθμίδα δεν ήταν αποκλειστικά οι πωλήσεις αλλά η φιλοδοξία. Η διάθεση δηλαδή κάποιου να ξεχωρίσει κάνοντας μεγάλες θυσίες. Αλλωστε γι’ αυτό τον λόγο γνώμονας για την επιλογή προσωπικού ήταν και να μην έχει οικογενειακές υποχρεώσεις ώστε να μπορέσουν να αφοσιωθούν στη δουλειά χωρίς εμπόδια. Μια λέξη χαρακτηρίζει το εργασιακό περιβάλλον της Novartis: πίεση.
Στόχος της εταιρείας που εκπαίδευε τους εργαζομένους της σε πολύ υψηλό επίπεδο, οι οποίοι στην πλειονότητά τους είναι πτυχιούχοι, ήταν να μη μείνει κανένα ερώτημα από την πλευρά του γιατρού αναπάντητο.
Μέχρι να τελειώσει το πάρτι και να ξεκινήσουν τα μνημόνια να υπογράφονται όλα κυλούσαν ρολόι. Η φαρμακευτική δαπάνη ικανοποιούσε και τα θέλω ορισμένων κακομαθημένων γιατρών και τις απαιτήσεις της εταιρείας για υψηλά νούμερα πωλήσεων. Αλλωστε η επιθετική τακτική της εταιρείας δεν άφηνε περιθώρια, όπως αναφέρει η πιάτσα. Φήμες λένε ότι όταν πια η φαρμακευτική αγορά βίωνε την κρίση στο πετσί της, η εταιρεία ανακοίνωνε στους ιατρικούς επισκέπτες: «Οποιος καταφέρει να γράψει τις 30 πρώτες συνταγές θα πάρει μπόνους». Αυτό κυμαινόταν ανάλογα με τις συνταγές που μπορούσαν να γράψουν τις επόμενες ημέρες. Ετσι, οι ιατρικοί επισκέπτες έβγαιναν στην αγορά σαν «καρχαρίες» όπως τους χαρακτήριζαν οι συνάδελφοί τους και δεν άφηναν τίποτε στο πέρασμά τους.
Χαρακτηριστική είναι η παρομοίωση που ακουγόταν στη φαρμακευτική πιάτσα ότι οι ιατρικοί επισκέπτες της Novartis είναι σαν τα σκυλιά που οριοθετούσαν την περιοχή κατουρώντας σε κολόνες. Ετσι και οι πωλητές της Novartis με την «επιθετικότητα» που τους διέκρινε διεκδικούσαν την αποκλειστικότητα. Είχαν άλλωστε όλα τα οικονομικά όπλα για να το καταφέρουν. Με λίγα λόγια για ορισμένους ιατρικούς επισκέπτες της Novartis δεν ήταν στόχος να «βάλουν» σε ένα ιατρείο το φάρμακό τους, αλλά να διώξουν και τα παρόμοια φάρμακα των άλλων εταιρειών.
Οι μαρτυρίες αυτών που μιλούν για τα fake πρωτόκολλα φαρμάκων πληθαίνουν συνεχώς στο Documento και επιβεβαιώνουν την αναφορά της προστατευόμενης μάρτυρος «Αικατερίνης Κελέση» για εικονικές κλινικές μελέτες που κάλυπταν δωροδοκίες ιατρών. Άνθρωποι που βρέθηκαν κάτω από τη στέγη της πολυεθνικής μιλούν ξεκάθαρα ότι οι έρευνες-πρωτόκολλα για τις οποίες πληρώνονταν οι γιατροί στην πλειονότητά τους ήταν fake. Οι γιατροί ήταν υποχρεωμένοι να συμπληρώνουν μια φόρμα της εταιρείας, στην οποία θα κατέγραφαν την πορεία ενός ασθενή τους από τη στιγμή που πήρε κάποιο φάρμακό της. Όπως αναφέρουν πρώην εργαζόμενοι, μεγάλος αριθμός πρωτοκόλλων συμπληρώνονταν από τους ίδιους του ιατρικούς επισκέπτες για «φανταστικούς» ασθενείς. Αυτός ήταν ο τρόπος ώστε οι γιατροί που είχαν ήδη υπογράψει μια σύμβαση με την εταιρεία για τη συμμετοχή τους στην εν λόγω έρευνα να πληρωθούν με νόμιμο τρόπο και μέσω τραπέζης.
Ακόμη και σε αυτό όμως η εταιρεία είχε τα νώτα της καλυμμένα. Οταν οι ιατρικοί επισκέπτες έλεγαν στους ανωτέρους τους ότι ο τάδε γιατρός δεν μπαίνει στον κόπο να συμπληρώσει τη φόρμα εκείνοι τους έλεγαν: «Ξέρεις ότι το σωστό είναι να υπογραφεί από τον γιατρό, κάνε ό,τι νομίζεις». Αλλωστε ο τελικός στόχος για όλους τους εμπλεκομένους σε αυτό το «παιχνίδι» ήταν τα πολυπόθητα νούμερα όπως και αν δημιουργηθούν αυτά.
Γιατροί – Novartis: Τι είπε η προστατευόμενη μάρτυρας «Αικατερίνη Κελέση»
Στις 25 Νοεμβρίου του 2017 στην κατάθεσή της η προστατευόμενη μάρτυρας «Αικατερίνη Κελέση» αναφέρει: «Σε αντίθεση με τις άλλες χώρες η Novartis της Ελβετίας τιμολογούσε τα προϊόντα που παρέδιδε στη Novartis Hellas με τιμή πολλαπλάσια. Από το υπερβάλλον αυτό ποσό τροφοδοτείτο ο λογαριασμός NOVARTIS PHARMA AG και καταβάλλονταν χρήματα καταρχάς σε ιατρούς (του δημοσίου και ιδιώτες) και σε νοσοκομεία ως δήθεν αμοιβή για κλινικές μελέτες, οι οποίες ως επί το πλείστον (ποσοστό περίπου 70%) ήταν εικονικές και κάλυπταν δωροδοκίες ιατρών ένεκα υπερσυνταγολόγησης.
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις τέτοιας εικονικότητας ήταν οι περιπτώσεις: α) του φαρμάκου για την υπέρταση DIOVAN (2012) για την κλινική μελέτη του οποίου καταβλήθηκε το ποσό περίπου των 4 εκατ. ευρώ. Για τη συγκεκριμένη περίπτωση παρουσιάστηκαν περίπου 20.000 με 40.000 περίπου περιπτώσεις ασθενών αριθμός εξωπραγματικός σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης με πολύ μεγαλύτερο πληθυσμό, β) περίπτωση της κλινικής μελέτης STAR για την οποία καταβλήθηκαν συνολικά 500.000 ευρώ την περίοδο 2011-2012 με δείγμα ασθενών περίπου 6.500.
Οι εντολές για την καταβολή των ποσών-αμοιβών στους συμμετέχοντες στις κλινικές μελέτες δίνονταν με εντολή των αρμόδιων υπαλλήλων της NOVARTIS HELLAS μέσω web banking και τα χρήματα διοχετεύονταν πάντα από τον προαναφερόμενο λογαριασμό NOVARTIS PHARMA AG απευθείας στους λογαριασμούς των δωροδοκούμενων αποδεκτών. Τα έντυπα (εν είδει τιμολογίου) βάσει των οποίων γίνονταν οι πληρωμές στους ιατρούς και στη συνεχεία αποστέλλονταν στη μητρική εταιρεία στη Ελβετία και σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα καταστρέφονταν».
