Η κατάθεση της προστατευόμενης μάρτυρα που αποκαλύπτει το Documento φαίνεται να «δένει» περαιτέρω την υπόθεση της Novartis.
Αυτό που έχει βαρύνουσα σημασία στην επίμαχη κατάθεση είναι πως όσα καταθέτει αναφορικά με τον χρηματισμό γιατρών από τη φαρμακευτική εταιρεία συμπίπτουν με τα αποτελέσματα της έρευνας για 4.200 γιατρούς που «συνεργάζονταν» με τη Novartis. Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας εξετάζεται και η περίπτωση του Λάζαρου Καρνέση, συζύγου της πρώην εισαγγελέα Διαφθοράς Ελένης Ράικου, και συγκεκριμένα αν συμπεριλαμβάνεται στους γιατρούς που πραγματοποιούσαν εικονικές μελέτες για λογαριασμό της Novartis και έπειτα εισέπρατταν χρήματα από αυτήν.
Να σημειωθεί ότι η Ελ. Ράικου, που ερευνούσε τη συγκεκριμένη υπόθεση και στην οποία είχαν σταλεί στοιχεία για εμπλεκόμενους γιατρούς, όφειλε να ζητήσει αμέσως την εξαίρεσή της αν στα ονόματα που είχε στη διάθεσή της υπήρχε και αυτό του συζύγου της.
Σε πρόσφατα δημοσιεύματα γίνεται αναφορά για «τον γιατρό, σύζυγο θεσμικού παράγοντα, ο οποίος εισέπραττε ποσά από τη Novartis». Αναφερόταν συγκεκριμένα ότι «για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος θα ελεγχθεί και η σύζυγος του μεγαλογιατρού, η οποία είχε και τη θεσμική ιδιότητα, διότι, όπως αποδεικνύει η δικαστική έρευνα, ο λογαριασμός που “υποδεχόταν” τα δώρα από τη Novartis ήταν κοινός». Στο ίδιο ρεπορτάζ αναφερόταν επίσης πως υπάρχουν «κι άλλες ενδείξεις ότι ο εν λόγω γιατρός είχε στενές επαφές με την εταιρεία», αφού «τα ποσά εμφανίστηκαν στην πορεία εμβασμάτων του τροφοδότη λογαριασμού του ελβετογερμανικού πολυεθνικού κολοσσού».
«Εισέπραττε ποσά από τη Novartis»
«Το σημαντικό αυτό στοιχείο –του τροφοδότη λογαριασμού– προήλθε και από τις εφόδους των εισαγγελέων στα γραφεία της Novartis, όπου κατασχέθηκαν έγγραφα και σκληροί δίσκοι, ενώ βρίσκεται στα χέρια των εισαγγελέων από το 2016». Η υπόθεση οδηγήθηκε στην εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου, η οποία την ανέθεσε σε αντεισαγγελέα, με αποτέλεσμα ο φάκελος να επιστρέψει στην Εισαγγελία Διαφθοράς «προκειμένου να δοθεί η εντολή για άσκηση διώξεων με την κατηγορία του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος». Στο ρεπορτάζ υπάρχει ακόμη επισήμανση ότι ο εν λόγω μεγαλογιατρός διαφήμιζε εμμέσως σκευάσματα της Novartis στην τηλεόραση.
Μολονότι στο δημοσίευμα δεν κατονομαζόταν το συγκεκριμένο ζεύγος, λίγες ημέρες αργότερα η Ελ. Ράικου και ο σύζυγός της και ιατρός Λάζ. Καρνέσης απέστειλαν εξώδικο για το επίμαχο ρεπορτάζ στη «Νέα Σελίδα». Σε αυτό υποστηρίζουν πως «χαρακτηριζόμαστε με τέτοιο τρόπο, με αναφορά σε συγκεκριμένες ιδιότητές μας, ώστε να καταδεικνύεται τελικά ότι το συγκεκριμένο δημοσίευμα αναφέρεται σε εμάς». Το ζεύγος ισχυρίζεται στο εξώδικό του ότι «ποτέ κοινός τραπεζικός λογαριασμός μας υποδεχόταν “δώρα” από την εταιρεία Novartis, ποτέ ο δεύτερος από εμάς και σύζυγος της πρώτης δεν είχαν στενές επαφές με την εν λόγω εταιρεία και ποτέ δεν εμφανίστηκα, ο δεύτερος από εμάς, να διαφημίζω εμμέσως σκευάσματα της Novartis στην τηλεόραση».
«Ας είμαι εγώ ο ένας διαπλεκόμενος»
Αναφορικά με την επίμαχη συνεργασία του με τη Novartis, ο Λάζ. Καρνέσης σχολίασε στο Documento, που επικοινώνησε μαζί του, ότι «αφορά ερευνητικό πρόγραμμα που έγινε το 2010 σε συνεργασία με άλλους συναδέλφους, στο οποίο συμμετείχα ως ερευνητής. Είχε να κάνει με ένα πρωτόκολλο για υπέρταση. Συγκεκριμένα αφορούσε ένα υπερτασικό και καταξιωμένο φάρμακο, το Diovan. Κάναμε έρευνα για την ασφάλεια του φαρμάκου αυτού και τις παρενέργειές του. Το φάρμακο ήταν ήδη στην αγορά, δεν είναι πειραματικό φάρμακο, ούτε ογκολογικό ούτε τίποτε. Κυκλοφορούσε κανονικά στην αγορά και ήταν δοκιμασμένο. Γινόταν έλεγχος για τη ρήτρα ασφάλειας του και την αποτελεσματικότητά του».
Σχετικά με το πόσα χρήματα και σε ποιον λογαριασμό καταβλήθηκαν από τη Novartis, ο Λάζ. Καρνέσης υποστήριξε: «Δόθηκε πράγματι το ποσό των 1.000 ευρώ εκείνη την εποχή. Ούτε καν είχα τότε (λογαριασμό στο Ηνωμένο Βασίλειο). Ανοιξα προσωπικό λογαριασμό στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2012 για να σπουδάσουν τα παιδιά μου. Το ένα παιδί τελικά μετακινήθηκε στην Αμερική. Στέλνω μέσω της Ελλάδας λεφτά μου (στον λογαριασμό του Ην. Βασιλείου) για να πάνε κάποια στιγμή εκεί τα παιδιά μου, γιατί θα πάνε. Δεν είναι κοινός λογαριασμός με τη σύζυγό μου. Από το 2012 και για περίπου πέντε χρόνια δεν έχει γίνει ούτε μία συναλλαγή σε αυτό τον λογαριασμό. Εγιναν κάποιες συναλλαγές το 2017 που δεν έχουν καμία σχέση με αυτό το πράγμα. Τα λεφτά από τη Novartis κατατέθηκαν σε κοινό λογαριασμό που διατηρώ με τη σύζυγό μου στην Ελλάδα. Ολα αυτά αποδεικνύονται εύκολα».
Σχετικά με το αν έχει λάβει έγκριση από το νοσοκομείο στο οποίο εργάζεται και από τον ΕΟΦ –όπως απαιτείται– προκειμένου να συμμετέχει στην επίμαχη μελέτη, ο Λάζ. Καρνέσης δήλωσε: «Ολα αυτά κανονικά γίνονται και με την έγκριση του ΕΟΦ, αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ τι έγινε πριν από εννέα χρόνια – εδώ δεν θυμάμαι τι έγινε πριν από εννέα μέρες. Πρόκειται για ερευνητικό πρόγραμμα 1.000 ευρώ. Θα μπορούσα να κάνω δέκα τέτοια τον χρόνο και να τα κονομάω. Δεν έκανα. Δεν έχω καμία άλλη συναλλαγή ούτε επαφή με τη Novartis εδώ και εννέα χρόνια. Ούτε τους ξέρω ούτε με ξέρουν. Αλλωστε αυτό αποδεικνύεται και από το πόθεν έσχες, όπου τα πάντα, από το πρώτο ευρώ, είναι δηλωμένα. Ας είμαι εγώ στους 4.200 γιατρούς ο ένας διαπλεκόμενος».
Από την πλευρά της βέβαια η μάρτυρας Αικατερίνη Κελέση, που περιγράφει στην κατάθεσή της πώς χρηματίζονταν οι γιατροί από τη Novartis –και χωρίς αυτό να σημαίνει ότι γινόταν με όλους τους εμπλεκόμενους–, αποδομεί τον ισχυρισμό περί μελετών, λέγοντας ότι αυτές αποτελούσαν την πρόφαση για να δοθούν τα χρήματα.
«Χαρακτηριστική περίπτωση εικονικότητας»
Στο φάρμακο Diovan είχε αναφερθεί στην κατάθεσή της (25 Νοεμβρίου 2017) η προστατευόμενη μάρτυρας Αικ. Κελέση ως χαρακτηριστική περίπτωση εικονικής μελέτης. Οπως καταθέτει: «[…] καταβάλλονταν χρήματα καταρχήν σε ιατρούς (του δημοσίου και ιδιώτες) και σε νοσοκομεία ως δήθεν αμοιβή για κλινικές μελέτες, οι οποίες ως επί το πλείστον (ποσοστό περίπου 70%) ήταν εικονικές και κάλυπταν δωροδοκίες ιατρών ένεκα υπερσυνταγολόγησης. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις τέτοιας εικονικότητας ήταν οι περιπτώσεις α) του φαρμάκου για την υπέρταση Diovan (2012), για την κλινική μελέτη του οποίου καταβλήθηκε το ποσό περίπου των 4 εκατ. ευρώ. Για τη συγκεκριμένη περίπτωση παρουσιάστηκαν περίπου 20.000 με 40.000 περιπτώσεις ασθενών, αριθμός εξωπραγματικός σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης με πολύ μεγαλύτερο πληθυσμό».
«Φέρτε τη Ράικου να της μιλήσω…»
Την περίοδο των Χριστουγέννων του 2016 στο ξενοδοχείο Χίλτον ένας άντρας βγαίνει στο μπαλκόνι του 13ου ορόφου και απειλεί να πέσει στο κενό. Επρόκειτο, όπως αποδείχθηκε αργότερα, για στέλεχος της Novartis. Σύμφωνα με τότε πληροφορίες, «ζητούσε να έρθει στο σημείο η προϊσταμένη της Εισαγγελίας κατά της Διαφθοράς Ελένη Ράικου, που έχει αναλάβει και την υπόθεση της Novartis». Σύμφωνα με άλλο δημοσίευμα, το συγκεκριμένο στέλεχος της Novartis «ζητούσε από τους αστυνομικούς που προσπαθούσαν να τον μεταπείσουν να του φέρουν την Ελ. Ράικου για να της μιλήσει, επειδή, όπως έλεγε, “δεν θα πλήρωνε αυτός τα σπασμένα της εταιρείας”».
Το στέλεχος της Novartis κατέθεσε στις 12 Ιανουαρίου 2017 ενώπιον του τμήματος Φορολογικής Αστυνόμευσης και Ασφαλιστικής Προστασίας της Διεύθυνσης Οικονομικής Αστυνομίας. Εκεί επιβεβαίωσε ότι εργαζόταν ως χημικός στη Novartis από τον Ιανουάριο του 2010 και πως από τη στιγμή που μπήκε στο ξενοδοχείο μέχρι και την απόπειρα αυτοκτονίας «ήμουν μόνος μου». Οπως κατέθεσε, η απόπειρα αυτοκτονίας οφειλόταν «σε μια σειρά ατυχών γεγονότων» που του δημιούργησαν «δυσάρεστες σκέψεις και εμμονές. Αφορμή για αυτές τις σκέψεις ήταν ότι περί τα τέλη Νοεμβρίου του ίδιου έτους, μου γνωστοποιήθηκε από την εταιρεία ότι θα υποβληθώ σε εσωτερικό έλεγχο… Η πράξη μου αυτή δεν σχετίζεται με κανένα τρόπο με την έρευνα που διενεργείται από την Ελληνική Δικαιοσύνη για την εταιρεία στην οποία εργάζομαι και δε γνωρίζω τίποτα σχετικό με αυτή. Οσον αφορά τον εσωτερικό έλεγχο που διενεργείται από την εταιρεία, δεν γνωρίζω την πορεία του και μέχρι σήμερα δεν έχω κληθεί σχετικά». Εκτοτε η συγκεκριμένη υπόθεση φαίνεται πως έχει βαλτώσει.
Η «απόκρυψη στοιχείων» και η… Ιφιγένεια
Στις 25 Μαρτίου 2017 το Documento δημοσίευσε ρεπορτάζ σύμφωνα με το οποίο η Ελ. Ράικου φερόταν βάσει επίσημων καταγγελιών ως «υπεύθυνη για την απόκρυψη στοιχείων από σοβαρές δικογραφίες που έχουν σχηματιστεί για τον Γιάννο Παπαντωνίου και τον Θωμά Λιακουνάκο και αφορούν προμήθειες οπλικών συστημάτων».
Οι καταγγελίες έγιναν από την ανακρίτρια Διαφθοράς Ηλιάνα Ζαμανίκα, που διενεργούσε την κύρια ανάκριση για τις υποθέσεις αυτές, από την οποία «φαίνεται πως διαπιστώθηκε ότι έλειπαν από το σύνολο όλων των εγγράφων βασικά αποδεικτικά στοιχεία». Οπως αναφέρεται και στο ρεπορτάζ του Documento, στην έρευνα της Εισαγγελίας Διαφθοράς «όχι μόνο δεν εξέτασαν τα αποδεικτικά στοιχεία και τα απέκρυψαν από την ανάκριση, αλλά κατέληξαν σε έρευνα αδικημάτων τα οποία δεν είναι ούτε τα μόνα ούτε και τα πιο σημαντικά…».
Η Ελ. Ράικου από την πλευρά της, προτού καν κυκλοφορήσει το επίμαχο δημοσίευμα για το οποίο ήταν ενήμερη καθώς επικοινωνήσαμε μαζί της, έσπευσε να παραιτηθεί, υποστηρίζοντας ότι σχεδιάζεται η «ηθική μου εξόντωση», παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως διώκτη της Novartis. Συγκεκριμένα, η πρώην εισαγγελέας Διαφθοράς με δήλωσή της ισχυριζόταν τότε ότι αρνείται να «μετατραπεί σε “Ιφιγένεια” στον “βωμό των συμφερόντων”», όπως υποστήριζε χαρακτηριστικά, «των διεφθαρμένων κρατικών λειτουργών και των μεγάλων συμφερόντων στον χώρο του φαρμάκου, οι οποίοι ενόψει των αποκαλύψεων που προφανώς διέρρευσαν και οι οποίες με βεβαιότητα θα τους οδηγούσαν να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη και ίσως κάποιους από αυτούς στη φυλακή δεν δίστασαν να σχεδιάσουν την ηθική μου εξόντωση έτσι ώστε να είναι δυνατή η αποδόμηση της έρευνάς μας».
Οπως αναφερόταν και σε τότε δημοσίευμα του «Πρώτου Θέματος», η Ελ. Ράικου, που ερευνούσε την υπόθεση της Novartis, «εντόπισε άμεσο χρηματισμό μεγάλου αριθμού κρατικών αξιωματούχων –κυρίως γιατρών δημοσίων νοσοκομείων– που δωροδοκούνταν από λογαριασμό της Novartis από την Ελβετία». Επομένως είχε στην κατοχή της μια λίστα ιατρών, ερευνώντας αν αυτοί εξυπηρετούσαν αντί αμοιβής τα συμφέροντα της Novartis. Οπως και να έχει, τα πάντα αναμένεται να ξεδιαλύνουν πολύ σύντομα, καθώς οι πληροφορίες λένε ότι η Εισαγγελία Διαφθοράς υπό την Ελένη Τουλουπάκη θα έχει πλέον προχωρήσει σε άσκηση ποινικών διώξεων σε βάρος όλων των εμπλεκόμενων ιατρών για τους οποίους βεβαίως υπάρχουν οι ανάλογες ενδείξεις δωροδοκίας.
