Την περίεργη εικόνα του μεγάλου οικονομικού «ευεργέτη» των πανεπιστημίων και του ιατρικού κόσμου της χώρας μας εμφανίζει ο φαρμακευτικός κολοσσός της Novartis που βρίσκεται τελευταία στο στόχαστρο των διωκτικών αρχών, με την κατηγορία του χρηματισμού πολιτικών προσώπων για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της.
Επίσημα έγγραφα τα οποία βρίσκονται αναρτημένα στη Διαύγεια αποδεικνύουν ότι η Novartis εκτός από τα πολιτικά πρόσωπα, που ελέγχονται σήμερα από την ελληνική Δικαιοσύνη και το FBI για τις ύποπτες και παράνομες οικονομικές τους σχέσεις με τη φαρμακευτική εταιρεία, είχε τα τελευταία χρόνια συνεχείς οικονομικές συναλλαγές με σχεδόν όλα τα πανεπιστημιακά ιδρύματα μέσω δωρεών σημαντικών χρηματικών ποσών.
Καθηγητές πανεπιστημίων και απλοί γιατροί φέρονται να λαμβάνουν απλόχερα από τον πολυεθνικό κολοσσό διάφορα χρηματικά ποσά για τη συμμετοχή τους σε συνέδρια και ερευνητικά προγράμματα μέσω ειδικών συμβάσεων που είχε συνάψει με αυτούς η Novartis.
Το παράδοξο είναι ότι αυτή την περίεργη τακτική υιοθετούσαν και υιοθετούν ακόμη οι υγειονομικές περιφέρειες της χώρας που ανήκουν στο υπουργείο Υγείας, καθώς αποδέχονται τις δωρεές και εγκρίνουν την πληρωμή γιατρών από την εν λόγω φαρμακευτική αλλά και από άλλες εταιρείες για τη συμμετοχή τους σε συνέδρια, ομιλίες κ.λπ.
Η Novartis φέρεται επίσης να χρηματοδοτεί με δωρεές τη μισθοδοσία εξωτερικών ιατρών-συνεργατών, να χορηγεί ακαδημαϊκές υποτροφίες σε όλο το φάσμα του ιατρικού προσωπικού των πανεπιστημίων, να τυπώνει με δικά της έξοδα ιατρικά βιβλία, να αναλαμβάνει την ψηφιοποίηση ιατρικών αρχείων, να δωρίζει ιατρικά μηχανήματα και γενικά να παρουσιάζει την εικόνα του «αθώου αρωγού» στους τομείς έρευνας και μάθησης των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της χώρας.
«Αθώα»(;) δώρα
Ιατρικές πηγές που θέλησαν για ευνόητους λόγους να τηρήσουν την ανωνυμία τους αναφέρουν στο Documento ότι όλα αυτά τα ποσά που έδινε ως χορηγίες και δωρεές η Novartis «δεν τα έδινε για πλάκα», αλλά τα λάμβανε πίσω πολλαπλάσια μέσα από τις πονηρές μεθοδεύσεις προώθησης ακριβών φαρμάκων. Οπως λένε, αποτελεί κοινό μυστικό στον ιατρικό κόσμο ότι εκατοντάδες γιατροί σε όλη τη χώρα λάμβαναν ως δωράκια ταξίδια, χρήματα, αυτοκίνητα μέχρι και διαμερίσματα, με την απλή υποχρέωση της προώθησης των ακριβών φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Το Documenmto παρουσιάζει ενδεικτικά μερικές από αυτές τις αποφάσεις δημόσιων φορέων:
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών: Οπως αναφέρεται στα επίσημα έγγραφα που έχει στη διάθεσή του το Documento, στις 22.7.2016 η Σύγκλητος σε συνεδρίασή της αποφασίζει ομόφωνα την αποδοχή δωρεάς από τη Novartis ποσού 189.750 ευρώ για την ενίσχυση του ερευνητικού και εκπαιδευτικού έργου της Α΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής και Ειδικής Νοσολογίας.
Στις 6.9.2017 μέσω του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ) η Novartis πραγματοποιεί δωρεά 6.500 ευρώ για την κάλυψη της μισθοδοσίας ακαδημαϊκών υποτρόφων της Α΄ Νευροχειρουργικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής.
Στις 4.8.2014 πραγματοποιείται αποδοχή δωρεάς ποσού 22.000 ευρώ στη Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Μονάδα Ερευνας στο ΠΓΝ Αττικόν. Οπως αναφέρεται στο σχετικό έγγραφο, από το συνολικό ποσό οι 20.000 ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για την εν μέρει κάλυψη αμοιβής ανεξάρτητου μοριακού βιολόγου ο οποίος ασχολείται με τον διαγνωστικό έλεγχο οξειών λευχαιμιών και μυελοϋπερπλαστικών συνδρόμων και το ποσό των 2.000 ευρώ θα χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη συνδρομής του ΕΒΜΤ δύο εκ των τεσσάρων ειδικών αιματολόγων της Μονάδας Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών της προαναφερθείσας κλινικής.
Στις 18.11.2014 η Novartis δωρίζει στο πανεπιστήμιο 20.000 ευρώ. Η αποδοχή δωρεάς γίνεται έπειτα από πρόταση του πρύτανη. Τα χρήματα –όπως αναφέρεται στο έγγραφο– προορίζονται για την κάλυψη μέρους των εξόδων (αμοιβή ανεξάρτητων συνεργατών) ψηφιοποίησης του αρχείου επιδημιολογικής καταγραφής της Α΄ Παθολογικής Κλινικής στο ΓΝΑ Λαϊκό.
Στις 23.12.2014 η Novartis δωρίζει 30.500 ευρώ. Προορίζονται για την Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας στο ΓΝΑ Λαϊκό και την ενίσχυση των ερευνητικών/εκπαιδευτικών αναγκών της εν λόγω κλινικής.
Στις 30.12.2014 το πανεπιστήμιο αποδέχεται μία ακόμη δωρεά από τη Novartis ύψους 25.000 ευρώ προς τη Β΄ Οφθαλμολογική Κλινική του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας, στο ΠΓΝ Αττικόν, για την κάλυψη της αμοιβής δύο πανεπιστημιακών υποτρόφων.
Πανεπιστήμιο Πατρών: Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σχέση της Novartis με το αχαϊκό ΑΕΙ. Η πολυεθνική φαίνεται μέσα από επίσημα έγγραφα ότι τα τελευταία χρόνια χρηματοδοτούσε τα ερευνητικά προγράμματα στον τομέα της Ιατρικής, προβαίνοντας σε δωρεές ιατρικών μηχανημάτων και σημαντικών χρηματικών ποσών ακόμα και για την ψηφιοποίηση αρχείων.
Στις 4.6.2014 η επιτροπή ερευνών του πανεπιστημίου ενέκρινε την αποδοχή δωρεάς από τη Novartis ενός μηχανήματος υαλοειδεκτομής Constellation μαζί με τα απαραίτητα αναλώσιμα για ένα έτος, συνολικής αξίας 75.030 ευρώ. Η δωρεά αφορούσε το έργο «D.690: Αγγειακές παθήσεις του αμφιβληστροειδούς και της ωχράς κηλίδος». Σημειώνεται ότι, όπως είχε αποκαλύψει τον Ιανουάριο 2017 το Documento, η Novartis είχε αποκομίσει σκανδαλωδώς τεράστια κέρδη από την προώθηση του φαρμάκου Lucentis για την πάθηση της ωχράς κηλίδας. Συγκεκριμένα το 2014 η Αρχή Ανταγωνισμού της Γαλλίας διέταξε έρευνα σε βάρος της Novartis και της Roche για το συγκεκριμένο φάρμακο. Αφορμή στάθηκε η απόφαση της αντίστοιχης αρχής στην Ιταλία να επιβάλει πρόστιμο ύψους 182,5 εκατ. ευρώ στους δύο κολοσσούς εκτιμώντας ότι οι όμιλοι συνεννοήθηκαν το 2011 προκειμένου να προωθήσουν το συγκεκριμένο φάρμακο σε βάρος του Avastin, το οποίο όμως είναι σαράντα φορές φθηνότερο. Σύμφωνα μάλιστα με την ιταλική Αρχή Ανταγωνισμού, η συμφωνία των δύο εταιρειών είχε αποτέλεσμα το κόστος στην κοινωνική ασφάλιση της χώρας να ανέλθει σε 600 εκατ. ευρώ ετησίως.
Στις 8.2.2016 το Πανεπιστήμιο Πατρών αποδέχεται δωρεά της Novartis ύψους 33.000 ευρώ για το έργο «D.548- Διερεύνηση συνεπειών υπερφόρτωσης σιδήρου σε κυτταρικό και μοριακό επίπεδο». Με βάση τα έγγραφα που έχει στη διάθεσή του το Documento, παραδόξως η ίδια ακριβώς δωρεά ύψους 33.000 ευρώ από τη φαρμακευτική για τον ίδιο ακριβώς λόγο επαναλαμβάνεται και εγκρίνεται από την επιτροπή ερευνών του Πανεπιστημίου Πατρών στις 23.12.2016.
Στις 10.6.2013 αποδέχεται μια ακόμη δωρεά της φαρμακευτικής ύψους 14.000 ευρώ για την υλοποίηση ερευνητικού προγράμματος που σχετίζεται με τη νεφρική βλάβη.
Στις 27.1.2014 εγκρίνεται η δωρεά 15.000 ευρώ από τη Novartis για το ερευνητικό έργο «Επιχειρησιακό σχέδιο δημιουργίας και λειτουργίας σύγχρονης μονάδας για παρασκευή στείρων διαλυμάτων αντινεοπλασματικών φαρμάκων και παρεντερικής διατροφής».
Στις 30.10.2014 το πανεπιστήμιο αποδέχεται από την πολυεθνική το ποσό των 15.000 ευρώ για τη διερεύνηση της επιδημιολογίας και των βιολογικών χαρακτηριστικών των μυελοδυσπλαστικών συνδρόμων στη νοτιοδυτική Ελλάδα.
Πανεπιστήμιο Κρήτης: Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η σχέση της Novartis με το κρητικό πανεπιστήμιο, όπου η εταιρεία μέσα από επίσημα έγγραφα φέρεται να συνάπτει συμβάσεις με το επιστημονικό προσωπικό για διάφορα ερευνητικά προγράμματα ή να δωρίζει ιατρικά μηχανήματα.
Στις 29.6.2015 η επιτροπή ερευνών αποδέχεται δωρεά από την πολυεθνική ύψους 30.000 ευρώ για τη σύναψη σύμβασης με καθηγητή Οφθαλμολογίας υπεύθυνο ερευνητικού προγράμματος.
Στις 11.5.2015 αποδέχεται από την εταιρεία δωρεά 12.000 ευρώ για τη χρηματοδότηση ερευνητικού προγράμματος ιατρού αιματολόγου.
Εννέα χιλιάδες ευρώ δωρίζονται από τη Novartis στις 23.11.2015 για το ερευνητικό έργο καθηγητή Νευρολογίας. Στις 29.11.2014 το πανεπιστήμιο αποδέχεται δωρεά μηχανήματος από τη φαρμακευτική αξίας 5.412 ευρώ…
Έρευνα σε πανεπιστήμια, εργασίες για νέα φάρμακα, ομιλίες γιατρών με χορηγό τη Novartis και δωρεές σε απαραίτητο υλικό από την πολυεθνική. Όλα αυτά, φαινομενικά αθώνα δώρα, υπάρχουν στη Διαύγεια, αλλά τα ανταλλάγματα για τον φαρμακευτικό κολοσσό, έχουν βγει στο φως: Κατευθυνόμενη συνταγογράφηση, επιλεκτική προτίμηση των προϊόντων του κλπ.
Οι προσφορές σε συνέδρια
Οικονομικές σχέσεις μεταξύ γιατρών του δημοσίου και της Novartis αναφέρονται επίσημα και σε αποφάσεις και έγγραφα της 6ης Υγειονομικής Περιφέρειας Πελοποννήσου – Ιονίων Νήσων – Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας. Στις 17.11.2016 το Τμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης εγκρίνει μια σειρά αμοιβών γιατρών από την εταιρεία οι οποίοι συμμετείχαν σε διάφορα συνέδρια. Μεταξύ των αποφάσεων διαβάζουμε: με 704 ευρώ αμείβεται από τη Novartis γιατρός του ΠΕΔΥ Νεμέας για διήμερο συνέδριο στη Βυτίνα. Με 792 ευρώ αμείβεται από την ίδια εταιρεία γιατρός ΠΝΓ Πατρών για τη συμμετοχή της σε ιατρικό συνέδριο στη Θεσσαλονίκη.
Στην ίδια απόφαση διαβάζουμε ότι ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Ερευνας & Ανάπτυξης (ΕΛΚΕΑ) εγκρίνει την αμοιβή γιατρού του ΠΝΓ Ιωαννίνων ύψους 1.552,92 ευρώ για την παρουσία του ως ομιλητής σε συνέδριο Καρδιολογίας στα Ιωάννινα.
Με 540 ευρώ αμείβεται από τη Novartis σύμβουλος γιατρός του ΓΝ Πατρών «Αγ. Ανδρέας» για τη συμμετοχή του σε συμβουλευτική επιτροπή εμπειρογνωμόνων «Anaplastic Lymphomas Kinase (ALK) positive Non-Small Cell Lung Cancer (NSCLC): burden of disease, diagnosis and managment of different patient profiles» που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα.
Το ποσό των 840 ευρώ από τη φαρμακευτική εγκρίνεται από τον ΕΛΚΕΑ για σύμβουλο γιατρό του ΠΓΝ Ιωαννίνων που συμμετείχε σε συμβουλευτική επιτροπή εμπειρογνωμόνων με τίτλο «Sequencial treatment algorithm in mRCC» που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη.
Ανάλογες αμοιβές φέρονται να λαμβάνουν από τη Novartis και γιατροί της 3ης Υγειονομικής Περιφέρειας Μακεδονίας. Ενδεικτικά και με βάση τα έγγραφα που έχει στη διάθεσή του το Documento μέσα από τη Διαύγεια:
Γιατρός του αιματολογικού τμήματος του ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου» λαμβάνει τιμητική (!) αμοιβή από τη Novartis 1.071,36 ευρώ για συμμετοχή σε συνέδριο. Για τον ίδιο λόγο αμείβεται με 725,40 ευρώ από την πολυεθνική γιατρός του Νευρολογικού Τμήματος του ΓΝΘ «Παπαγεωργίου», ενώ 595 ευρώ αμοιβή λαμβάνει από την ίδια εταιρεία γιατρός του καρδιολογικού τμήματος και 565,44 ευρώ γιατρός της Οφθαλμολογικής Κλινικής του ίδιου νοσοκομείου.