Φουσκωμένους ελβετικούς λογαριασμούς προσώπων που σχετίζονται με τους πολιτικούς οι οποίοι εμπλέκονται στο Novartis-gate φαίνεται ότι έχει εντοπίσει η Εισαγγελία Διαφθοράς έπειτα από νέες καταθέσεις μαρτύρων. H επιβεβαίωση των μαρτυρικών καταθέσεων δίνει άλλη τροπή στην υπόθεση, αφού η πορεία της έρευνας οδηγεί πλέον στο χρήμα, το οποίο δεν εξαφανίζεται με αφορισμούς περί σκευωρίας.
Ρεπορτάζ: Κώστας Βαξεβάνης
Στη σκιά όσων έχουν εξελιχθεί στη Βουλή για το σκάνδαλο της Novartis, σε επίπεδο έρευνας έχουν υπάρξει εξελίξεις που δένουν την υπόθεση. Αν και η εύρεση των λογαριασμών είναι αναμφίβολα το πιο σημαντικό κομμάτι της έρευνας, ωστόσο διαδικασίες που είναι σε εξέλιξη στις ΗΠΑ βάζουν στο προσκήνιο το ελληνικό κομμάτι για το σκάνδαλο Novartis. Ετσι, στο ίδιο διάστημα που οι εμπλεκόμενοι στην Ελλάδα μηνύουν εισαγγελείς και πολιτικούς αντιπάλους τους και επιχειρούν να δημιουργήσουν εικόνα έωλης υπόθεσης έχουν συμβεί τα εξής σημαντικά.
1 Οι Ελληνες προστατευόμενοι μάρτυρες έχουν κάνει αρκετές επαφές με το FBI και την αμερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς (US Securities and Exchange Commission, SEC), καταθέτοντας στοιχεία για το σκάνδαλο στην Ελλάδα. Με λίγα λόγια, έχουν ενταχθεί στην αμερικανική έρευνα ως αξιόπιστοι και όχι ως «κουκουλοφόροι» μάρτυρες.
2 Οι αμερικανικές διωκτικές αρχές έχουν ξεκινήσει έρευνα με αντικείμενο τα πολιτικά πρόσωπα που κατηγορούνται στην Ελλάδα, τον ρόλο των οποίων αντιλαμβάνονται πλέον ως κλειδί συνολικά στο σκάνδαλο Novartis.
3 Η αποκάλυψη ότι ο δικηγόρος του Τραμπ ελέγχεται για χρηματισμό από τη Novartis με μεθόδους όμοιες με αυτές που περιγράφονται και στην ελληνική υπόθεση έχει απασχολήσει την Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της αμερικανικής Γερουσίας, η οποία σε επίσημα έγγραφά της αναφέρεται στο θέμα της Ελλάδας και των ερευνώμενων πρώην υπουργών και πρωθυπουργών.
Οσο οι εμπλεκόμενοι στην Ελλάδα περιγράφουν διά επιλεγμένων συνεντεύξεων σκευωρία και πολιτική δίωξη, το παζλ που δημιουργείται τους τελευταίους μήνες στην Ελλάδα και την Αμερική για τον τρόπο λειτουργίας της Novartis δείχνει μια κοινή πρακτική χρησιμοποίησης και χρηματισμού πολιτικών από την πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία προκειμένου να προωθεί τα φάρμακά της. Πρόσφατα η πολυεθνική αναγκάστηκε να απομακρύνει ένα από τα βασικά στελέχη της, το οποίο είχε αναλάβει τις «επαφές υψηλού επιπέδου» μετά τις αποκαλύψεις ότι είχε πλησιάσει τον Ντόναλντ Τραμπ στο Φόρουμ του Νταβός. Πρόκειται για το ίδιο άτομο που το 2014 ζητούσε να συναντηθεί με τον Αντώνη Σαμαρά στο Νταβός, θυμίζοντάς του ότι δύο άνθρωποί του ήταν σύμβουλοί του Ελληνα τότε πρωθυπουργού. Ερευνάται επίσης η μέθοδος χρηματισμού πολιτικών μέσω ανθρώπων τους που εμφανίζονται ως σύμβουλοι χωρίς έργο. Ενας από τους εμπλεκόμενους στην Ελλάδα, ο Γιάννης Στουρνάρας, επίσης υπήρξε σύμβουλος της Novartis αλλά δεν έδωσε δημόσια απτές αποδείξεις για το είδος των υπηρεσιών που πρόσφερε, κάτι που εκ των πραγμάτων καθιστά τη σχέση του με την εταιρεία αντικείμενο έρευνας.
Δύο σημαντικές καταθέσεις από αξιόπιστο μάρτυρα φαίνεται ότι έχουν στα χέρια τους αμερικανικές και ελληνικές αρχές οι οποίες έχουν ξεκλειδώσει την πόρτα για τη διαδρομή του χρήματος. Στη μία κατάθεση ο μάρτυρας έχει αναφέρει τον τρόπο λειτουργίας συνεργάτιδας ενός από τους εμπλεκόμενους υπουργούς, η οποία τελικώς αποδεικνύεται ταμίας. Η συνεργάτιδα ήταν αυτή που έκανε τους οικονομικούς διακανονισμούς για τις «επιστροφές» του υπουργού και αρκετές φορές παραλάμβανε η ίδια μετρητά στο όνομά του. Η έρευνα από τις εισαγγελικές αρχές οδήγησε σε λογαριασμό εκατομμυρίων στην Ελβετία, τον οποίο φαίνεται να χειρίζεται η συνεργάτιδα αλλά πραγματικός κάτοχός του είναι ο υπουργός. Μόλις παραληφθεί το σύνολο των εγγράφων που αφορούν τον συγκεκριμένο λογαριασμό, η συνεργάτιδα θα κληθεί να καταθέσει για την κατοχή μαύρου και αδικαιολόγητου χρήματος. Σύμφωνα με τις αρχές έχει δύο επιλογές: ή θα αποδεχθεί ότι το χρήμα είναι δικό της και θα πάει φυλακή ή θα αναγκαστεί να καταθέσει εναντίον του υπουργού και να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου.
Μια δεύτερη κατάθεση όμως δίνει στοιχεία για επίσης σημαντικό πρόσωπο στη δεκάδα των εμπλεκόμενων. Σύμφωνα με τη μαρτυρία, ο πολιτικός, όντας βέβαιος για την εξουσία και την ασφάλειά του, είχε δεχθεί λεφτά από τον τροφοδότη λογαριασμό της Novartis, δίνοντας για κατάθεση τον λογαριασμό εταιρείας offshore δικών του συμφερόντων. Το άνοιγμα του τροφοδότη λογαριασμού, για τον οποίο ήδη έχουν μιλήσει οι προστατευόμενοι μάρτυρες, θα οδηγήσει στην offshore και πολύ πιθανόν στα φυσικά πρόσωπα, όπως έγινε στην υπόθεση του Ακη Τσοχατζόπουλου.
Φαίνεται ότι με υπόδειξη των Αμερικανών, οι οποίοι έχουν επίσης αξιολογήσει τα στοιχεία αυτά, η εταιρεία αναζητείται ανάμεσα σε αυτές που έχει δημιουργήσει Ελληνοελβετός εξπέρ στο στήσιμο offshore, ο οποίος ερευνάται για υποθέσεις εξοπλιστικών και φαίνεται να έχει δημιουργήσει τις εταιρείες που χειριζόταν ο γνωστός σύμβουλος του Σαμαρά Σταύρος Παπασταύρου. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι αμερικανικές αρχές ερευνούν τη σχέση αυτής και άλλων εταιρειών με εταιρείες real estate στη Νέα Υόρκη.
Το FBI παίρνει τους προστατευόμενους μάρτυρες
Σε αντίθεση με την αξιολόγηση που κάνουν διάφοροι… δύσπιστοι στην Ελλάδα, το FBI φαίνεται ότι έχει αξιολογήσει ως αξιόπιστους τους προστατευόμενους μάρτυρες στη χώρα μας. Ετσι και οι τρεις έχουν κάνει επαφές με το FBI, παρουσία Αμερικανού αλλά και Ελληνα εισαγγελέα.
Πάνω από τρία ταξίδια έχουν πραγματοποιηθεί έως σήμερα στην Αυστρία, στα οποία οι αμερικανικές αρχές με επίσημη μεικτή αποστολή αποτελούμενη από πράκτορες του FBI, ερευνητές της κεφαλαιαγοράς και εισαγγελέα εξέτασαν τους προστατευόμενους μάρτυρες, αρχικά ενημερωτικά και στην τελευταία συνάντηση ακολουθώντας πιο επίσημη διαδικασία. Στις συναντήσεις αυτές οι προστατευόμενοι μάρτυρες φαίνεται ότι κατέθεσαν όσα έχουν ήδη καταθέσει και στις ελληνικές αρχές αλλά έδωσαν και έγγραφα που είχαν στη διάθεσή τους.
Μετά τις δύο πρώτες συναντήσεις με τους μάρτυρες, οι οποίες γίνονται με έναν κάθε φορά χωρίς οι άλλοι να γνωρίζουν το παραμικρό, οι Αμερικανοί χαρακτήρισαν τους μάρτυρες «υψηλής αξιοπιστίας» και άρχισαν να διερευνούν τη δυνατότητα να τους κάνουν επίσημους μάρτυρες του αμερικανικού δημοσίου εναντίον της Novartis.
Επαφές με το FBI όμως συνεχίζουν να έχουν και οι μάρτυρες που κατέθεσαν στις αμερικανικές αρχές, ξεκινώντας έτσι τη διερεύνηση του σκανδάλου της Novartis. Το FBI φαίνεται ότι διασταυρώνει μεταξύ τους όσα λέγονται από τους δύο κύκλους μαρτύρων και τα βρίσκει απολύτως ακριβή, ενώ ανοίγει και νέο κύκλο καταθέσεων ενόψει όσων ερευνά η επιτροπή της Γερουσίας για τη Novartis και τη σχέση με τους πολιτικούς στις ΗΠΑ.
Η αξιοποίηση των Ελλήνων μαρτύρων στην αμερικανική έρευνα προφανώς συνιστά αποδυνάμωση των επιχειρημάτων περί στημένων μαρτύρων και σκευωρίας. Το να επιλέγει το FBI να θέσει υπό την προστασία του μάρτυρες και να ερευνήσει όσα καταθέτουν ύστερα από αλλεπάλληλα ψυχολογικά τεστ και ελέγχους προσωπικότητας σημαίνει ότι αξιολογεί τους μάρτυρες ως αξιόπιστους και σημαντικούς. Την ώρα που ο Αδωνης Γεωργιάδης και ο Αντώνης Σαμαράς μιλούν για κουκουλοφόρους που κάποιοι έχουν στήσει, το FBI έχει άλλη άποψη. Και δεν πρόκειται για ταινία αλλά για τη σκληρή πραγματικότητα που οι εμπλεκόμενοι θα αντιμετωπίσουν το επόμενο διάστημα.
Τα σεμινάρια και οι θυρίδες του Σαμαρά
Μία ακόμη σοβαρή εξέλιξη στην έρευνα υπήρξε την προηγούμενη βδομάδα. Με εντολή της εισαγγελίας, συνεργεία άνοιξαν θυρίδες του Αλέξανδρου Σαμαρά, αδελφού του πρώην πρωθυπουργού, σε ελληνικές τράπεζες. Ο Αλ. Σαμαράς είχε ενημερωθεί για την εξέλιξη και φέρεται να είχε ειρωνευτεί την εισαγγελική έρευνα λέγοντας ότι δεν έχει τίποτε για να βρουν. Το άνοιγμα των θυρίδων αποτελεί τυπική διαδικασία, αφού οι εισαγγελείς δεν πιστεύουν ότι όποιος είναι ένοχος υπάρχει πιθανότητα να κρύβει τα αποδεικτικά του εγκλήματος σε θυρίδες. Παρ’ όλα αυτά δεν αποκλείουν και εκπλήξεις, αφού όσοι ερευνώνται είναι ισχυρά πολιτικά πρόσωπα, τα οποία πιθανόν να λειτουργούσαν με μεγάλη αυτοπεποίθηση και πίστη στο ακαταδίωκτό τους. Από την πλευρά της η Novartis, μετά και την έρευνα της αμερικανικής Γερουσίας για το νέο Novartis-gate με πρωταγωνιστή τον προσωπικό δικηγόρο του Τραμπ, φαίνεται ότι είναι σε θέση άμυνας. Εχει υιοθετήσει προφίλ διάθεσης συνεργασίας με τις αρχές και δεν αποκλείεται να «δώσει» τους πρωταγωνιστές των σκανδάλων για να παρουσιάσει εικόνα κάθαρσης ώστε να μπορέσει να σταθεί στην αγορά.
Στην Ελλάδα τους τελευταίους έξι μήνες η εταιρεία έχει απολύσει όλους όσων τα ονόματα καταγράφονται στα έγγραφά της να συμμετέχουν στα πρότζεκτ χρηματισμών και πολιτικού επηρεασμού, ενώ φαίνεται ότι λειτουργεί υπό συνεχή απειλή σχετικά με το πόσοι ακόμη μπορεί να γίνουν προστατευόμενοι μάρτυρες προκειμένου να σωθούν.
Τα στελέχη της Novartis κατά καιρούς φαίνεται ότι ενημερώνονται για τη συμπεριφορά που πρέπει να έχουν αν κληθούν από τις αρχές από το γραφείο της δικηγορικής εταιρείας Κουταλίδης, η οποία έχει αναλάβει την υπεράσπιση της εταιρείας. Κατά το παρελθόν πραγματοποιήθηκε σχετικό ευρύ σεμινάριο σε ξενοδοχείο στην Κηφισιά. Το υψηλό στελεχικό δυναμικό της Novartis όμως κάνει σεμινάρια για νομική συμπεριφορά και διαχείριση της κρίσης στο εξωτερικό.
Τα σεμινάρια στο εξωτερικό πραγματοποιούνται στο Λονδίνο από τη δικηγορική εταιρεία Cravath, Swaine & Moore. Πρόκειται για αμερικανική δικηγορική εταιρεία η οποία εδώ και πολλά χρόνια παρέχει νομικές συμβουλές στη Novartis για σειρά από ζητήματα και συμφωνίες. Στο πελατολόγιο της περιλαμβάνονται μεγάλες αμερικανικές εταιρείες, όπως για παράδειγμα η Johnson & Johnson, η Walt Disney Company κ.ά.