Βραζιλία και Αργεντινή συζητούν για μια κοινή μονάδα αποτίμησης αξιών και στο… πολύ βάθος για κοινό νόμισμα που θα αποτελέσει τη βάση αμφισβήτησης της κυριαρχίας των ΗΠΑ
Η είδηση έσκασε με φόρα στα οικονομικά Μέσα ανά τον κόσμο: Βραζιλία και Αργεντινή ξεκίνησαν συνομιλίες για τη δημιουργία μιας νομισματικής ένωσης στην οποία μπορεί να μπουν και άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής και να δημιουργήσουν τη δεύτερη μεγαλύτερη νομισματική ένωση μετά τη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο οι αξιωματούχοι των δυο χωρών υποβάθμισαν αρκετά την άμεση προοπτική δημιουργίας μιας νομισματικής ένωσης, λέγοντας ότι οι δύο χώρες θα προχωρήσουν στη συμφωνία μιας κοινής μονάδας αποτίμησης αξιών ώστε να ενισχύσουν το μεταξύ τους εμπόριο. Αυτό, αν και απέχει αρκετά από τη δημιουργία νομισματικής ένωσης, είναι ένα πρώτο βήμα για την αυτονόμηση από το δολάριο, ενώ θα δημιουργήσει ακόμη έναν πόλο ισχύος στην παγκόσμια σκακιέρα που ενδέχεται να αμφισβητήσει την παντοδυναμία των ΗΠΑ.
Το «σουρ»
Οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Λατινικής Αμερικής αποφάσισαν να ενισχύσουν τις εμπορικές τους σχέσεις. Στη συνάντηση των ηγετών των δύο χωρών Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα και Αλμπέρτο Φερνάντες την περασμένη Δευτέρα στο Μπουένος Αϊρες ανακοινώθηκε η δημιουργία μιας κοινής μονάδας αποτίμησης αξιών, την οποία τα Μέσα αποκάλεσαν «σουρ» (sur, νότος στα ισπανικά), με σκοπό τη διευκόλυνση των συναλλαγών μεταξύ των δυο χωρών. Σύμφωνα με το σχέδιό τους, το αργεντίνικο πέσο και το βραζιλιάνικο ρεάλ θα συνεχίσουν να κυκλοφορούν, ενώ η νέα μονάδα –η αξία της οποίας δεν έχει ακόμη καθοριστεί– θα βοηθήσει ώστε οι δυο οικονομίες να απεμπλακούν σιγά σιγά από το αμερικανικό δολάριο.
Αξιωματούχοι των δυο χωρών φάνηκαν φειδωλοί σε σχέση με τα δημοσιεύματα για νομισματική ένωση, λέγοντας ότι αυτή η προοπτική είναι ακόμη πολύ μακριά. Μάλιστα, παίρνοντας ως παράδειγμα την ευρωζώνη, είπαν ότι πήρε τριάντα πέντε χρόνια στην ΕΕ μέχρι να εισαγάγει το κοινό της νόμισμα.
Πάντως σύμφωνα με το Reuters η κυβέρνηση της Βραζιλίας εξετάζει τα stablecoins ως πιθανή βάση για τον τρόπο υπολογισμού της αξίας του νέου νομίσματος. Τα ψηφιακά stablecoins είναι «κλειδωμένα» με περιουσιακά στοιχεία όπως ο χρυσός ή άλλα ισχυρά νομίσματα όπως το δολάριο και το ευρώ και ανέκυψαν στην αγορά ως αντίβαρο στα κρυπτονομίσματα, τα οποία παρουσιάζουν μεγαλύτερη αστάθεια και δεν είναι επαρκώς ελεγχόμενα.
Από το υπουργείο Οικονομικών της Βραζιλίας δεν υπάρχει ανακοίνωση για τη δημιουργία ομάδας εργασίας με σκοπό την εκπόνηση ενός σχεδίου υιοθέτησης κοινού νομίσματος. Παρ’ όλα αυτά, ο σημερινός υπουργός Οικονομικών της Βραζιλίας Φερνάντο Χαντάντ είχε προτείνει σε άρθρο πριν από ένα χρόνο τη δημιουργία ενός κοινού ψηφιακού λατινοαμερικανικού νομίσματος.
Μια νομισματική ένωση που θα κάλυπτε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική θα αντιπροσώπευε περίπου το 5% του παγκόσμιου ΑΕΠ, υπολόγισαν οι «Financial Times», ενώ η ευρωζώνη αντιπροσωπεύει το 14% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Εκ νέου προσπάθεια
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 η Βραζιλία και η Αργεντινή συζήτησαν την ιδέα ενός κοινού νομίσματος για το εμπόριο που ονομάστηκε «gaucho», το οποίο μπήκε στο περιθώριο λόγω των ανυπέρβλητων εμποδίων στην εφαρμογή της ιδέας. Το 2019 ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρο έκανε νύξη σχετικά με σχέδια για μια νομισματική ένωση, τα οποία επίσης δεν υλοποιήθηκαν ποτέ.
Η οικονομική ομάδα της κυβέρνησης της Βραζιλίας ωστόσο πιστεύει τώρα ότι μια συνδυασμένη προσπάθεια εστιασμένη στο εμπόριο και μια ενισχυμένη χρηματοδότηση από το κράτος θα μπορούσαν να βοηθήσουν τη χώρα της Νότιας Αμερικής να ανακτήσει την πρωτοκαθεδρία στο εμπόριο με την Αργεντινή, την οποία έχασε από την Κίνα τα τελευταία χρόνια.
Δυσανεξία στη Δύση
Οικονομολόγοι στη Δύση θεωρούν την κίνηση από τολμηρή έως ανέφικτη: ο γνωστός οικονομικός αναλυτής Μοχάμεντ ελ Εριάν έγραψε στο Twitter ότι δεδομένων των τωρινών συνθηκών η επιλογή ενός κοινού νομίσματος «δεν είναι πιθανή». Ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης της Χιλής Χοσέ ντε Γκρεγκόριο είπε ότι η σύνδεση της βραζιλιάνικης με την αργεντίνικη νομισματική πολιτική «δεν βγάζει νόημα» εξαιτίας του πληθωρισμού που πλήττει την Αργεντινή. Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρ θεωρεί την πρόταση «τρελή», ενώ ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Λάρι Σάμερς χαρακτήρισε την πρόταση «πολύ προβληματική, δεδομένων των διαφορών των δύο οικονομιών».
Δεν έχει άδικο ο πρώην υπουργός. Οι δυο οικονομίες δεν θα μπορούσαν να έχουν πιο διαφορετικά νομισματικά καθεστώτα. Ισως και αυτός να είναι ο λόγος για τον οποίο οι αξιωματούχοι των δύο χωρών υποβάθμισαν αμέσως την προοπτική άμεσης υιοθέτησης ενός κοινού νομίσματος. Από τη μια πλευρά η Βραζιλία έχει ελεύθερη ισοτιμία με τα νομίσματα της υφηλίου και κεντρική τράπεζα ανεξάρτητη από την κυβέρνηση. Από την άλλη η Αργεντινή τυπώνει χρήμα με εντολή του προέδρου της χώρας με σκοπό την ισορρόπηση του ισοζυγίου πληρωμών. Ετσι η Αργεντινή έχει ιστορικά πολύ υψηλό πληθωρισμό που αγγίζει –επίσημα– το 100%, ενώ στη Βραζιλία είναι περίπου 6%.
Επίσης, η Βραζιλία έχει αποθέματα σε ξένο νόμισμα αξίας 276 δισ. ευρώ, γεγονός που την καθιστά πιστωτή στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Η Αργεντινή χρωστά στο ΔΝΤ περίπου 40 δισ. ευρώ, ενώ βρίσκεται σε πυρετώδεις διαπραγματεύσεις με το ταμείο για τον διακανονισμό των πληρωμών του εξωτερικού χρέους της. Τα αποθέματα σε εξωτερικό συνάλλαγμα της Αργεντινής είναι μηδαμινά, ενώ οι κεφαλαιακοί έλεγχοι δεν επιτρέπουν σε πολίτες της χώρας να αγοράσουν δολάρια, τα οποία έχουν δεκάδες διαφορετικές ισοτιμίες στη μαύρη αγορά.