Ουσιαστικές, εποικοδομητικές και πολύ καλές χαρακτηρίζει τις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Νορβηγίας, στη συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Νορβηγός πρεσβευτής στην Αθήνα Γιορν Γκέλσταντ. Επισημαίνει πως η διμερής συνεργασία Αθήνας- Όσλο έχει καθοριστεί μέσα στην ιστορία σε μεγάλο βαθμό από ναυτιλιακά ζητήματα και διαμηνύει ότι αυτή η διάσταση των σχέσεων των δύο χωρών θα συνεχίσει να είναι ισχυρή και στο μέλλον.
Μάλιστα, εκφράζει την αισιοδοξία για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και την πεποίθηση πως τον Αύγουστο η χώρα μας θα βγει από το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής. Το δύσκολο μέρος της δημοσιονομικής προσαρμογής και των στρατηγικών μεταρρυθμίσεων ολοκληρώθηκε, αναφέρει και τονίζει πως πρέπει να γραφτεί το επόμενο κεφάλαιο, αυτό της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας.
Χαρτογραφώντας το πεδίο των διμερών σχέσεων, κάνει ιδιαίτερη αναφορά στη διαχείριση του μεταναστευτικού, στην επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, στην πράσινη ενέργεια, τη διαχείριση των υδάτων και τη θαλάσσια συνεργασία, καθώς και στην ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και την καταπολέμηση της διαφθοράς. ονίζει ότι ο τουρισμός είναι σημαντικός κρίκος στις διμερείς σχέσεις, σημειώνοντας πως περίπου 350.000 Νορβηγοί τουρίστες επισκέπτονται την Ελλάδα κατά τη θερινή περίοδο. Παράλληλα, διακρίνει σημαντικές ευκαιρίες για τα ελληνικά γεωργικά προϊόντα υψηλής ποιότητας στη νορβηγική αγορά, κάνοντας ειδική μνεία για το κρασί.
Με αφορμή την παραχώρηση δικαιωμάτων εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας και της Κύπρου, ο κ. Γκέλσταντ αναλύει το νορβηγικό παράδειγμα για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. «Μπορέσαμε να εξασφαλίσουμε ισχυρό εθνικό έλεγχο τόσο στη διαχείριση των πόρων όσο και των πετρελαϊκών δραστηριοτήτων, που αποτέλεσαν βασικά στοιχεία για το εθνικό μας οικονομικό πλαίσιο» σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και αναδεικνύει πως η στενή συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ήταν ένας σημαντικός λόγος για την επιτυχία.
Επιπλέον, καταγράφει τα διδάγματα που θα μπορούσε να αντλήσει η Ελλάδα από τη Νορβηγία, και ιδιαίτερα από τη νορβηγική οικονομία, το κράτος- πρόνοιας και τη δημόσια διοίκηση.
Ακολουθεί η συνέντευξη του πρεσβευτή της Νορβηγίας στην Ελλάδα Γιορν Γκέλσταντ στον Δημήτρη Μάνωλη για το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Μπορείτε να περιγράψετε το πλαίσιο των διμερών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Νορβηγίας; Ποια είναι η σημασία ενίσχυσης των διμερών σχέσεων και ποιες είναι οι προοπτικές περαιτέρω εμβάθυνσης;
Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Νορβηγίας είναι πολύ καλές. Οι καλές και εποικοδομητικές σχέσεις μεταξύ των χωρών είναι ουσιαστικές, διότι μεμονωμένα κράτη δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το πλήθος των σημερινών προκλήσεων τις οποίες συναντούν σήμερα. Η πρόοδος και η βιωσιμότητα έχουν τις βάσεις τους στη συνεργασία και τη φιλία. Πολλές από τις προκλήσεις προέρχονται από τη φύση διακρατικού χαρακτήρα, όπως η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή, οι περιβαλλοντικές προκλήσεις ή το ίδιο το πλαίσιο για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Η σχέση Ελλάδας και Νορβηγίας μέσα στην ιστορία έχει καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό από ναυτιλιακά ζητήματα και τη ναυτιλιακή βιομηχανία, και αυτή η διάσταση των σχέσεών μας θα συνεχίσει να είναι ισχυρή και στο μέλλον. Επιπλέον, κατά την τελευταία δεκαετία, σημειώθηκε σημαντική επέκταση της νορβηγικής παρουσίας στην Ελλάδα, ιδίως μέσω του μηχανισμού επιχορηγήσεων του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Είμαι υπερήφανος που λέω ότι για το νέο πρόγραμμα μέχρι το 2021, η Νορβηγία αποφάσισε να διαθέσει στην Ελλάδα 117 εκατομμύρια ευρώ.
Θα συνεργαστούμε με τους Έλληνες εταίρους σε μια σειρά πολύ σημαντικών τομέων, όπως η διαχείριση της μετανάστευσης και του ασύλου. Θα επικεντρωθούμε στην επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, ιδίως με σκοπό να βοηθήσουμε τους νέους μορφωμένους ανθρώπους στη χώρα αυτή. Πιστεύουμε ότι επείγει να αναπτυχθούν συνθήκες που θα δώσουν στους νέους μορφωμένους ανθρώπους μια νέα ελπίδα και ευκαιρίες.
Επίσης, θα δοθεί μεγάλη έμφαση στα προγράμματα πράσινης ενέργειας και διαχείρισης των υδάτων και στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών της Ελλάδας. Θα εξετάσουμε τη θαλάσσια συνεργασία, θα στηρίξουμε τις υπηρεσίες ψηφιοποίησης της δημόσιας διοίκησης και την καταπολέμηση της διαφθοράς από την ελληνική κυβέρνηση. Και για να μην ξεχνάμε, το πρόγραμμα αυτό θα λάβει υπόψη και το φτωχότερο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένου των Ρομά, με την παροχή σημαντικής και μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης.
Όλοι αυτοί οι τομείς ξεχωρίζουν ως σημαντικά σημεία αναφοράς για εμάς.
Επιπλέον, ο τουρισμός θα συνεχίσει να αποτελεί σημαντικό σύνδεσμο μεταξύ των δύο χωρών μας. Περίπου 350.000 Νορβηγοί τουρίστες επισκέπτονται την Ελλάδα κατά τη θερινή περίοδο. Πολλοί Νορβηγοί είναι βαθιά γοητευμένοι από την Ελλάδα και την πλούσια κουλτούρα της.
Υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα και σε ποιους τομείς;
Ελπίζω να υπάρξει αυξημένη συνεργασία σε πολλούς τομείς, ιδίως όσον αφορά την καινοτομία και την τεχνολογική ανάπτυξη. Η ανανεώσιμη ενέργεια είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός τομέας, όπου η Ελλάδα έχει τεράστιο δυναμικό και η Νορβηγία έχει πολλά να προσφέρει σε ό,τι αφορά τη σχετική εμπειρογνωμοσύνη. Μια άλλη είναι οι ναυτιλιακές βιομηχανίες. Είναι γνωστό ότι η τεχνολογική καινοτομία είναι καθοριστική για την ικανοποίηση νέων απαιτήσεων, ευκαιριών και για την αντιμετώπιση του διεθνούς ανταγωνισμού. Μαζί με τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις, τις βιομηχανίες, τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα, η νορβηγική κυβέρνηση προωθεί, διευκολύνει και συγχρηματοδοτεί πολλές συστάδες θαλάσσιας καινοτομίας. Αυτές οι συστάδες περιλαμβάνουν τη ναυτιλιακή βιομηχανία, τη ναυτιλιακή ενέργεια, την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου και την υδατοκαλλιέργεια. Με τη βοήθεια αυτών των συστάδων καινοτομίας, η Νορβηγία μπορεί ευκολότερα να προσαρμοστεί σε ένα μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον και να παραμείνει ανταγωνιστική στην παγκόσμια αγορά. Θα χαρούμε να μοιραστούμε τις εμπειρίες μας με την Ελλάδα και να δούμε αν μπορούμε να αναπτύξουμε νέους τομείς για στοχοθετημένη συνεργασία.
Η Ελλάδα και η Κύπρος χορηγούν δικαιώματα εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές τους. Το πετρέλαιο αποτελεί πολύ σημαντική πηγή για τη νορβηγική οικονομία από τη δεκαετία του 1960. Θα προτείνατε το νορβηγικό παράδειγμα για την Ελλάδα και ποιοι είναι οι σχετικοί κίνδυνοι;
Η νορβηγική πολιτική για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θεωρείται από πολλούς ως παράδειγμα. Μπορέσαμε και εξασφαλίσουμε έναν ισχυρό εθνικό έλεγχο τόσο της διαχείρισης των πόρων όσο και των πετρελαϊκών δραστηριοτήτων, που αποτέλεσαν βασικά στοιχεία για το εθνικό μας οικονομικό πλαίσιο. Ο γενικός στόχος της πολιτικής πετρελαιοειδών της Νορβηγίας ήταν πάντοτε να παρέχει το καλύτερο δυνατό πλαίσιο για την κερδοφόρα παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου μακροπρόθεσμα. Αφετέρου δε να εξασφαλίσει ότι το μεγαλύτερο δυνατό μέρος της αξίας πηγαίνει στο κράτος. Με τον τρόπο αυτό, οι υπεράκτιες δραστηριότητες μας μπορούν να ωφελήσουν την κοινωνία στο σύνολό της και να διατηρήσουν ένα υψηλό επίπεδο δημόσιων υπηρεσιών ως αναπόστατο μέρος του κράτους πρόνοιας. Πιστεύω ότι η στενή σχέση μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων κατά τη διάρκεια των ετών στο πλαίσιο αυτού του κλάδου είναι ένας σημαντικός λόγος για την επιτυχία μας.
Υπάρχουν ευκαιρίες για τις ελληνικές επιχειρήσεις και τα ελληνικά προϊόντα στη νορβηγική αγορά;
Σήμερα υπάρχει τεράστιο δυναμικό στη νορβηγική αγορά για γεωργικά προϊόντα υψηλής ποιότητας και για εξαιρετικό κρασί από την Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο, πιστεύω ότι υπάρχει ανάγκη για αποτελεσματική προώθηση και μάρκετινγκ των προϊόντων αυτών, επειδή οι Νορβηγοί καταναλωτές δεν είναι εξοικειωμένοι με όλα τα καλά προϊόντα που μπορείτε να προσφέρετε. Πιστεύω ότι ο εξαιρετικός σας πρεσβευτής στη Νορβηγία διαθέτει τη δυναντότητα να διευρύνει την ελληνική παρουσία στη Νορβηγία και θα ήμουν ευτυχής να βοηθήσω προσωπικά σε αυτήν την προσπάθεια.
Εκτός αυτού, θα ήθελα να δω περισσότερη τεχνολογική καινοτομία και υπηρεσίες υψηλού επιπέδου που εξάγονται από την Ελλάδα και εισάγονται σε αγορές τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Νορβηγίας.
Πιστεύω ότι η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί όλα τα ταλέντα της, τη δημιουργικότητά της και να αναπτύξει σταδιακά μια πιο εξωστρεφή οικονομία με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και αξία που δημιουργεί ισχύ.
Ζώντας στην Ελλάδα ως πρεσβευτής, ποια διδάγματα θα μπορούσε να αντλήσει η χώρας μας από τη Νορβηγία και ιδιαίτερα από τη νορβηγική οικονομία, το κράτος πρόνοιας και τη δημόσια διοίκηση;
Προκειμένου μια οικονομία να καταστεί αποτελεσματική και βιώσιμη, τα θεσμικά όργανα που σχετίζονται με το επιχειρηματικό περιβάλλον πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας. Αυτό ισχύει για τη δημόσια διοίκηση, το εκπαιδευτικό σύστημα, το σύστημα υγείας και το δικαστικό σύστημα, πόσο μάλλον για τα ρυθμιστικά μέτρα που επηρεάζουν τις αποφάσεις για επιχειρηματικές πρωτοβουλίες.
Ένα άλλο ζήτημα είναι εάν το εκπαιδευτικό σύστημα είναι επαρκώς προσανατολισμένο προς τις απαιτήσεις της οικονομίας, προκειμένου να κατανείμει τα καλά μυαλά σε βασικούς τομείς. Τέτοια παραδείγματα συνολικής παραγωγικότητας συντελεστών (TFP) είναι καθοριστικής σημασίας για την υιοθέτηση και την ανάπτυξη στο πλαίσιο της διεθνούς οικονομίας, που αλλάζει διαρκώς και αμφισβητεί την καταλληλότητα σας και τις ανταγωνιστικές σας δυνατότητες.
Η Νορβηγία προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις με μια καλά λειτουργούσα σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που βασίζεται σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης και στοχοθετημένα κίνητρα. Με χαρά βλέπω ότι το πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου για την επόμενη περίοδο θα βοηθήσει την Ελλάδα να αναπτύξει ψηφιακές λύσεις για τη δημόσια διοίκηση προκειμένου να καταστεί πιο διαφανής, αποτελεσματική και υπεύθυνη. Με αυτό τον τρόπο ελπίζουμε να συμβάλουμε στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών και των αρχών.
Όταν μιλάμε για το νορβηγικό κοινωνικό πρότυπο χωρίς αποκλεισμούς, πιστεύω ότι είναι δίκαιο να πούμε ότι η προτεραιότητα οποιασδήποτε νορβηγικής κυβέρνησης είναι να εξασφαλίσει επαρκή δημοσιονομικό χώρο για το δίχτυ κοινωνικής προστασίας και τις βασικές του υπηρεσίες. Αυτό ξεχωρίζει ως το βασικό στοιχείο του μοντέλου μας. Όλες οι οικονομίες επωφελούνται από ρυθμίσεις που προστατεύουν και διατηρούν την παραγωγικότητα του κάθε πολίτη. Δεν είναι απλώς μια επιλογή ηθικής υποχρέωσης, αλλά ορθολογικότητας. Η βασική αρχή του νορβηγικού μοντέλου είναι ότι η κοινωνική ισότητα και η άρση των αποκλεισμών ενισχύουν την πολιτική σταθερότητα. Αυτές είναι οι καλύτερες συνθήκες για την οικονομική ανάπτυξη. Αντίθετα, μπορούμε να δούμε ότι η κοινωνική ανισότητα εμποδίζει την πολιτική σταθερότητα. Οι σκανδιναβικές χώρες δημιούργησαν επίσης μια αρένα για την οικοδόμηση συναίνεσης μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε βασικά θέματα, όπως οι μισθοί, οι κοινωνικές συντάξεις και η δημόσια υγεία. Αυτό οδηγεί σε υψηλό επίπεδο συμφωνίας στην κοινωνία μας. Μια κυβέρνηση χωρίς την απαιτούμενη συναίνεση μπορεί να έχει μια συντομευμένη διάρκεια ζωής εξαιτίας της έλλειψης κοινωνικής σταθερότητας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Αυτό μπορεί να παρεμποδίσει τόσο τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό όσο και την εφαρμογή ορθολογικών πολιτικών αποφάσεων.
Ποια είναι η θέση της Νορβηγίας σε θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος, όπως το Κυπριακό, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και το θέμα της ονομασίας με την ΠΓΔΜ;
Αυτό μπορεί να απαντηθεί σύντομα και συνοπτικά. Η Νορβηγία θα ήθελε να δει κάθε εποικοδομητικό μέτρο που θα μπορούσε να ενισχύσει την περιφερειακή σταθερότητα μέσω της εκτεταμένης συνεργασίας. Ο σημερινός αντίκτυπος από την αποδιάρθρωση στη Μέση Ανατολή απαιτεί μια σταθερή και ισχυρή περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη σταθερότητα και την ευημερία για την υπόλοιπη Ευρώπη. Όσον αφορά τη γεωπολιτική, τα πράγματα είναι πιο αλληλένδετα απ’ ό, τι συνήθως πιστεύουμε.
Είστε αισιόδοξος για την έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα προσαρμογής και ποιες είναι οι προοπτικές της;
Ναι, είμαι. Ένα δύσκολο μέρος φθάνει στο τέλος του: αυτό της δημοσιονομικής προσαρμογής μέσω εκτεταμένων μέτρων λιτότητας και των στρατηγικών μεταρρυθμίσεων για τη μεταμόρφωση μέρους της ελληνικής νοοτροπίας και του τρόπου λειτουργίας σας. Πιστεύω ότι θα βγείτε από το πρόγραμμα σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους. Αλλά τότε πρέπει να γραφτεί το επόμενο κεφάλαιο, και αυτό είναι το κεφάλαιο για τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και τη μελλοντική ευημερία. Και αυτό είναι δύσκολο. Πρόκειται για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού πλαισίου για τις εγχώριες και διεθνείς επιχειρήσεις, τη βελτίωση της ποιότητας των θεσμών σας, την ενίσχυση του ανταγωνιστικού σας πλεονεκτήματος και την έξοδο στις διεθνείς αγορές. Αυτό το κεφάλαιο χρειάζεται ένα σαφές όραμα, στρατηγική ικανότητα και την απαραίτητη αποφασιστικότητα. Πιστεύω ότι με την πάροδο του χρόνου θα το φτιάξετε και αυτό.
Εκτιμάτε ότι κάποια στιγμή στο μέλλον η Νορβηγία θα ενταχθεί στην ΕΕ;
Οι διάφορες συμφωνίες συνεργασίας της Νορβηγίας με την ΕΕ διευκολύνουν ένα υψηλό επίπεδο οικονομικής ολοκλήρωσης και πολιτικής συνεργασίας, τόσο με την ίδια την ΕΕ όσο και με τα κράτη-μέλη της. Ενδεικτικό των στενών σχέσεων μεταξύ της Νορβηγίας και της ΕΕ είναι το γεγονός ότι περίπου το 80% των συνολικών εξαγωγών της Νορβηγίας κατευθύνονται στην ΕΕ και περίπου το 70% των εισαγωγών της Νορβηγίας προέρχεται από την ΕΕ. Αλλά το αν οι Νορβηγοί κάποια στιγμή στο μέλλον αποφασίσουν να γίνουν επίσημο μέλος αυτής της κοινότητας …. αυτό είναι πολύ δύσκολο να το πει κανείς και δεν τολμώ ούτε καν να το εικάσω.