Πράσινο φως από τους ευρωβουλευτές για την έναρξη διαπραγματεύσεων με τα κράτη – μέλη, με στόχο να θεσπιστούν κανόνες για τις μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες και τα όρια δράσης τους στην ΕΕ, σηματοδότησε η ψήφιση, από το Ευρωκοινοβούλιο, του κειμένου της πρότασης σχετικά με τη θέσπιση της νομοθετικής πράξης για τις ψηφιακές αγορές.
Η πρόταση απαγορεύει ορισμένες πρακτικές που εφαρμόζουν οι μεγάλες πλατφόρμες, όταν αυτές δρουν με την ιδιότητα του «ρυθμιστή πρόσβασης» στην αγορά. Δίνει επίσης τη δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διενεργεί ελέγχους στην αγορά και να επιβάλλει κυρώσεις στις επιχειρήσεις που δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες.
Το κείμενο, που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με 642 ψήφους υπέρ, 8 κατά και 46 αποχές, φιλοδοξεί να θεσπίσει νέες υποχρεώσεις και απαγορεύσεις που ισχύουν άμεσα για τις πλατφόρμες αυτές, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι οι αγορές είναι δίκαιες και ανοικτές.
Η πρόταση κανονισμού αφορά τις μεγάλες εταιρείες που παρέχουν «βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας» και οι οποίες είναι περισσότερο πιθανό να καταφύγουν σε αθέμιτες επιχειρηματικές πρακτικές. Στις εταιρείες αυτές περιλαμβάνονται οι διαδικτυακές υπηρεσίες διαμεσολάβησης, τα κοινωνικά δίκτυα, οι μηχανές αναζήτησης, τα λειτουργικά συστήματα, οι διαδικτυακές υπηρεσίες διαφήμισης, οι υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους και οι υπηρεσίες διαμοιρασμού βίντεο.
Όλες οι παραπάνω πληρούν τα σχετικά κριτήρια έτσι ώστε να θεωρούνται «ρυθμιστές πρόσβασης» στην αγορά. Χάρη στους ευρωβουλευτές, το πεδίο εφαρμογής της πράξης διευρύνεται για να συμπεριλάβει τους φυλλομετρητές ιστού (browsers), τους εικονικούς βοηθούς και την «έξυπνη» τηλεόραση.
Οι ευρωβουλευτές εισάγουν επίσης σειρά αλλαγών στο κείμενο. Πιο συγκεκριμένα, οι «ρυθμιστές πρόσβασης» καθορίζονται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια και επανεξετάζεται ο κατάλογος υποχρεώσεων και απαγορεύσεών τους, με τη συμπερίληψη νέων διατάξεων για τη στοχευμένη διαφήμιση και τη διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών. Ακόμη, εισάγονται περιορισμοί στις επιθετικές εξαγορές που στοχεύουν στη διάλυση των μικρών επιχειρήσεων πριν αυτές καταστούν απειλητικές ως ανταγωνίστριες. Τέλος, ρυθμίζονται θέματα εφαρμογής της νομοθεσίας από την ΕΕ, ενώ καθορίζεται ο ρόλος των εθνικών αρχών ανταγωνισμού και το ύψος των προστίμων.
Τα βασικά σημεία της πρότασης
Σύμφωνα με την πρόταση, αυξάνονται τα ποσοτικά κατώτατα όρια για τη συμπερίληψη μιας εταιρείας στο πεδίο εφαρμογής της πράξης για τις ψηφιακές αγορές. Συγκεκριμένα, απαιτείται ελάχιστος κύκλος εργασιών ύψους 8 δισ. ευρώ στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), καθώς και κατώτατη χρηματιστηριακή αξία ύψους 80 δισ. ευρώ.
Οι εταιρείες θα πρέπει επίσης να παρέχουν κάποια «βασική υπηρεσία πλατφόρμας» σε τουλάχιστον τρεις χώρες της ΕΕ και να έχουν τουλάχιστον 45 εκατομμύρια τελικούς χρήστες τον μήνα, καθώς και πάνω από 10.000 επιχειρηματικούς χρήστες.
Περιλαμβάνονται επίσης πρόσθετοι κανόνες όσον αφορά στη χρήση δεδομένων για στοχευμένη και εξατομικευμένη διαφήμιση, καθώς και για τη διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών, π.χ. όταν παρέχονται από κοινού υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης και υπηρεσίες διαπροσωπικών επικοινωνιών ανεξαρτήτως αριθμών.
Ακόμα, εισάγονται περιορισμοί στις επιθετικές εξαγορές που στοχεύουν στη διάλυση των μικρών επιχειρήσεων. Εάν οι εταιρείες που δρουν ως «ρυθμιστές πρόσβασης» στην αγορά παραβιάζουν συστηματικά τις διατάξεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορεί να επιβάλει περιορισμούς στη δυνατότητά τους να εξαγοράζουν μικρότερες επιχειρήσεις που υπάγονται στην πράξη για τις ψηφιακές αγορές. Σκοπός είναι να αποκατασταθεί κάθε ζημιά στην εσωτερική αγορά και να προληφθεί περαιτέρω βλάβη. Οι «ρυθμιστές πρόσβασης» θα είναι επίσης υποχρεωμένοι να ενημερώνουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για κάθε σχεδιαζόμενη συγκέντρωση μεταξύ επιχειρήσεων.
Διευκρινίζεται επίσης ποιός είναι ο ρόλος των εθνικών Αρχών ανταγωνισμού, ενώ στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παραμένει ο έλεγχος εφαρμογής της πράξης.
Ακόμα, η πράξη για τις ψηφιακές αγορές θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος μπορούν να ειδοποιούν τις αρμόδιες Αρχές για πραγματικές ή ενδεχόμενες παραβάσεις του κανονισμού. Η πράξη θα πρέπει επίσης να προστατεύει τους μάρτυρες αυτούς από τυχόν αντίποινα.
Εάν μια εταιρεία που δρα ως «ρυθμιστής πρόσβασης» δεν συμμορφώνεται με τους κανόνες, προβλέπεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμα που δεν είναι χαμηλότερα από το 4% και δεν υπερβαίνουν το 20% του συνολικού παγκόσμιου κύκλου εργασιών της εταιρείας κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος.
Τα επόμενα βήματα
Το κείμενο που εγκρίθηκε καθορίζει τις θέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά τις προσεχείς διαπραγματεύσεις με τις κυβερνήσεις των κρατών – μελών. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να ξεκινήσουν το πρώτο εξάμηνο του 2022, στο πλαίσιο της Γαλλικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Η παράλληλη πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες αποτελεί μια πρόταση – ομπρέλα με σκοπό τη θέσπιση κανόνων για τις διαδικτυακές πλατφόρμες, η οποία αφορά, μεταξύ άλλων, το παράνομο περιεχόμενο και τους αλγόριθμους. Αναμένεται να τεθεί σε ψηφοφορία στην ολομέλεια τον Ιανουάριο.
