Ο θάνατος του 46χρονου εργάτη της COSCO, Δημήτρη Δαγκλή, έχει ξεσηκώσει τους συναδέλφους του, οι οποίοι πραγματοποιούν πολυήμερη απεργία, διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας. Οι καταγγελίες αναφορικά με ελλιπή μέτρα ασφαλείας των εργατών συνεχίζουν να πληθαίνουν. Το τραγικό εργατικό ατύχημα αναδεικνύει για ακόμη μια φορά τις ιδιαιτέρως επικίνδυνες συνθήκες εργασίας των εργατών. Η συχνή αδιαφορία των εργοδοτών να παρέχουν επαρκή μέτρα προστασίας, εκτός από αντιεργατική, αντικοινωνική και καταδικαστέα, οδηγεί αρκετά συχνά σε σοβαρά εργατικά ατυχήματα ή ακόμα και στο θάνατο.
Το Documentonews.gr αποκαλύπτει σήμερα ένα σοβαρό εργατικό ατύχημα που συνέβη το 2012 και το οποίο προξένησε στον συγκεκριμένο εργάτη 67% σωματική αναπηρία και 50% ψυχιατρική αναπηρία, όπως προκύπτει από το αποτέλεσμα της πιστοποίησης αναπηρίας του, που έχoυμε στην κατοχή μας.
Η υπόθεση εξακολουθεί, εννιά χρόνια μετά, να βρίσκεται στα δικαστήρια καθώς εκκρεμεί η αίτηση αναίρεσης στον Άρειο Πάγο κατά της δευτεροβάθμιας απόφασης του ποινικού δικαστηρίου και η εκδίκαση σε δεύτερο βαθμό της υπόθεσης στο αστικό δικαστήριο. Ο καταγγέλλων εργάτης που τραυματίστηκε σοβαρά στην πρέσα ενός μηχανήματος κοπής, έχει δηλώσει στο δικαστήριο ότι αμέσως μετά το ατύχημα από την εταιρεία «μου υποδείξανε και μου είπαν ότι θα με απολύσουν από τη δουλειά αν δεν πω αυτά που θέλουν». Κι ενώ εκκρεμούν οι τελεσίδικες αποφάσεις, αυτό που παραμένει δεδομένο και αναδεικνύεται ξανά μέσω αυτής της υπόθεσης, είναι ότι οι εργάτες που έχουν υποστεί ατύχημα στη δουλειά τους, τυγχάνουν συνήθως ελάχιστης ή και μηδενικής μέριμνας.
Το ατύχημα
Το σώμα Επιθεώρησης Εργασίας πραγματοποίησε έρευνα στην εταιρεία το 2014 και αφού είχε προηγηθεί η αναγγελία του ατυχήματος στις 13 Σεπτεμβρίου του 2012 για το οποίο είχε αναγραφεί ότι «συνέβη στο προαύλιο χώρο της επιχείρησης κατά την αποχώρηση του εργαζόμενου, όταν λόγω βιασύνης του παραπάτησε σε σκαλοπάτι και τραυματίστηκε ελαφρά». Όμως στις 6 Δεκεμβρίου του 2013, ο καταγγέλλων εργαζόμενος προσήλθε στο σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, όπου δήλωσε προφορικά «ότι το ατύχημα που συνέβη εις βάρος του στις 12/9/2012 έγινε σε μηχανή παραγωγής συρικνούμενης σακούλας σε φιλμ και όχι όπως είχαν αρχικά δηλώσει η επιχείρηση και ο ίδιος στην πόρτα εισόδου. Τη δήλωση αυτή την κατέθεσε εγγράφως στην υπηρεσίας μας στις 11/12/2013 αναφέροντας ότι υπέστη σοβαρό τραυματισμό στο δεξιό χέρι του (θλαστικό τραύμα δεξιού αγκώνα με έλλειψη έκτασης 30 μοιρών και έγκαυμα μικρής έκτασης 1ου βαθμού».
Ως εκ τούτου πραγματοποιήθηκε αναμόρφωση περιγραφής της αναγγελίας του επίμαχου εργατικού ατυχήματος –βάσει και εγγράφου που κατατέθηκε από τον εργαζόμενο», όπου «αναφέρεται ότι το ατύχημα όντως συνέβη στις παραγωγικές εγκαταστάσεις της επιχείρησης και συγκεκριμένα σε μηχανή παραγωγής πλαστικής σακούλας σε φιλμ που είναι εγκατεστημένη στο εργοστάσιο α της ανωτέρω επιχείρησης». Ο παθών εργαζόταν στη συγκεκριμένη επιχείρηση που έχει σαν κύριο αντικείμενο τη βιομηχανική παραγωγή πλαστικών με τη μορφή φιλμ από το 2010.
Σύμφωνα με όσα ανέφερε στο σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, πήρε εντολή παύσης της λειτουργίας της επίμαχης μηχανής στην οποία εργαζόταν από τον εργοδηγό «διότι υπήρχε βλάβη στον τυλικτικό σταθμό. Λαμβάνοντας ο παθών την εντολή σταματήματος έπρεπε να πλησιάσει τους περιστρεφόμενους κυλίνδρους προκειμένου να κόψει με κοπίδι το πλαστικό φιλμ και να το απομακρύνει, μια διαδικασία που έχει εκτελέσει αρκετές φορές στο παρελθόν… Εκτελώντας ο παθών την εντολή σταματήματος που του δόθηκε προσπάθησε να κόψει το πλαστικό φιλμ, με κοπίδι, κατά μήκος του σημείου που εφάπτεται με τον θερμαινόμενο κύλινδρο , αφού πρωτίστως είχε περιστρέψει το διακόπτη εκκέντρου».
Το υλικό που δούλευαν εκείνη την ημέρα «ήταν σχετικά σκληρό (χαμηλής πυκνότητας πολυμερές υλικό) και δεν μπόρεσε να το κόψει ολοκληρωτικά με μια κίνηση κατά μήκος του μεταλλικού κυλίνδρου. Ο εργοδηγός αφού πέρασε πίσω από το σημείο που βρισκόταν ο παθών, κατευθύνθηκε στο δεξιό μεγάλο πίνακα, και νομίζοντας ότι είχε ολοκληρωθεί το κόψιμο από τον παθόντα, πάτησε το κουμπί που ανοίγει την “πρέσα”, με αποτέλεσμα το φιλμ της σακούλας να γεμίσει απότομα αέρα και να εγκλωβίσει το δεξί χέρι του παθόντα μεταξύ του μεταλλικού κυλίνδρου της “πρέσας” και του λαστιχένιου κυλίνδρου και να το οδηγήσει προς το πάνω μεταλλικό κύλινδρο. Ο παθών άρχισε να τραβιέται προς τα πάνω από τους κυλίνδρους και το φιλμ, όταν φώναξε για βοήθεια, και ακολούθως ο εργοδηγός πάτησε το κουμπί έκτακτης ανάγκης».
«Παραβίασε τους κανονισμούς»
Από την πλευρά της η επιχείρηση ισχυρίστηκε μεταξύ άλλων ότι «η συγκεκριμένη μηχανή όπου δούλευε ο παθών ως βοηθός χειριστή, παρουσίαζε πρόβλημα στον τυλικτικό σταθμό της» κι ως εκ τούτου εκείνη την ημέρα χρησιμοποιούνταν μόνο ο ένας σταθμός. Παράλληλα, σύμφωνα με την επιχείρηση κατά την προβλεπόμενη διαδικασία, «ο παθών σύμφωνα με την εκπαίδευσή του ως βοηθός χειριστή, είχε υποχρέωση να ακολουθεί πιστά τις εντολές του εργοδηγού. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με την επιχείρηση, ο παθών με δική του πρωτοβουλία παραβιάζοντας τους κανονισμούς, εισήλθε σε απαγορευμένο πεδίο της μηχανής πλησιάζοντας τους περιστρεφόμενους κυλίνδρους για να κόψει το ήδη παραχθέν φιλμ και να το απομακρύνει από εκείνο το σημείο. Εκείνη τη στιγμή ο εργοδηγός σύμφωνα με δήλωσή του, κατευθύνθηκε προς τον δεύτερο πίνακα των κυλίνδρων. Φθάνοντας στον δεύτερο πίνακα πάτησε το κουμπί που απομακρύνει τους δυο κυλίνδρους της πρέσας με αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό του δεξιού χεριού του παθόντα».
Βάσει της αυτοψίας που πραγματοποίησε το σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, διαπίστωσε «ότι οποιαδήποτε διαδικασία και αν ακολουθήθηκε, έπρεπε η επιχείρηση να είχε μελετήσει τρόπο, ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα να ανοίξει άμεσα ο λαστιχένιος κύλινδρος της πρέσας, όσο υφίσταται ο αέρα μεταξύ αυτής και του “heater”, και να προηγείται κάποιο σήμα (ηχητικό/ οπτικό) ή εναλλακτικά σήμα μέσω χειρονομιών ή προφορικής ανακοίνωσης».
«Η εταιρεία ήθελε να αποφύγει την ποινική ευθύνη»
Η υπόθεση εκδικάστηκε στις 19 Ιουνίου του 2017 από το Α΄ Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών. Κατηγορούμενοι ήταν ο νομικός εκπρόσωπος της εταιρείας, ο εργοδηγός και μια εξωτερική σύμβουλος – τεχνικός ασφαλείας της συγκεκριμένης εταιρείας. Στην κατάθεσή του στη δίκη ο εργαζόμενος ανάφερε μεταξύ άλλων ότι ο εργοδηγός «χτύπησε το κουμπί κατά λάθος. Έκανε λάθος. Δεν σταματάει με αυτό το κουμπί. Πίστευε ότι το έχω κάνει εγώ. Αυτό το κουμπί απομακρύνει την πρέσα. Αν δεν κοπεί το φιλμ, γεμίζει αέρα… Δεν μπορούσα να κάνω κάτι. Το πιο σωστό ήταν να με ρωτήσει ο… (σ.σ. το όνομα του εργοδηγού) αν έχω τελειώσει… Την ώρα που έβαλα μέσα το χέρι μου με αιφνιδίασε. Μου έδωσε εντολή να σταματήσω. Να ανοίξει ο αέρας. Έπρεπε να έχω σταματήσει αυτό που έκανα πρώτα. Χρονικά απείχε λιγότερο από λεπτό. Για να σταματήσω τη μηχανή θέλω 20 δευτερόλεπτα. Με το που ξεκίνησα χαμήλωσε τον αέρα και αμέσως πέρασε πίσω, χτύπησε το κουμπί και έφυγε… Υπήρχε οπτική επαφή με τον… (σ.σ. τον εργοδηγό). Δεν βεβαιώθηκε ο… (σ.σ. ο εργοδηγός) αν είχα κόψει την μηχανή. Αν με ρωτούσε ή έγνεφε δεν θα γινόταν. Και με ένα Button γινόταν. Από την έκθεση επιθεώρησης φαίνεται ότι έγινε έτσι».
Ο παθών δήλωσε ακόμη πως «δεν γνωρίζω αν έγινε αναγγελία εργατικού ατυχήματος. Δηλώθηκε αλλά όχι όπως έγινε… Δέκα ημέρες εκπαίδευση κάνουμε και μετά κρίνουν αν είσαι κατάλληλος…. Μου υποδείξανε και μου είπαν ότι θα με απολύσουν από τη δουλειά αν δεν πω αυτά που θέλουν. Ο εργοδηγός και 2 ηλεκτρολόγοι ήταν παρόντες. Η εταιρεία αναμόρφωσε τη θέση της. Μετά ήρθαν όταν κατάλαβαν. Δεν είναι αληθές ότι ήταν παρόντες αυτοί που υπέγραψαν. Παίρνω αναπηρική σύνταξη 58% σωματική και 50% ψυχολογική αναπηρία. Δεν μπορώ να δουλέψω… Η εταιρεία εκτός από υποσχέσεις δεν έκανε κάτι. Ήθελε να αποφύγει την ποινική ευθύνη. Δεν είχα λεφτά, ζήτησα χρήματα, μου δώσανε γιατί δεν πήγα στο ΙΚΑ». Ο ίδιος κατέθεσε επίσης πως άλλαξε αυτά που είπε αρχικά στην επιθεώρηση εργασίας «μετά από 3 μήνες. Στην επιθεώρηση εργασίας πήγα μετά από ένα χρόνο. Στην αστυνομία είπα αλήθεια. Δεν το σκέφτηκα να πάω στην επιθεώρηση».
Από την πλευρά του ο εργοδηγός δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «περιμέναμε να σταματήσει η διαδικασία σταματήματος. Ακούσαμε φωνή. Είδαμε ότι ήταν εγκλωβισμένο το χέρι του. Είχε εκδορές. Για τη δήλωση ατυχήματος δεν έμαθα…».
Το δικαστήριο τελικά κήρυξε αθώο τον νομικό εκπρόσωπο της εταιρείας σε ότι αφορούσε το ατύχημα, κηρύσσοντάς τον παράλληλα ένοχο επειδή δεν ανήγγειλε στο σώμα Επιθεώρησης Εργασίας και στην πλησιέστερη αστυνομική αρχή το συμβάν εντός 24 ωρών, όπως είχε υποχρέωση να πράξει. Αντίστοιχα η τεχνική σύμβουλος κηρύχθηκε αθώα. Ένοχος κρίθηκε ο εργοδηγός επειδή «Δεν προέβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα που προκάλεσε η πράξη του και προξένησε σωματική κάκωση σε άλλον. Ειδικότερα, ως εργοδηγός βάρδιας, δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας προς προστασία των εργαζομένων… Εντελώς απροειδοποίητα και χωρίς προηγουμένως να βεβαιωθεί ότι ο παθών είχε κόψει το πλαστικό φιλμ κατά μήκος του κυλίνδρου της πρέσας, όπως απαιτούσε η διαδικασία της ακινητοποιήσεως της εν λόγω μηχανής, πάτησε το κουμπί που ανοίγει την πρέσα, με αποτέλεσμα το φιλμ της σακούλας, το οποίο προσπαθούσε να κόψει ο παθών, να γεμίσει απότομα αέρα και να εγκλωβίσει το δεξί χέρι του παθόντος μεταξύ του μεταλλικού κυλίνδρου της πρέσας και του λαστιχένιου κυλίνδρου, με συνέπεια ο παθών να υποστεί μετατραυματική δυσκαμψία αγκώνα».
«Υπαιτιότητα του παθόντος»
Η υπόθεση εκδικάστηκε και σε δεύτερο βαθμό στις 31 Οκτωβρίου του 2018 από το Β’ Τριμελές Πλημμελημάτων του Εφετείου Αθηνών. Παρά την πρωτόδικη απόφαση, κήρυξε τον κατηγορούμενο εργοδηγό αθώο επειδή όπως διαφαίνεται μεταξύ άλλων στο σκεπτικό του δικαστηρίου, «το ατύχημα συνέβη από υπαιτιότητα του παθόντος διότι όπως αποδείχθηκε αυτός αν και είχε λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση και διέθετε την απαιτούμενη εμπειρία προχώρησε σε ενέργεια κατά την λειτουργία της μηχανής, που δεν ήταν ενδεδειγμένη αλλά αντίθετη τους κανόνες χρήσης της. Συγκεκριμένα αντί να περιμένει τον εργοδηγό να σταματήσει τη λειτουργία της μηχανής στην οποία εργαζόταν και στη συνέχεια να προχωρήσει στο κόψιμο του φιλμ πάνω στον κύλινδρο του μηχανήματος, έβαλε το χέρι του μεταξύ των κυλίνδρων προκειμένου να κόψει το φιλμ σε άλλο σημείο με συνέπεια να εγκλωβιστεί μεταξύ των κινούμενων μερών του». Ο παθών έχει κάνει αίτηση για αναίρεσης της απόφασης στον Άρειο Πάγο.
Η υπόθεση όμως εκδικάζεται και από αστικά δικαστήρια έπειτα από αγωγή που έχει υποβάλει ο παθών. Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών απέρριψε το 2020 ως αβάσιμη την αγωγή που υπέβαλε ο εργαζόμενος, επειδή όπως αναγράφεται μεταξύ άλλων στο σκεπτικό του δικαστηρίου, «το ατύχημα συνέβη αφού ο εργοδηγός ειδοποίησε τον ενάγοντα ότι πρόκειται να διακόψει τη λειτουργία της μηχανής και πριν προλάβει να το κάνει. Στον ελάχιστο χρόνο κάποιων δευτερολέπτων ανάμεσα στις δύο ενέργειες του εργοδηγού (ειδοποίηση – παύση λειτουργίας ο παθών προσέγγισε το σημείο της μηχανής όπου βρίσκονται οι κύλινδροι μέσα από τους οποίους διέρχεται το φιλμ και στη συνέχεια αντί να κόψει το φιλμ σε έναν από αυτούς επιχείρησε να το κόψει σε σημείο της μηχανής που βρίσκεται εσωτερικά των κυλίνδρων. Για να το πράξει αυτό χρειάστηκε να τοποθετήσει το χέρι του στο εσωτερικό της μηχανής ανάμεσα στους κυλίνδρους, γεγονός το οποίο προκάλεσε την εμπλοκή του με το φιλμ και τα κινούμενα μέρη της μηχανής στο σημείο αυτό».
Ως αποτέλεσμα το δικαστήριο έκρινε ότι το ατύχημα «συνέβη από αποκλειστική υπαιτιότητα του ενάγοντος διότι όπως αποδείχθηκε αυτός αν και είχε λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση και διέθετε την απαιτούμενη εμπειρία προχώρησε σε ενέργεια κατά την λειτουργία της μηχανής, που δεν ήταν ενδεδειγμένη αλλά αντίθετη στους κανόνες χρήσης της. Συγκεκριμένα, αντί να περιμένει τον εργοδηγό να σταματήσει τη λειτουργιά της μηχανής στην οποία εργαζόταν και στη συνέχεια να προχωρήσει στο κόψιμο του φιλμ πάνω στον κύλινδρο του μηχανήματος τοποθέτησε το χέρι του μεταξύ των κυλίνδρων προκειμένου να κόψει το φιλμ σε άλλο σημείο με συνέπεια να εγκλωβιστεί το χέρι του μεταξύ των κινούμενων μερών… Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι ο τραυματισμός του ενάγοντος δεν οφείλεται σε οποιαδήποτε παράλειψη τήρησης των μέτρων ασφαλείας εκ μέρους των εναγόμενων αλλά οφείλεται σε αμελή συμπεριφορά του ενάγοντος». Η υπόθεση θα εκδικαστεί σε δεύτερο βαθμό από αστικό δικαστήριο την προσεχή Τρίτη.