Ο φωτογράφος Νίκος Μάρκου μας μιλάει με αφορμή την ατομική του έκθεση με τίτλο Topos, στην γκαλερί Citronne στον Πόρο
Σε πείσµα των καιρών η γκαλερί Citronne ξεκίνησε την καλοκαιρινή της περίοδο στον Πόρο µε την έκθεση φωτογραφίας του Νίκου Μάρκου η οποία περιλαµβάνει έργα του από την ενότητα «Topos». Συνάντησα τον φωτογράφο στην γκαλερί και περιστοιχισµένοι από τα έργα του µιλήσαµε για τη µέχρι τώρα πορεία του και για το τι σηµαίνει γι’ αυτόν η φωτογραφία. Ο Ν. Μάρκου έχει κάνει 15 ατοµικές εκθέσεις σε µουσεία και γκαλερί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έχει συµµετάσχει σε περισσότερες από 60 οµαδικές εκθέσεις, ενώ έχει αποσπάσει βραβεία και διακρίσεις σε διαγωνισµούς.
Ο Νίκος Μάρκου εγκατέλειψε το πτυχίο των µαθηµατικών λίγο προτού φτάσει στα χέρια του, αφού τον κέρδισε ο µαγικός κόσµος της φωτογραφίας. «Στα 16-17 αισθάνθηκα κάτι να µε ελκύει σε αυτό το µέσο κι ας µην είχα δει άλλες δουλειές. Πέρασα στο Μαθηµατικό στην Αθήνα και ήθελα να βρω µια δουλειά για να έχω ένα εισόδηµα». Ετσι το ’80 αρχίζει να εργάζεται στο επαγγελµατικό στούντιο των ∆επόλα, Αντωνιάδη και Πάσχου. «Εκεί έµαθα το τεχνικό κοµµάτι της φωτογραφίας. Οι δουλειές που κάναµε ήταν µόδα, κόσµηµα, αντικείµενα. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι αυτού του είδους η φωτογραφία είναι άσχετη µε την “καλλιτεχνική φωτογραφία” αλλά προσωπικά µε βοήθησε και το είδα αργότερα στην πορεία µου. Και τα µαθηµατικά υπάρχουν στις δουλειές µου» εξηγεί ο φωτογράφος.
Η πρώτη του προσωπική δουλειά ήταν µια φωτογράφιση στα Νταµάρια της Πετρούπολης η οποία δεν έχει εκτεθεί. «∆ιήρκησε έξι µήνες γιατί εξαρχής συνειδητοποίησα ότι απαιτείται χρόνος για να βγει κάτι σηµαντικό». Οι επόµενες δύο δουλειές του είναι άκρως ανθρωποκεντρικές. Ερχεται σε επαφή µε τον καθηµερινό κόσµο, βιώνει τη ζωή του και την αποτυπώνει µε τον φακό του. Η πρώτη στις παράγκες στο Πέραµα και η επόµενη µε τους εργάτες στο εργοστάσιο φωταερίου στο Γκάζι, που και αυτή όπως και η προηγούµενη διήρκησε δύο χρόνια. «Συναντήθηκα µε τον Μπέη, τον τότε δήµαρχο Αθήνας, ο οποίος χωρίς να µε γνωρίζει µε δέχτηκε αµέσως και τελικά µου έδωσε εξάµηνη άδεια για τη δηµοτική επιχείρηση. Τότε ήταν άλλες εποχές, κανείς δεν µε κοιτούσε καχύποπτα» θυµάται.
Έπειτα από προσωπική αναζήτηση χρόνων για το πώς συνεχίζει, αφήνει πίσω τον ανθρωποκεντρισµό και το 2000 ανοίγει το κεφάλαιο «Τόπος». Η ενότητα αυτή περιλαµβάνει τοπία είτε φυσικά είτε αστικά. Είναι η Αθήνα, ο Πειραιάς, η ∆ραπετσώνα. Από τα παρθένα και απάτητα τοπία φτάνει στις πόλεις, τις δηµιουργηµένες και ίσως αλλοιωµένες από την ανθρώπινη απληστία. «Με ενδιαφέρει να δείξω πώς έχει συµβάλει ο άνθρωπος στην καταστροφή του περιβάλλοντος, ωστόσο δεν θέλω να γίνω καταγγελτικός. Ετσι κι αλλιώς η φωτογραφία έχει την τάση να ωραιοποιεί» µου λέει. Πράγµατι ως έναν βαθµό αυτό κάνουν οι εικόνες της Αθήνας από ψηλά, αφού οι λεπτοµέρειες της σκληρής καθηµερινότητας εξαφανίζονται και τη θέση τους παίρνουν τα εκθαµβωτικά βραδινά φώτα.
Η ανθρώπινη παρουσία πάντως είτε λείπει είτε υπαινίσσεται στις εικόνες αυτές. Μπορεί να φαίνεται ότι αποµακρύνεται από το ανθρωποκεντρικό στοιχείο αλλά, όπως λέει ο ίδιος, «αραιά και πού ξαναγυρίζω, όχι µε τον ίδιο τρόπο. ∆έκα χρόνια µετά, το 1990, ξαναπήγα στο Πέραµα. Το παράδοξο είναι ότι ο ίδιος άνθρωπος που είχα γνωρίσει την πρώτη µέρα ήταν και ο µόνος που ζούσε ακόµη σε παράγκα και παραπονιόταν ότι τον είχαν εγκαταλείψει. Είδα µια άλλη γειτονιά. ∆εν ξαναπήγα».
Η φωτογραφία ως τέχνη και µέσο επιβίωσης
Τον ρωτώ εάν αισθάνεται ότι κάνει τέχνη. «Το σηµαντικό για εµένα είναι η ανάγκη να εκφραστώ. Πάντα µε ενδιέφερε να βλέπω και να κρατάω στιγµές από αυτό που ζω. Και αυτό πιστεύω αρκεί για να το µεταφέρω στο κοινό. ∆εν αισθάνοµαι καλλιτέχνης. Υπάρχουν όροι που µε ενοχλούν, όπως “εικαστικός φωτογράφος”. Εάν αυτό που κάνω είναι τέχνη, δεν µπορώ να το πω εγώ, θα κριθεί από τους άλλους και τον χρόνο. Εάν αξίζει τον κόπο µια δουλειά µου, θα το καταλάβουν και οι άλλοι. ∆υστυχώς δεν µπορώ να λέω “κάνω την τρέλα µου και θα ζήσω από αυτό”. Κάνω κι άλλες δουλειές για την καθηµερινή µου επιβίωση. Αυτό όµως µου δίνει την ελευθερία να περάσω καλά και να δηµιουργήσω».
INFΟ Γκαλερί Citronne, Πόρος, έως 13/9
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Documento
