Το πρόσφατο βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθηνών που απάλλαξε τον Νίκο Μανιαδάκη βασίζεται εν πολλοίς στην παραδοχή ότι ο άτυπος σύμβουλος των υπουργών Υγείας δεν είχε διοριστεί επισήμως σε θέση συμβούλου υπουργού (πώς θα μπορούσε άλλωστε, αφού είχε ήδη την ιδιότητα του υπαλλήλου ως καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας), καθώς και ότι οι επιτροπές στις οποίες συμμετείχε δεν είχαν αντικείμενο συναφές με την τιμολόγηση των φαρμάκων. Ερμηνεία που φαντάζει απολύτως έωλη ως προς την ουσία, κι όχι βεβαίως τον τύπο, του ρόλου του Μανιαδάκη.
Στην ίδια τη δικογραφία άλλωστε εμπεριέχεται πληθώρα στοιχείων –πολλά εκ των οποίων αναφέρονται στο επίμαχο βούλευμα– βάσει των οποίων σκιαγραφείται σαφώς ότι ο Ν. Μανιαδάκης υπήρξε ιδιαιτέρως «στενός σύμβουλος», μεταξύ άλλων, των πρώην υπουργών Υγείας Ανδρέα Λοβέρδου και Αδωνη Γεωργιάδη. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι μετά την ανακοίνωση της είδησης πως ο Ν. Μανιαδάκης απαλλάχτηκε από το αδίκημα της παθητικής δωροδοκίας ο Αδ. Γεωργιάδης σχολίασε περιχαρής ότι απαλλάχτηκε ο «συνεργάτης» του. Αυτό όμως μπροστά στα στοιχεία της δικογραφίας δεν είναι τίποτε.
Ο ίδιος ο Ν. Μανιαδάκης έχει παραδεχτεί τόσο στην προανακριτική επιτροπή της Βουλής όσο και όταν κατέθετε ως προστατευόμενος μάρτυρας, έχοντας το κωδικό όνομα «Ιωάννης Αναστασίου», ότι υπήρξε συνεργάτης του πρώην υπουργού Υγείας Αδ. Γεωργιάδη αλλά και των Ανδρ. Λοβέρδου και Μάκη Βορίδη. Στα στοιχεία που εμπεριέχονται στη δικογραφία περιλαμβάνεται πληθώρα εγγράφων που κατασχέθηκαν από τη Novartis, βάσει των οποίων διαφαίνεται ότι ο Ν. Μανιαδάκης ήταν ο «πιο στενός συνεργάτης» του Αδ. Γεωργιάδη σε θέματα σχετικά με το φάρμακο και την πολιτική της υγείας.
Ακόμη σημαντικότερα στοιχεία της δικογραφίας είναι τα πλείστα mails που στέλνονται από τον Μανιαδάκη στο υπουργικό γραφείο του τότε υπουργού Αδ. Γεωργιάδη. Αυτά τα mails εμπεριέχουν προσχέδια υπουργικών αποφάσεων τα οποία μόλις λίγα λεπτά μετά την παραλαβή τους αποστέλλονται από τον πρώην υπουργό στα πρόσωπα που είχε ζητήσει ο Μανιαδάκης. Κάποια από αυτά τα προσχέδια αφορούσαν και τιμολόγηση φαρμάκων. Ο Μανιαδάκης βάσει των καταθέσεων των προστατευόμενων μαρτύρων φέρεται να ήταν ο δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ της Novartis και της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, την οποία η εταιρεία ήθελε να χειραγωγήσει. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ν. Μανιαδάκης –σύμφωνα πάντα με τους προστατευόμενους μάρτυρες– φέρεται να έδινε «δώρα» και να παρακρατούσε το 10-20% του ποσού.
Είναι επίσης ενδεικτικό ότι παρά τα όσα διαφορετικά έχει υποστηρίξει ο Ν. Μανιαδάκης, δέχτηκε χρήματα από τη Novartis για την εκπόνηση έργων, μελετών και συμμετοχή σε συνέδρια. Πλέον ο Ν. Μανιαδάκης –συνελήφθη στο αεροδρόμιο στις 31 Δεκεμβρίου 2018, όταν επιχείρησε να φύγει στο εξωτερικό με την οικογένειά του και όλη τους την οικοσκευή– αναφέρει ότι «πιέστηκα να πω για Σαμαρά, Γεωργιάδη, Λοβέρδο και Στουρνάρα». Βέβαια, στην κατάθεσή του στην προανακριτική επιτροπή της Βουλής δήλωνε: «Πιστεύω ότι οι εισαγγελείς σε μεγάλο βαθμό προσπάθησαν να κάνουν τη δουλειά τους με ζήλο…». Ασχέτως του πότε έλεγε την αλήθεια ο Ν. Μανιαδάκης, το σημαντικότερο –από τη στιγμή που εξακολουθεί να ερευνάται για συνέργεια σε δωροδοκία τρίτων προσώπων και για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος– είναι ο ιδιαιτέρως ενεργός ρόλος που φέρεται να είχε την επίμαχη περίοδο ως ενδιάμεσος μεταξύ της Novartis και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας.
«Ελάχιστο παράνομο προνόμιο για υπηρεσίες του»
Οι προστατευόμενοι μάρτυρες είχαν αναφερθεί αναλυτικά στις καταθέσεις τους σε «δώρα» που φέρεται να έδινε η Novartis στον πρώην υπουργό Υγείας Ανδρ. Λοβέρδο. Φέρεται να τα έδινε ο ίδιος ο Ν. Μανιαδάκης, ο οποίος –σύμφωνα με την παραγγελία που είχε οδηγήσει στην άσκηση ποινικής δίωξης εναντίον του– παρακρατούσε το 10-20% του ποσού, που «αποτελεί το ελάχιστο παράνομο δικό του αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες του». Πρόκειται άλλωστε για κάτι που –σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία που εμπεριέχονται στη δικογραφία– οδήγησε το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Αθηνών να αναφέρει ότι «προκύπτουν συναφώς ενδείξεις ότι ο κατηγορούμενος προέβη στις αποδιδόμενες σε αυτόν πράξεις», δηλαδή ότι ανέλαβε «τη χειραγώγηση της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας… προς τον σκοπό της προώθησης των συμφερόντων της Novartis».
Είναι ενδεικτική κατάθεση που είχε δώσει ο «Μάξιμος Σαράφης», στην οποία είχε αναφέρει μεταξύ άλλων χαρακτηριστικά ότι «ως σύμβουλος του υπουργού ανέλαβε για λογαριασμό της Novartis να γίνει ο ίδιος ο δίαυλος επικοινωνίας της εταιρείας με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Ο ίδιος ο Λοβέρδος ζήτησε μέσω Μανιαδάκη τα δώρα που θα ελάμβανε για να αποφασίζει ευνοϊκά υπέρ της εταιρείας να του δίνονται μέσω του τελευταίου (Μανιαδάκη). Αυτό μου το είπε ο ίδιος ο Φρουζής πολλές φορές κατά τις εβδομαδιαίες συναντήσεις που είχαμε…».
«Δώρο για να χειραγωγηθεί ο Λοβέρδος»
Σε άλλο σημείο της κατάθεσής του ο «Μάξιμος Σαράφης» είχε αναφερθεί σε εικονικά τιμολόγια μέσω των οποίων –σύμφωνα πάντα με τον ίδιο– γινόταν το ξέπλυμα μαύρου χρήματος: «Οσον αφορά τη διαφήμιση του γηπέδου, μόνο μία φορά τέθηκε μια διαφημιστική πινακίδα στο γήπεδο του ΑΟ Βριλησσίων, φωτό την οποία έστελνε επανειλημμένως ο Βουλκίδης στο λογιστήριο της Novartis για να καλυφθεί το εικονικό τιμολόγιο. Ο Φρουζής και σε αυτή την περίπτωση μου είπε ότι έδωσε τα χρήματα στον Μανιαδάκη για να τα δώσει περαιτέρω στον Λοβέρδο». Στις 27 Νοεμβρίου 2018 ο «Μάξιμος Σαράφης» κατέθεσε ότι «συγκεκριμένα την 6.12.2010 ο Βουλκίδης μέσω του μηχανισμού ξεπλύματος επέστρεψε στον Φρουζή, τον οποίο συνάντησε στο γραφείο του στη Novartis, το ποσό των 58.000 ευρώ».
Σε άλλο σημείο ο «Μάξιμος Σαράφης» δήλωσε: «Το ποσόν των 90.000 που φέρεται ότι δόθηκε στον Ν. Μανιαδάκη ήταν το δώρο για να χειραγωγηθεί ο Λοβέρδος στην περίπτωση τιμολόγησης του Gilenya. Δεν γνωρίζω όμως αν παραδόθηκε στο Λοβέρδο μέρος ή το σύνολο του ποσού». Είχε μάλιστα προσθέσει ότι «για τη χειραγώγηση της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας στρατολογήθηκε από τη Novartis ο Νίκος Μανιαδάκης, ο οποίος τελικά ανέλαβε και τον ρόλο του διαμεσολαβητή με τους υπουργούς Υγείας για την προώθηση των συμφερόντων της. Αναφέρομαι στους υπουργούς Υγείας Αν. Λοβέρδο… τα μαύρα ταμεία που χρησιμοποιήθηκαν για τη χειραγώγηση του Α. Λοβέρδου σας τα έχω αναφέρει… Οι συνεννοήσεις Φρουζή – Μανιαδάκη για τη χειραγώγηση ήταν μυστικές…».
Κωδική ονομασία «άγιο δισκοπότηρο»
Ο «Μάξιμος Σαράφης» είχε αναφέρει επίσης: «Γνωρίζω με βεβαιότητα ότι τουλάχιστον την περίοδο 2008-2014 λειτουργούσε στη Novartis Ελλάς μαύρο ταμείο για παράνομες πληρωμές σε πολιτικά πρόσωπα και κρατικούς αξιωματούχους. Η κωδική ονομασία του μαύρου ταμείου ήταν το “άγιο δισκοπότηρο”».
Από την πλευρά της και η προστατευόμενη μάρτυρας «Αικατερίνη Κελέση» είχε καταθέσει στις 6 Νοεμβρίου 2017 ότι «κατά την περίοδο 2013 εμφανίζεται σύμβουλος συνεργάτης του Λοβέρδου ο κ. Μανιαδάκης, καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, ο οποίος εισέπραττε χρήματα προκειμένου να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Novartis εν γνώσει του υπουργού».
«Υπερτιμολογήσεις που ευνοούσαν τη Novartis»
Ακόμη και ο ίδιος ο Μανιαδάκης είχε παραδεχτεί ότι ήταν στενός σύμβουλος του τότε υπουργού Υγείας Αδ. Γεωργιάδη. Στις 29 Ιανουαρίου 2018 ο προστατευόμενος μάρτυρας «Ιωάννης Αναστασίου», που όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια ήταν ο Ν. Μανιαδάκης, είχε παραδεχτεί –προφανώς για να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά του– ότι ήταν μεταξύ των τεσσάρων πλέον άμεσων συνεργατών τού τότε υπουργού Αδ. Γεωργιάδη: «Απ’ όσα γνωρίζω και γράφεται στα ΜΜΕ, ο κύκλος των στενών συνεργατών του αποτελείται… και ο από πολλά έτη συνεργάτης του ο Νικόλαος Μανιαδάκης, καθηγητής της ΕΣΔΥ, σύμβουλός του σε θέματα τρόικας και πολιτικής υγείας».
Ο Ν. Μανιαδάκης ως «Ιωάννης Αναστασίου» είχε αναφερθεί και σε σκιώδεις διαδικασίες στην τιμολόγηση των φαρμάκων που ευνόησαν τη Novartis: «Θεωρώ ότι κατά περιόδους τα τελευταία χρόνια ανάλογα με την πολιτική ηγεσία υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι είχαν πιο ενεργή συμμετοχή στην προετοιμασία και τη διαμόρφωση των δελτίων τιμών και ως εκ τούτου είχαν τη δυνατότητα με τις ενέργειές τους να οδηγήσουν σε υπερτιμολογήσεις ευνοώντας τη Novartis…».
«Τα mails από τον Moneydakis στον Γεωργιάδη»
Η δικογραφία εμπεριέχει πλείστα άλλα στοιχεία σχετικά με τον Ν. Μανιαδάκη, ο οποίος σύμφωνα με τον «Μάξιμο Σαράφη» είχε το ψευδώνυμο Moneydakis, γεγονός που –βάσει και του βουλεύματος που επικαλείται την επίμαχη κατάθεση– τόνιζε την ιδιαίτερη σχέση του καθηγητή με τα χρήματα. Στα στοιχεία αυτά συμπεριλαμβάνονται 16 μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τα οποία εμπεριέχονται στο πόρισμα της Γενικής Επιθεώρησης Δημόσιας Υγείας. Αυτά τα μηνύματα, βάσει όσων αναγράφονταν στο πόρισμα, έδειχναν πως ο Ν. Μανιαδάκης δεν λειτουργούσε απλώς ως άτυπος σύμβουλος.
Οπως χαρακτηριστικά αναγραφόταν στο επίμαχο πόρισμα, «βρέθηκαν 16 μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε διάφορες ημερομηνίες από 22.12.2013 μέχρι 4.6.2014, το περιεχόμενο των οποίων ήταν ως επί το πλείστον σχέδια υπουργικών αποφάσεων σχετικά με την τιμολόγηση φαρμάκων και φαρμακευτικής πολιτικής. Τα αποστέλλει ο Ν. Μανιαδάκης από την ηλεκτρονική διεύθυνση nm…), ο οποίος δεν είχε οποιαδήποτε σχέση εργασίας με το υπουργείο Υγείας και παραλήπτης ήταν η ηλεκτρονική διεύθυνση του υπουργού, από την οποία προωθούνται στην ηλεκτρονική διεύθυνση Φαρμάκων και Φαρμακείων του υπουργείου προς έκδοσή τους».
Προσχέδια τιμολόγησης με αποστολέα Μανιαδάκη
Στις 9 Φεβρουαρίου 2017 η Διεύθυνση Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του υπουργείου Υγείας είχε αποστείλει έγγραφο προς το γραφείο του υπουργού Υγείας, στο οποίο ο προϊστάμενος της διεύθυνσης ενημέρωνε ότι «ανέτρεξε στο farmaka@yyka.gov.gr που είναι το παλιό mail του Α΄ Τμήματος της Διεύθυνσης Φαρμάκων που απασχολείται με την τιμολόγηση και βρέθηκαν σε Η/Υ της Διεύθυνσης Φαρμάκων και εκτυπώθηκαν και υποβλήθηκαν τα εν λόγω 16 μηνύματα με τις εκτυπώσεις συνημμένων αρχείων που περιλαμβάνονταν με αποστολέα ή αποδέκτη τον Ν. Μανιαδάκη και αφορούν σε διατάξεις τιμολόγησης ΜΗΣΥΦ, ογκολογικά και clawback».
Το περιεχόμενο των ηλεκτρονικών μηνυμάτων και την επίμαχη εμπλοκή του Ν. Μανιαδάκη είχε επιβεβαιώσει σε κατάθεση που έδωσε στις αρχές στις 11 Ιανουαρίου 2019 και ο τότε επικεφαλής του Σώματος Επιθεωρητών Υγείας Σταύρος Ευαγγελάτος, προϊστάμενος της Διεύθυνσης Φαρμάκων και Φαρμακείων του υπουργείου Υγείας από τον Ιούλιο του 2013 έως και τα μέσα του Ιουνίου 2014. Στην κατάθεσή του ο Στ. Ευαγγελάτος είχε αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «οι σχετικές με την τιμολόγηση του φαρμάκου διατάξεις δεν αποτελούσαν εισήγηση της υπηρεσίας. Ερχόταν στην υπηρεσία είτε μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας είτε εγγράφως με εντολή του υπουργού Υγείας να εκδοθεί από τη διεύθυνση υπουργική απόφαση με συνημμένο έτοιμο το σχέδιο της υπουργικής απόφασης. Η εντολή του υπουργού στη συνέχεια συμπεριλαμβανόταν στα έχοντας υπ’ όψιν της ΥΑ τιμολόγησης».
Ερωτηθείς ποιος ήταν ο «συντάκτης του σχεδίου της εκάστοτε υπουργικής απόφασης», ο Στ. Ευαγγελάτος είχε αναφέρει: «Από όσο θυμάμαι, το μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου το οποίο συνόδευε την εντολή του υπουργού Υγείας είχε προηγούμενο αποστολέα προς το γραφείο του τον κ. Μανιαδάκη Νικόλαο».
Μανιαδάκης έστελνε, Γεωργιάδης προωθούσε
Συγκεκριμένα, στις 12 Μαΐου 2014 ο Ν. Μανιαδάκης απέστειλε μήνυμα στο mail του υπουργού Υγείας, που εκείνη την περίοδο ήταν ο Αδ. Γεωργιάδης. Το μήνυμα –εμπεριέχεται στη δικογραφία– περιείχε ως επισυναπτόμενο ένα προσχέδιο υπουργικής απόφασης με θέμα τις «διατάξεις αποζημίωσης φαρμάκων» και ειδικότερα την «αποζημίωση» των ογκολογικών φαρμάκων. Στο μήνυμά του ο Ν. Μανιαδάκης επισήμαινε χαρακτηριστικά: «Να πάει στον Ευαγγελάτο για προετοιμασία υπογραφής». Το μήνυμα αποστέλλεται στις 3.26. Στις 3.29 προωθήθηκε από το mail του υπουργού το επισυναπτόμενο αρχείο, μαζί με την επισήμανση του Ν. Μανιαδάκη, στην αρμόδια Διεύθυνση Φαρμάκων.
Στις 23 Απριλίου 2014 ο Ν. Μανιαδάκης απέστειλε ακόμη ένα mail –επίσης εμπεριέχεται στη δικογραφία– με θέμα «clawback» και ως επισυναπτόμενο αρχείο ένα προσχέδιο υπουργικής απόφασης με θέμα «Μηχανισμός αυτομάτων επιστροφών (clawback) έτους 2014». Στο μήνυμά του, με ώρα αποστολής 10.58, ο Ν. Μανιαδάκης επισήμαινε προς τον υπουργό: «Να την δει ο ΕΟΠΠΥ και ο Σταύρος». Στις 11.06, οχτώ λεπτά μετά, από το mail του υπουργού Υγείας προωθήθηκε προς τη Διεύθυνση Φαρμάκων το συνημμένο αρχείο που είχε αποστείλει ο Ν. Μανιαδάκης.
Στις 3 Φεβρουαρίου 2014 ο Ν. Μανιαδάκης απέστειλε κι άλλο mail στον ηλεκτρονικό λογαριασμό του υπουργείου Υγείας, στο οποίο είχε συμπεριλάβει ως επισυναπτόμενο ένα προσχέδιο υπουργικής απόφασης αναφορικά με θέμα «Συμπλήρωση-Τροποποίηση της υπουργικής απόφασης αριθμ. Οι.3457 ΦΕΚ/Β/64/16.01.2014. Ρύθμιση θεμάτων τιμολόγησης Φαρμάκων». Το mail αποστάλθηκε στις 11.54 με την επισήμανση: «Παρακαλώ όπως αποστείλετε σε ΕΟΠΠΥ, ΓΓ Δημόσιας Υγείας και Ευαγγελάτο για σχόλια». Λίγα λεπτά μετά, στις 12.06, από το mail με την ένδειξη υπουργός Υγείας, το προσχέδιο της υπουργικής απόφασης προωθήθηκε σε ΕΟΠΥΥ, γενικό γραμματέα Δημόσιας Υγείας και στον Στ. Ευαγγελάτο, όπως ακριβώς δηλαδή είχε ζητήσει ο Ν. Μανιαδάκης.
Ακόμη ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που απέστειλε προς τον τότε υπουργό Αδ. Γεωργιάδη στάλθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2014, με θέμα «Νέα αγορανομική» και επισυναπτόμενο ένα προσχέδιο υπουργικής απόφασης για τις «διατάξεις τιμολόγησης φαρμάκων». Το mail στάλθηκε στις 2.18 και ο Ν. Μανιαδάκης έγραφε χαρακτηριστικά προς τον τότε υπουργό Υγείας: «Παρακαλώ άμεσα στην Παπανικολάου, Ευαγγελάτο, Λιντζέρη». Μόλις τέσσερα λεπτά μετά, στις 2.22, η σχετική απόφαση αποστάλθηκε από το mail του υπουργού Υγείας στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία των προσώπων που είχε ζητήσει ο «άτυπος σύμβουλος» Ν. Μανιαδάκης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο προσχέδιο υπουργικής απόφασης αφορούσε ξεκάθαρα τις τιμές των φαρμάκων. Είναι χαρακτηριστικό ότι το άρθρο 1 του προσχεδίου περιείχε τους «ορισμούς των τιμολογούμενων φαρμάκων», το άρθρο 2 «τις τιμές των φαρμάκων», το άρθρο 3 «τα ποσοστά κέρδους» και το άρθρο 4 «τις εκπτώσεις και πιστώσεις κλπ».
«Κι εγώ σε αγαπάω πολύ»
Οπως είχε αποκαλύψει το Documento, ο Μανιαδάκης έστελνε sms –συμπεριλαμβάνονται στο πόρισμα του μεικτού κλιμακίου ελέγχου του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης– προς τον Αδ. Γεωργιάδη, όπου και αποτυπώνονταν οι πολύ καλές μεταξύ τους σχέσεις.
Στις 9 Ιουνίου 2014 ο Ν. Μανιαδάκης απέστειλε sms στον πρώην πλέον υπουργό Υγείας αναφέροντας: «Εύχομαι από καρδιάς να πάρεις αυτό που σου αξίζει. Ωστόσο, άσχετα από το τι θα γίνει, ήσουν μακράν ο καλύτερος υπουργός από το 2002 που ήρθα». Ο Αδ. Γεωργιάδης του απάντησε: «Ευχαριστώ φίλε». Στη συνέχεια ο Ν. Μανιαδάκης επανήλθε: «Θα είμαστε για πάντα μαζί. Ησουν σε όλα τα επίπεδα ο καλύτερος και είναι τιμή μου που σε γνώρισα και ήμουν κοντά σου».
Μία ημέρα μετά οι δυο άντρες ανταλλάσσουν πληθώρα μηνυμάτων. Στις 7 Δεκεμβρίου 2015 εκφράζουν ο ένας προς τον άλλο την αγάπη τους: «Σ’ αγαπάω πολύ. Είσαι αληθινός και ειλικρινής» έγραφε ο Ν. Μανιαδάκης, ενώ ο Αδ. Γεωργιάδης του απάντησε: «Κι εγώ ρε σε αγαπάω πολύ».
«Δεν είχα κάποια εξάρτηση»
Το ότι υπήρξε σύμβουλος των πρώην υπουργών Υγείας Μάριου Σαλμά, Αδ. Γεωργιάδη αλλά και Μ. Βορίδη το είχε παραδεχτεί ο ίδιος ο Ν. Μανιαδάκης στην κατάθεσή του στην προανακριτική επιτροπή της Βουλής. Στην ίδια κατάθεση μάλιστα είχε δηλώσει ότι κατά την ίδια χρονική περίοδο δεν είχε κάποιου είδους συνεργασία ούτε κάποια εξάρτηση από τη Novartis. Και μάλιστα ήταν σύμβουλος με επιρροή στο υπουργείο Υγείας σχετικά με θέματα που αφορούσαν το φάρμακο. Κι αυτό γιατί ούτε δύο μήνες μετά την υπουργοποίηση του Αδ. Γεωργιάδη ο Ν. Μανιαδάκης εμφανίζεται να είναι μέλος της τεχνικής επιτροπής φαρμάκου ως εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας.
Στη δικογραφία επίσης εμπεριέχονται εσωτερικά έγγραφα και τιμολόγια της Novartis –κάποια εκ των οποίων αναφέρονται και στο βούλευμα– που τον διαψεύδουν. Σύμφωνα με τα επίμαχα έγγραφα, ο Ν. Μανιαδάκης φέρεται να λάμβανε ενημερωτικά από τη Novartis από τις 22.6.2012 έως τις 10.9.2014, την περίοδο δηλαδή που αρνείται ότι είχε «εξάρτηση και συνεργασία». Μάλιστα, κάποια εξ αυτών φέρουν τίτλο «MEMO FOR MANIADAKIS» ή «FINAL MANIADAKIS MEASURES IMPACT».
Χρήματα από τη Novartis
Υπήρξαν και συναλλαγές. Μετά το άνοιγμα των τραπεζικών λογαριασμών του Μανιαδάκη, το οποίο προέκυψε από σχετικό αίτημα των εισαγγελέων κατά της διαφθοράς, εντοπίστηκαν σύμφωνα με τον ειδικό εμπειρογνώμονα τρεις συναλλαγές με τη Novartis Hellas ΑΕΒΕ και τη Novartis Investments Sarl. Ειδικότερα, στις 7.4.2015 η Novartis Hellas ΑΕΒΕ φέρεται να πίστωσε στον προσωπικό τραπεζικό λογαριασμό του Μανιαδάκη 1.287,5 ευρώ. Στις 13.7.2016 η Novartis Investments Sarl φέρεται να του πίστωσε 1.000 ευρώ, ενώ στις 8.8.2016 η Novartis Hellas ΑΕΒΕ φέρεται να του πίστωσε 593,28 ευρώ.
Στις 23.3.2007 ο Ν. Μανιαδάκης και η σύζυγός του ίδρυσαν την εταιρεία Χρυσάνθη Φαρμάκη & Σία ΕΕ, με τη δράση της οποίας είχε ασχοληθεί το περιοδικό Hot Docήδη από τον Σεπτέμβριο του 2012. Η εταιρεία διέκοψε τη λειτουργία της στις 8.10.2012 αλλά έως τότε είχε εκδώσει τιμολόγια προς τη Novartis Hellas ύψους 91.000 ευρώ. Τα τιμολόγια της εταιρείας προς τη Novartis από το 2009 έως το 2012 μπορεί να ανέρχονται σε 91.000 ευρώ, όμως οι πιστώσεις το ίδιο χρονικό διάστημα είναι της τάξεως των 110.510 ευρώ.
Επίσης, ο Ν. Μανιαδάκης από τα τέλη Αυγούστου του 2016 –σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου– συμμετείχε ως ετερόρρυθμος εταίρος στην εταιρεία EVROSTON EE έως το 2018, όταν και αποχώρησε. Η συγκεκριμένη εταιρεία φέρεται να έλαβε από τον Νοέμβριο του 2016 έως τον Ιανουάριο του 2017 –σύμφωνα με την ειδική εμπειρογνώμονα– πιστώσεις από τη Novartis Hellas και τη Novartis Investment συνολικού ύψους 77.232,24 ευρώ.
Στις εξηγήσεις του προς τους αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου ο τότε επίκουρος εισαγγελέας κατά της διαφθοράς Χρήστος Ντζούρας επισύναψε και τέσσερα ιδιωτικά συμφωνητικά που φέρονται να συντάχτηκαν ανάμεσα στη Novartis Hellas και τον Ν. Μανιαδάκη ή την εταιρεία Χρυσάνθη Φαρμάκη & Σία ΕΕ. Δύο εξ αυτών συντάχθηκαν στις 26.7.2010 και τις 30.8.2011 μεταξύ της Novartis και της επίμαχης εταιρείας και προβλέπουν μεταξύ άλλων εκπόνηση μελέτης και παρουσιάσεις σε συνέδρια. Τα συμφωνητικά διέπονταν από ρήτρες εμπιστευτικότητας, ενώ η εταιρεία, δηλαδή η «πάροχος» των συμβούλων, έλαβε συνολικά 30.000 ευρώ. Επίσης, στις 20.2.2014 συντάχτηκε ιδιωτικό συμφωνητικό μεταξύ της Novartis Hellas και του ΕΚΠΑ, ενώ στις 6.6.2014 ακόμη ένα μεταξύ της φαρμακευτικής και της ΕΣΔΥ. Τα ιδιωτικά συμφωνητικά αφορούσαν την παροχή συμβουλών ή τη συμμετοχή σε επιστημονική εκδήλωση. Ο Ν. Μανιαδάκης έλαβε 1.000 ευρώ.
«Ο πιο κοντινός σύμβουλος του υπουργού»
Υπάρχουν κι άλλα εσωτερικά έγγραφα της Novartis που εμπεριέχονται στη δικογραφία και αναφέρονται στον Ν. Μανιαδάκη. Σε πολλά από αυτά εμπεριέχεται η φωτογραφία του Μανιαδάκη μαζί με το… βιογραφικό του. Ενα από αυτά, που φέρει ημερομηνία 29 Οκτωβρίου 2013, έχει τίτλο «Workshop 2 – Παρέχοντας φροντίδα υγείας στην περίοδο της κρίσης: Η ελληνική υπόθεση». Στο επίμαχο έγγραφο αναγράφεται ότι «ο καθηγητής Νίκος Μανιαδάκης είναι αυτή τη στιγμή ο πιο κοντινός σύμβουλος του υπουργού Υγείας για φαρμακευτικά ζητήματα. Διατηρεί τη θέση του ως διάμεσος/διαπραγματευτής με την τρόικα ακόμη και μετά τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης. Θεωρείται ότι συμμετέχει ενεργά σε νομοθετικές πρωτοβουλίες σχετικά με τα φαρμακευτικά».
Αξίζει να σημειωθεί ότι το γεγονός πως ο Ν. Μανιαδάκης υπήρξε στενός σύμβουλος των υπουργών Υγείας πιστοποιείται και από το ότι στις 7 Νοεμβρίου 2014 –τότε υπουργός Υγείας ήταν ο Μ. Βορίδης– εγκρίθηκαν από το υπουργείο Υγείας έξοδα μετάβασης του Ν. Μανιαδάκη στις Βρυξέλλες. Αντίστοιχα, βάσει εγγράφου που είχε δημοσιεύσει το Hot Doc από το 2012, εγκρίθηκαν στις 19 Σεπτεμβρίου 2012 από το υπουργείο Υγείας έξοδα μετακίνησης του Ν. Μανιαδάκη για αεροπορική μεταφορά στη Λευκωσία.
Αξιο αναφοράς είναι και ότι στα έγγραφα του FBI που είχαν σταλεί στην Εισαγγελία Διαφθοράς υπάρχει αναφορά στον Νίκο Μανιαδάκη ως σύμβουλο υγείας. Οπως αναγράφεται χαρακτηριστικά: «Ιδιοκτήτης της Ethos Media ήταν ο Κωνσταντίνος Ουζούνης. Η Ethos Media ήταν μια από τις εταιρείες που χρησιμοποιήθηκε στο σχέδιο δωροδοκίας. Ο Νίκος Μανιαδάκης, σύμβουλος υγείας, πρότεινε η Novartis να συνεργαστεί με την Ethos Media».
Μετά το σκάνδαλο: «Καμία επαφή με Μανιαδάκη»
Μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου, στα εσωτερικά έγγραφα της Novartis εμπεριέχονται κι άλλα στοιχεία σχετικά με τον Ν. Μανιαδάκη, που είναι πλέον «κόκκινο πανί» για τον φαρμακευτικό κολοσσό. Σε ένα από αυτά (10.2.2017), που φέρει τον τίτλο «Novartis Public Affairs Strategy», το όνομα του Ν. Μανιαδάκη είναι κοκκινισμένο και συστήνεται από τη φαρμακευτική να μην υπάρξει «καμία επαφή» μαζί του, επειδή «φέρεται να εμπλέκεται».
Σε άλλα εσωτερικά έγγραφα της Novartis που εμπεριέχονται στη δικογραφία υπάρχουν και αναφορές για χρήματα που λάμβανε ο καθηγητής από την εταιρεία. Ενα από αυτά, που φέρει τίτλο «MA Comms and BUDGET Mar 2012», αναφέρεται στο βούλευμα. Στο επίμαχο έγγραφο, στην ενότητα «Market Access extra activities Budget 2012», φαίνεται η Novartis να δίνει στον Μανιαδάκη 10.000 ευρώ. Σε αντίστοιχο εσωτερικό έγγραφο της Novartis του Ιουλίου 2012 ο Μανιαδάκης φέρεται να λαμβάνει 20.000 ευρώ. Σε άλλο κατασχεμένο εσωτερικό έγγραφο της Novartis –δεν αναφέρεται στο βούλευμα αλλά εμπεριέχεται στη δικογραφία– ο Μανιαδάκης φέρεται να λαμβάνει κι άλλα χρήματα από την εταιρεία το 2011.
Συγκεκριμένα, στην ενότητα «Market access activities» ο Ν. Μανιαδάκης φέρεται να λαμβάνει το 2011 από τη Novartis 10.000 ευρώ –μαζί με τον Οικονόμου– για το πρότζεκτ «Train Hospital Pharmacists Directors Part II». Βάσει του ίδιου εγγράφου ο Μανιαδάκης φέρεται να λαμβάνει την ίδια χρονιά ακόμη 20.000 ευρώ από τη Novartis για «συμφωνία συμβουλών», ενώ για αντίστοιχο αντικείμενο φέρεται να λαμβάνει την ίδια χρονιά επιπλέον 15.000 ευρώ. Στο εσωτερικό κατασχεμένο έγγραφο της Novartis με τίτλο «Market Access 2014 Back up Slides» ο Μανιαδάκης φέρεται να λαμβάνει 20.000 ευρώ για μελέτη που τιτλοφορείται «Secukinumab CE model».
