Ο σκηνοθέτης μιλάει για την παράσταση «Ω! Τι ευτυχισμένες μέρες» που ανεβαίνει στο Τόπος Αλλού
«Οι ευτυχισµένες µέρες σε σχέση µε την εποχή µας είναι αντιστρόφως συµβατές. Μόνο σαρκαστικά θα µπορούσαµε να αναφωνήσουµε “ω! τι ευτυχισµένες µέρες που ζούµε”» µας λέει ο σκηνοθέτης Νίκος Καµτσής συζητώντας για την παράσταση που ανεβαίνει στη σκηνή του Τόπος Αλλού.
Σε ένα ερηµικό περιβάλλον µιας κατεστραµµένης γης ο Σάµιουελ Μπέκετ στέκεται πάνω από τις άδειες πόλεις. Πείτε µας λίγα λόγια για το θεατρικό έργο.
Είναι το τέταρτο έργο του Σάµιουελ Μπέκετ µε το οποίο καταπιάνοµαι. Είναι ένας απύθµενος συγγραφέας – επιστρέφει στα ίδια µοτίβα, στις ίδιες φιλοσοφικές βάσεις και αφετηρίες. Ο Μπέκετ είχε πει ότι δύο είναι τα κυριότερα γεγονότα στη ζωή ενός ανθρώπου: η γέννηση και ο θάνατός του. Όλα τα υπόλοιπα είναι αναµονή. Μέσα σε αυτή την αναµονή όµως κάτι κάνουµε. Μορφωνόµαστε, εργαζόµαστε, τεκνοποιούµε, δηµιουργούµε έργα τέχνης. Ο συγγραφέας καταφέρνει σε αυτό το ζοφερό τοπίο να δίνει φως και ελπίδα. Τα έργα του φαίνονται δύστροπα στην ανάγνωση, αλλά από το στόµα ενός ηθοποιού έρχονται και στέκονται δίπλα µας. Ο θεατής βρίσκει κάπου τον εαυτό του… σε µια σκέψη, ένα απραγµατοποίητο όνειρο, ένα σχέδιο που αναβλήθηκε, ένα βίωµα.
Στις «Ευτυχισµένες µέρες» η κίνηση πάνω στη σκηνή είναι υποτυπώδης. Η Ουίνι είναι βυθισµένη µέσα στη γη. Το έργο δεν εδράζεται στην πλοκή και την εξέλιξη. Παρακολουθούµε όµως µια θυελλώδη εσωτερική δράση µέσα από το φαντασιακό της κεντρικής ηρωίδας. Ο Μπέκετ επέλεξε να δώσει στους πρωταγωνιστές του δύο ονόµατα, Ουίνι και Ουίλι, σχεδόν πανοµοιότυπα. Αυτά τα δύο πρόσωπα συµπληρώνουν το ένα το άλλο και αντιπροσωπεύουν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Η Νικολέττα Βλαβιανού έχει τροµερή θεατρική ευφυΐα και ευαισθησία και προσδίδει στο κείµενο µια αίσθηση λαϊκότητας.
Τα θέατρα ανοίγουν ύστερα από έξι µήνες σιωπής. Ποιες είναι οι σκέψεις σας σχετικά;
Θέλω να παρακινήσω τους θεατές να ξεπεράσουν τον φόβο τους, να ξεχάσουν για λίγο τις εξαγγελίες, τα κρούσµατα και τους θανάτους και να έρθουν στο θέατρο. Το περιβάλλον του θεάτρου είναι απόλυτα ασφαλές και στο Τόπος Αλλού έχουµε πάρει δρακόντεια µέτρα. Μια έξυπνη εξουσία θα ήταν νουνεχής αν έβλεπε όλη αυτή την κίνηση στους δρόµους και τους δηµόσιους χώρους και πρότεινε στον κόσµο αντί γι’ αυτό να παρακολουθήσει θεατρικές παραστάσεις. Είναι ένα υγιές περιβάλλον από άποψη και υγειονοµική αλλά και πνευµατική. Η καθηµερινότητα που ζούµε δοκιµάζεται από κακογουστιά, αντιδραστικές και χυδαίες αντιλήψεις. Ελάτε λοιπόν στο θέατρο, καθίστε σε µια θέση µε απόσταση, φέρτε µάσκα και αντισηπτικά και φύγετε στο τέλος γεµάτοι συναισθήµατα και ασφάλεια. Νοµίζω ότι η υπουργός Πολιτισµού και οι λοιµωξιολόγοι (των οποίων την επιστήµη σέβοµαι) πάσχουν από έλλειψη πνευµατικότητας. Εχουν εξαντλήσει την αυστηρότητά τους στα θέατρα και στους κινηµατογράφους. Η υπουργός αποκάλυψε ότι κάποιος από τους λοιµωξιολόγους τής είπε «σας καταλαβαίνω, είστε στη δύσκολη θέση να υπερασπιστείτε τους µπουζουξήδες». Αν νοµίζουν ότι όλος ο καλλιτεχνικός χώρος, ο χώρος των δηµιουργών και οι άνθρωποι που κινούνται γύρω τους είναι µόνο αυτό, κάνουν τεράστιο λάθος. Οι µπουζουξήδες φυσικά έχουν δοξάσει τον ελληνικό πολιτισµό. Όµως ο πολιτισµός δεν αρχίζει ούτε τελειώνει στα µπουζούκια και τα σκυλάδικα. Τα µέτρα µε το 30% χωρητικότητα είναι πολύ αυστηρά για τους χώρους τέχνης. Κάθε 15 µέρες κινδυνεύουµε να κλείσουµε ξανά και ακούµε µε αγωνία τις ανακοινώσεις για την πορεία της πανδηµίας. Με ανθρώπους στο ταµείο, ηλεκτρολόγους, ηθοποιούς και ταξιθέτες πώς θα τα βγάλουµε πέρα; Να µη φοβόµαστε λοιπόν µόνο τον κορονοϊό αλλά και τον φόβο που δηλητηριάζει τη ζωή µας σε οποιαδήποτε µορφή. Και αυτό θα µας αφήσει χνάρια σε όλα τα επίπεδα. Κινούµαστε σε αχαρτογράφητα νερά.
Πώς σχολιάζετε τη δήλωση της Λίνας Μενδώνη για τη «µαύρη εργασία» των καλλιτεχνών;
Εδώ υπάρχει µια µεγάλη αδικία πολύ προτού φτάσουµε σε αυτό. Το υπουργείο είχε ανακοινώσει ότι στις µη κερδοσκοπικές εταιρείες του θεάτρου (που είναι περίπου το 80% της παραγωγής) θα πρόσφερε οικονοµική ενίσχυση 2.000 ευρώ. Και ακόµη δεν έχουµε πάρει αυτά τα χρήµατα· είναι µεγάλη ντροπή. Σε όλα τα επαγγέλµατα είναι γνωστό ότι υπάρχει µαύρη εργασία. Όλοι µιλάνε για φακελάκια και µαύρα χρήµατα σε γιατρούς, δικηγόρους, ηλεκτρολόγους και µάστορες. Γιατί τα έβαλε η υπουργός µε τους καλλιτέχνες; Γνωρίζω µε σιγουριά για τους ανθρώπους που µε περιστοιχίζουν και µε όλες τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουµε ότι προσπαθούµε να προστατεύουµε τους εργαζόµενους και να τηρούµε τη νοµιµότητα. Αυτό που ειπώθηκε από την ίδια την υπουργό Πολιτισµού δείχνει ότι µας απαξιώνει αντί να µας υποστηρίζει. Αν πάλι εννοούσε µικρές οµάδες που έχουν φτιάξει µόνοι τους έναν θίασο και προσπαθούν µε αυτό τον τρόπο να υπάρξουν σε έναν κατακερµατισµένο και δαιδαλώδη κλάδο, είναι ντροπή να ονοµάζει αυτό το φαινόµενο µαύρη εργασία. ∆εν ξέρω τι έχουµε κάνει για να συγκεντρώνουµε όλα τα πυρά από λοιµωξιολόγους και πολιτικούς.
Τι ετοιµάζετε για φέτος στο Αερόπλοιο, την παιδική σκηνή;
Η παιδική σκηνή έχει πολύ πλούσιο πρόγραµµα και µεγάλη ευθύνη απέναντι στους εκπαιδευτικούς και στα παιδιά. ∆εν θέλουµε σε αυτήν τη συγκυρία να αφήσουµε τα παιδιά χωρίς τέχνη, δηµιουργία και ευαισθησία. Αυτό που προτείνουµε στα σχολεία και στους φορείς είναι είτε να πάµε εµείς στον χώρο τους µε όλα τα µέτρα προστασίας και έναν διαφανή τοίχο που έχουµε κατασκευάσει γι’ αυτό τον σκοπό είτε να έρθουν εκείνοι στο δικό µας θέατρο. Επίσης προσφέρουµε παραστάσεις σε live streaming, µε διάδραση και συνοµιλία µε τους ηθοποιούς. Φέτος ανεβάζουµε τέσσερις διαφορετικές παραστάσεις µε θέµατα από τη µυθολογία, τον σχολικό εκφοβισµό, το φαινόµενο των σεισµών αλλά και ένα γοητευτικό ελληνικό παραµύθι.
INF0
«Ω! Τι ευτυχισμένες μέρες» του Σάμιουελ Μπέκετ, σε σκηνοθεσία Νίκου Καμτσή. Παρασκευή – Κυριακή, Θέατρο Τόπος Αλλού (Κεφαλληνίας 17, Αθήνα)
