Επί είκοσι χρόνια ο συγγραφέας και µελετητής της στρατιωτικής ιστορίας Νίκος Γιαννόπουλος συγκέντρωνε υλικό για τα σπουδαιότερα γεγονότα της παλιγγενεσίας.
Η προσπάθειά του κατέληξε στο τελευταίο του βιβλίο (Εκδόσεις Historical Quest) στο οποίο παρουσιάζει τις δεκαέξι σηµαντικότερες µάχες –νικηφόρες ή µη– του 1821. Το βιβλίο ισορροπεί µε θαυµαστό τρόπο ανάµεσα στην επιστηµονική ακρίβεια και την αφηγηµατική χάρη δίχως να αποκρύπτει τα δυσάρεστα και να ηρωοποιεί τους πρωταγωνιστές των γεγονότων.
Γιατί ακόµη ένα βιβλίο για το 1821; ∆εν τα έχουµε µάθει όλα;
Και όµως, δεν θα βρείτε βιβλίο το οποίο να περιέχει τις δεκαέξι σηµαντικότερες µάχες του αγώνα µαζί. Μπορεί να τις δείτε διάσπαρτες σε άρθρα, σε επιµέρους βιβλία, θεατρικά έργα, κινηµατογραφικές ταινίες, αλλά όλες µαζί µε συγκεκριµένη ανάλυση και µε συγκεκριµένο τρόπο σκέψης δεν θα τις βρείτε. Ακριβώς αυτό είναι το καινούργιο που προσφέρω.
Οµως δεν έχουν καλυφτεί τα θέµατα αυτά µε επάρκεια;
Θα κάνω µερικές απλές ερωτήσεις και ας δούµε ποιοι από τους αναγνώστες σας µπορούν να απαντήσουν. Τι γύρευε ο Παπαφλέσσας στο Μανιάκι; Ποια είναι η µάχη η οποία θεωρείται σύµβολο της παγκόσµιας στρατιωτικής ιστορίας; Ποια είναι η µάχη η οποία έχει τη µεγαλύτερη αναλογία µεταξύ εχθρικών δυνάµεων;
Για ποια µάχη µιλάτε;
Της Κλείσοβας. Είναι µια µάχη αδικηµένη γιατί έχει ξεχαστεί εξαιτίας της πτώσης του Μεσολογγίου που ακολούθησε. Κι όµως Αµερικανοί και Ευρωπαίοι ιστορικοί τη θεωρούν µία από τις θρυλικότερες µάχες της παγκόσµιας στρατιωτικής ιστορίας (σ.σ.: στο νησάκι του Μεσολογγίου Κλείσοβα 130 άντρες οχυρώθηκαν και νίκησαν τον πολυάριθµο στρατό του Κιουταχή). Επίσης ποιος σκότωσε τον Καραϊσκάκη; ∆εν απαντώ, δεν µπορώ να απαντήσω σ’ αυτό το ερώτηµα. Αν το απαντούσα, ήδη θα είχα γίνει διάσηµος.
Ο Καραϊσκάκης πέθανε από φίλια πυρά;
∆εν το γνωρίζω. Αυτό που µπορώ να πω είναι ότι υπάρχουν ακόµη άγνωστες πτυχές που οι µελετητές δεν τις έχουµε αναλύσει επαρκώς. Οπως, ας πούµε, ότι η θυσία του ∆ιάκου στην Αλαµάνα ήταν άχρηστη – ο ∆ιάκος έπρεπε να φύγει και δεν έπρεπε να στερήσει τον εαυτό του από τον αγώνα. Πολύ µεγάλο λάθος.
Βλέπουµε ότι δεν κάνετε εκτενή αναφορά στις εσωτερικές διαµάχες.
∆εν το αποφεύγω. Πολλές ήττες ή ηµιτελείς νίκες, π.χ. στα ∆ερβενάκια, οφείλονται ακριβώς στις εσωτερικές διαµάχες. ∆εν τις αποκρύπτω. Οι σπουδαιότεροι ιστορικοί του ’21 τις αναφέρουν. Η µη κατάληψη της Πάτρας οφείλεται στη διχόνοια των ξεσηκωµένων, όπως και στο γεγονός ότι επιτράπηκε στον Ιµπραήµ να αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο. Οι καπεταναίοι είχαν και τις σκοτεινές πλευρές τους. Πότε άγγελοι και πότε διάβολοι, που έλεγε και ο Καραϊσκάκης.
Ποιες είναι οι προσωπικότητες που ξεχωρίζετε;
∆εν θα µπορούσα παρά να τοποθετήσω στην κορυφή τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Θεωρώ ότι το µυαλό του έσωσε την επανάσταση τη στιγµή που έσβηνε. Πολύ ψηλά στην ιεραρχία θα τοποθετήσω τον Ανδρούτσο για την ορµητικότητά του, τον Νικηταρά για το πολεµικό του µένος αλλά και τον Παπαφλέσσα. Μπορεί να σας ξενίσει αυτό που θα πω: δεν τον θεωρώ µεγάλο στρατιωτικό ηγέτη, όµως η επανάσταση αλλιώς δεν θα γινόταν. Μπορεί χάρη στον Κολοκοτρώνη να πέτυχε, αλλά ο Παπαφλέσσας είναι αυτός που µε το θράσος του, µε τα ψέµατά του, µε τις ραδιουργίες του κατάφερε να ξεσηκώσει τους ραγιάδες. Είναι αυτός που άναψε τη φλόγα. Νοµίζω ότι δεν υπάρχει πιο δίκαιος χαρακτηρισµός από το «µπουρλοτιέρης των ψυχών».
∆ιάβασα στα πρόσφατα «Αιρετικά – Επανάσταση 1821», τα οποία κυκλοφόρησαν µε το Documento, την παρέµβασή σας µε την οποία εξηγείτε ότι δεν ήταν η ναυµαχία του Ναυαρίνου που οδήγησε στην ανεξαρτησία του τόπου.
Η αποχώρηση του Ιµπραήµ από την Πελοπόννησο ήταν θέµα χρόνου, ανεξαρτήτως της καταστροφής ή όχι του τουρκοαιγυπτιακού στόλου. Υπενθυµίζω ότι ο Ιµπραήµ κλήθηκε πίσω από τον πατέρα του για να ετοιµάσουν την απόσχιση από την Οθωµανική Αυτοκρατορία. Επιπλέον οι απώλειες που του είχε προκαλέσει ο Κολοκοτρώνης µε τον κλεφτοπόλεµο είναι πολύ σηµαντικές. Ο Ιµπραήµ ήταν ηττηµένος πριν από το Ναυαρίνο. Η ελευθερία των Ελλήνων λοιπόν δεν κερδήθηκε στα σαλόνια της ευρωπαϊκής διπλωµατίας αλλά στα πεδία των µαχών. Γιατί εκεί γράφεται η ιστορία των λαών.
INFO
Το «1821 – Οι μάχες των Ελλήνων για την ελευθερία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Historical Quest
