1. Πιστεύετε ότι η συλλογική ηγεσία του κόμματος πρέπει να εκλέγεται από το συνέδριο ή από το σύνολο των μελών;
Η κακή διαχείριση της πανδημίας, των επιπτώσεων του πολέμου, της ενεργειακής κρίσης, η αναλγησία απέναντι στην ακρίβεια, δείχνουν την επικινδυνότητα της Δεξιάς. Συνεπώς, το Συνέδριο πρέπει να καταστεί πολιτικό γεγονός. Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ μπορεί να κερδίσει τη Δεξιά, με καθαρό πρόγραμμα αλλά και αυτοκριτική για πλευρές της πορείας του. Έτσι θα αποκαταστήσουμε την πολιτική αξιοπιστία και μια νέα σχέση με την κοινωνία. Αυτή η προσπάθεια όμως προϋποθέτει ότι δεν θα βυθιστούμε σε μια εσωστρέφεια. Τι άλλο σηματοδοτεί η επικέντρωση του Συνεδρίου στον τρόπο εκλογής της ηγεσίας; Αναμφίβολα η δημοκρατική λειτουργία ενός κόμματος αποτελεί βασικό στοιχείο της φυσιογνωμίας του, και κρίνεται από την κοινωνία. Άλλο αυτό όμως και άλλο η αιφνιδιαστική επικέντρωση σε «οργανωτικού τύπου» διλήμματα. Μοιάζουμε σαν να αντιγράφουμε τα άλλα κόμματα, υιοθετώντας ένα μοντέλο ανάδειξης της ηγεσίας που μετατρέπει το μέλος σε ψηφοφόρο μιας χρήσης, ενώ το ζητούμενο είναι η καθημερινή κοινωνική αναφορά του μέλους και του κόμματος. Κι όλα αυτά σε μια περίοδο που λόγω και της πανδημίας, ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ υπολειτούργησε, τα εκλεγμένα όργανα υποκαταστάθηκαν από υβριδικά με τη συμμετοχή διορισμένων μελών, και οι αποφάσεις συχνά λαμβάνονταν ερήμην αιρετών οργάνων, οργανώσεων και μελών. Το ζητούμενο λοιπόν είναι η ουσιαστική εσωκομματική δημοκρατία, και όχι επικοινωνιακές προτάσεις, που δεν αντιμετωπίζουν τη κρίση του κομματικού φαινομένου. Μια κρίση που δυστυχώς διαπερνά και την Αριστερά. Αυτό που ζητάει ο πολίτης από την Αριστερά, είναι θέσεις που να απαντούν στις αγωνίες του, καθώς και ένα όραμα Δημοκρατίας και απελευθέρωσης για το μέλλον της κοινωνίας. Χρειαζόμαστε κόμματα αρχών στα οποία ο πρόεδρος είναι primus inter pares στο συλλογικό σχήμα της ηγεσίας. Διαφορετικά η συλλογικότητα μετατρέπεται σε περιτύλιγμα του αρχηγισμού, όπως συμβαίνει στα άλλα κόμματα.
2. Πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ να εκφράσει το χώρο από τη ριζοσπαστική αριστερά ως το προοδευτικό κέντρο ή να παραμείνει ένα κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς;
Το Συνέδριο γίνεται σε μια περίοδο κατά την οποία επιμένει θανατηφόρα η πανδημία και ενώ ζούμε τις πρώτες μεγάλες επιπτώσεις από τη ρωσική εισβολή και τον πόλεμο, που δεν θα τελειώσει γρήγορα, καθώς είναι η απαρχή ενός νέου Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή. Ο νεοφιλελευθερισμός υποχωρεί και το κράτος επανέρχεται. Το ερώτημα είναι ποιο κράτος και προς όφελος ποιων; Η έκρηξη των υπερ-εξοπλισμών παραπέμπει σε έναν πολεμικό κεϋνσιανισμό. Η μερίδα του λέοντος από τα δημόσια έσοδα αλλά και από το δημόσιο δανεισμό, θα κατευθυνθεί στο κυνήγι των εξοπλισμών. Θα αφήσουμε να διαλυθεί ακόμα περισσότερο το κοινωνικό κράτος, να αυξηθεί η ανεργία και να υποβαθμιστεί η δημοκρατία; Η Ευρώπη ανάμεσα στη μέγγενη ΗΠΑ και Ρωσίας παραμένει αμήχανη, ίσως και λόγω της στράτευσής της στο λεγόμενο μέτωπο της Δύσης. Το Συνέδριο λοιπόν μπορεί να αποτελέσει ένα πολιτικό γεγονός, σηματοδοτώντας την επιστροφή της κοινωνίας στην πολιτική, μια σχέση που δοκιμάζεται εδώ και χρόνια. Τα σκιρτήματα ενός αδέσμευτου κινήματος ειρήνης που δεν είναι μόνο αντιπολεμικό αλλά προβάλλει την ανάγκη μιας αξιοβίωτης ζωής καθώς και του σεβασμού στο περιβάλλον, φάνηκαν ήδη και συγκροτούν μια ελπιδοφόρα προοπτική. Το είδαμε προχτές και στη μεγάλη αντιπολεμική συναυλία στα Προπύλαια, με καθοριστική τη συμμετοχή της νεολαίας.
Τώρα δεν είναι η εποχή της νεοφιλελεύθερης κεντρώας συναίνεσης, είναι η ώρα της αντιπαράθεσης ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά, για τη διέξοδο από την κρίση. Μια Αριστερά όμως, που με το πρόγραμμα και τις αξίες της διεκδικεί να εκπροσωπεί τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας, δημιουργώντας κοινωνικές και πολιτικές συγκλίσεις. Όπως σωστά έχει πει ο Αλ. Τσίπρας, διεκδικούμε το Κέντρο δια της Αριστεράς. Άλλωστε για να υπάρξει το Κέντρο ως υπολογίσιμη πολιτική δύναμη, είναι αναγκαίο να απογαλακτιστεί από τη Δεξιά, και να αναζητήσει διάλογο και σύγκλιση με την Αριστερά. Αυτό επιβάλλει, εκτός των άλλων, το γεγονός ότι οι πρώτες εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική, συνεπώς είναι αναγκαίο να αναδειχθεί μια προοδευτική κυβερνητική πρόταση για να ηττηθεί η Δεξιά. Για να ηττηθεί ο δεξιός ριζοσπαστισμός, οφείλουμε να οργανώσουμε τον αριστερό ριζοσπαστισμό, με πρόγραμμα και ιδεολογικό μήνυμα. Το δίλημμα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» παραμένει δραματικά επίκαιρο σε ένα κόσμο πολέμων, προσφυγιάς, ανεργίας, φτώχειας, ψηφιακής αποστασιοποίησης και κλιματικής καταστροφής.
Ο Νίκος Φίλης είναι βουλευτής Α’ Αθηνών και μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ