Το 1992 μια παρέα από την Κω ηχογραφούσε στο υπόγειο της μητρόπολης του νησιού, υπό την καθοδήγηση του Νίκου Παπάζογλου, τον πρώτο της δίσκο. Τριάντα ένα χρόνια μετά οι Μικρές Περιπλανήσεις μόλις κυκλοφόρησαν τον έβδομο δίσκο τους με τίτλο «Βαρύτητα», ο οποίος θα παρουσιαστεί το επόμενο διάστημα στην Αθήνα, τη Λαμία, τη Θεσσαλονίκη και αλλού.
Ο Νίκος Αρμπιλιάς, ένα από τα ιδρυτικά μέλη του συγκροτήματος, βρίσκεται στην Κω κι εγώ στην άλλη άκρη της βιντεοκλήσης τον ακολουθώ σε μια «μικρή περιπλάνηση» στην ιστορία της ιδιαίτερης αυτής μπάντας.
Πίσω στο 1985 ένας κοινός τους φίλος κάλεσε τον Νίκο Αρμπιλιά, τον αδερφό του Μάνθο Αρμπιλιά, τον Λεωνίδα Κουλίτση και τον Χρήστο Γαμβρέλλη σε μια ταβέρνα. Πήγαν «πάνοπλοι» με τα όργανά τους και άρχισαν να παίζουν τα ρεμπέτικα που αγαπούσαν. Από την επόμενη ημέρα, σαν να το περίμεναν χρόνια, βρίσκονταν σε σταθερή βάση και έγραφαν τραγούδια σωρηδόν. Ετσι απλά. Μια ομάδα ερασιτεχνών αυτοδίδακτων μουσικών. Χωρίς όνομα, μόνο με άπειρα παρεΐστικα τραγούδια στη φαρέτρα τους.
Το όνομα του συγκροτήματος βρέθηκε… εξ ανάγκης κάποια χρόνια μετά, στην πρώτη τους ζωντανή εμφάνιση ως μπάντας. «Το 1991» διηγείται ο ίδιος «ένας φίλος από τη Ρόδο θα έκανε μια συναυλία, ήθελε να συμμετάσχουμε κι εμείς και μας ρώτησε: “Τι να γράψω, βρε παιδιά, στην αφίσα; Τα παιδιά από την Κω; Καλά, θα βάλω ό,τι θέλω!” Tελικά επέλεξε τον στίχο από ένα τραγούδι μας, το “Μικρές Περιπλανήσεις”. Κι έτσι μας έμεινε!».
Η σχέση όλων τους με τη μουσική ήταν –και παραμένει– ερασιτεχνική, ενώ όλοι τους είναι αυτοδίδακτοι. Για το τελευταίο «προσόν» σχολιάζει γελώντας: «…κάτι που έχει εκλείψει πια, γι’ αυτό είμαστε σαν δεινόσαυροι της μουσικής». Και συμπληρώνει: «Δεν είχαμε καν στόχο να δισκογραφήσουμε». Αλλη μια τυχαία συνάντηση όμως έμελλε να φέρει κοντά τους έναν άνθρωπο που είδε κάτι σε αυτούς, τους πίστεψε, τους στήριξε, έκανε την παραγωγή τελικά σε όλους τους δίσκους τους και έγινε ιδιότυπο μέλος της οικογένειάς τους.
Το 1991 ο Νίκος Παπάζογλου έδωσε για πρώτη φορά στην Κω μια συναυλία. Τη συνέχεια την περιγράφει ο Νίκος Αρμπιλιάς: «Κι εκεί μεσολάβησε “ένας άλλος φίλος… προξενήτρα, ο διευθυντής του δημοτικού ραδιοφωνικού σταθμού, ο οποίος μας σύστησε στον Παπάζογλου. Μας ρώτησε εάν είχαμε κάτι αποτυπωμένο να ακούσει. Το μόνο που είχαμε ήταν μια κασέτα γραμμένη στη κουζίνα του σπιτιού μας σε ένα φορητό κασετόφωνο! Το άκουσε, του άρεσε και μας είπε: “Παιδιά, θέλετε να έρθω να γράψουμε τα τραγούδια;”. Εμείς δεν το πήραμε σοβαρά».
Πράγματι τον Ιανουάριο του 1992 ο Παπάζογλου μετέφερε στην Κω δύο τρία μηχανήματα ηχογράφησης (ήταν δεινός ηχολήπτης και μάλιστα κατασκεύαζε ο ίδιος ορισμένα από αυτά) και έγραψαν τον πρώτο τους –κλασικό πλέον– δίσκο «Μικρές Περιπλανήσεις». Ψάχνοντας τοποθεσία για την ηχογράφηση ο Παπάζογλου επέλεξε έναν υπόγειο χώρο στη μητρόπολη του νησιού, με πολύ καλή ακουστική. Και ο δεύτερος δίσκος τους εκεί γράφτηκε. Μόνο μία φορά ηχογράφησαν «επαγγελματικά», το 2006 στο Αγροτικό, το θρυλικό στούντιο του Παπάζογλου στη Θεσσαλονίκη. Αλλά και στο σπίτι του στην αγαπημένη του Νίσυρο, με ηχολήπτη πάντα τον ίδιο.
Στην κουβέντα μας κυριαρχούν ο Νίκος Παπάζογλου και η προσωπική τους σχέση: «Ηταν εξαιρετικά ευφυής, άνθρωπος, δεν είμαι υπερβολικός. Και μάλιστα άνθρωπος χειρώνακτας. Επειδή εγώ και ο αδερφός μου είμαστε μαρμαράδες και επειδή τον γοήτευε η διαδικασία του σκαλίσματος πάνω στο μάρμαρο, αυτό μας έδεσε ακόμη περισσότερο. Στη Θεσσαλονίκη είχε ένα φίλο με μηχανουργείο και πήγαινε εκεί και δούλευε. Του έλεγα: “Τι γίνεται, δεν βγαίνει μεροκάματο; “Ασ’ τα, χάλια!” απαντούσε γελώντας».
O Ν. Αρμπιλιάς θυμάται και μια άλλη χαραχτηριστική ιστορία: «Έλεγε ότι θα ζητούσε στο δήμαρχο της Θεσσαλονίκης να μας δώσει μια πλατεία. “Θα κάνεις εσύ με το Μάνθο το άγαλμα, εγώ θα σας επισκευάζω τα εργαλεία στο καμίνι κι εκεί θα ψήνω και καμιά μπριζολίτσα να τρώμε!”, μου διηγείται φανερά συγκινημένος. H σχέση αυτή έχει κατά κάποιο τρόπο συνεχίζεται μέσω της γυναίκας του Νίκου Παπάζογλου, Βαρβάρα Γουίλιαμς, η οποία κάνει πλέον την παραγωγή στους δίσκους τους.
Οι Μικρές Περιπλανήσεις τριάντα χρόνια μετά εξακολουθούν να είναι ερασιτέχνες: κανένας τους δεν ζει από τη μουσική. «Δουλεύουμε με τα χέρια μας για να επιβιώσουμε» λέει ο Νίκος Αρμπιλιάς. Άλλωστε ξεκίνησε αργά η περιπέτειά τους με τη μουσική. «Το ’85 που ξεκινήσαμε έλεγαν εδώ στο νησί: “Καλά, δεν ντρέπονται κοτζάμ γαϊδούρια να παίζουν μουσική;” (γέλια). Εγώ τότε ήμουν ο γηραιότερος, κοντά στα 35, κι έτσι δεν μπορούσαν να πάρουν τα μυαλά μας αέρα».
Η αλήθεια είναι ότι είχαν προκύψει σημαντικές επαγγελματικές προτάσεις. «Όταν βγήκε ο πρώτος δίσκος «Μικρές Περιπλανήσεις» και έκανε πάταγο, είχαν τρελαθεί όλοι στην Αθήνα. Ήταν πρωτόγονος ο ήχος, παίζαμε με δικό μας τρόπο, με μέτριες φωνές». Αυτό ωστόσο είναι που έκανε το κοινό να τον αγαπήσει τόσο, του απαντώ. Σε πρόταση που τους έγινε από μεγάλη δισκογραφική εταιρία της Αθήνας, «η απάντησή μας ήταν ξεκάθαρα “όχι”. Είμαστε με τους ινδιάνους, όχι με τους καουμπόηδες!» μου λέει με πάθος. Πράγματι όλοι οι δίσκοι τους κυκλοφόρησαν από την εταιρία παραγωγής του Νίκου Παπάζογλου «Στρογγυλοί δίσκοι» (πλην ενός από τον Μετρονόμο).
Ο τελευταίος τους δίσκος με τίτλο «Βαρύτητα» ηχογραφήθηκε στα παλιά σφαγεία στην Κω τον Αύγουστο του 2021. «Έχει μια ιδιαιτερότητα» καταλήγει «γιατί τον έχουν γράψει μεγάλοι πια άνθρωποι. Είναι ένα υπαρξιακό ταρακούνημα. Η βαρύτητα μας τραβάει κάτω κι εμείς αντιστεκόμαστε!».
Κλείνοντας τη συζήτηση κάνει έναν μικρό απολογισμό της -σαραντάχρονης σχεδόν- πορείας της μουσικής αυτής παρέας. Της παρέας που μας έχει χαρίσει πηγαίες, λαϊκές μουσικές και ιδιαίτερα τραγούδια που έχουν αφήσει το στίγμα τους: «Ήταν ένα ωραίο ταξίδι, με τα σκαμπανεβάσματά του, μοιάζει με σχολική εκδρομή».
INFO
Οι «Μικρές Περιπλανήσεις» θα εμφανιστούν στη Μουσική Σκηνή Σφίγγα στις 9 Μαρτίου 2023. To cd «Βαρύτητα» διανέμεται από το Ogdoo Music Group