Νικόλας Ανδρουλάκης: «Δεν νικιέστε οι γυναίκες» [Συνέντευξη]

Είναι από τις λίγες συνεντεύξεις για τις οποίες δεν βλέπω τον λόγο να γράψω κάτι προλογικό, κάτι επεξηγηµατικό. Μόνο τα απολύτως βασικά που αφορούν την παράσταση που ανεβαίνει στο Φουαγέ του ∆ηµοτικού Θεάτρου Πειραιά: ο Νικόλας Ανδρουλάκης εµπνέεται από το «Κουκλόσπιτο» του Ιψεν και δίνει ζωή σε δέκα δικές του «Κούκλες». Ο εκκεντρικά ευφυής Νικόλας µίλησε. Και τα υπόλοιπα λόγια είναι περιττά.

Πώς πυροδοτήθηκε η ανάγκη σου να ασχοληθείς µε τη γυναίκα;

Κάθε µου κουβέντα, κάθε έργο µου και κάθε µου ανάσα εµπνέονται από τη γυναίκα. ∆εν υπάρχει άλλη πραγµατική πηγή για έναν άντρα. Τουλάχιστον όχι για εµένα. Γιατί καθετί σηµαντικό έχει µέσα του έρωτα, θάνατο και ζωή. Εχει απώλεια και προσµονή και όνειρα. Κι όλα αυτά δίχως τη γυναίκα δεν έχουν αξία καµία. Η παράσταση αυτή όµως επί της ουσίας πραγµατεύεται τη χειραγώγηση και τη χειραφέτηση. Την αλληλεγγύη, την εµπιστοσύνη, τη συγχώρεση και την άφεση. Κι αυτές οι λέξεις είναι γένους θηλυκού αλλά αφορούν κάθε σχέση. Από τους παππούδες και τους γονείς µέχρι τους συντρόφους και τους συνεργάτες µας, τους φίλους και τους εχθρούς που πλάθουµε από φόβο. Στο επίκεντρο φυσικά είναι µια γυναίκα. Ως εµβληµατικός καµβάς αφήγησης.

Η Νόρα του «Κουκλόσπιτου» είναι µια γυναίκα που συνέρχεται από τον λήθαργο στον οποίο βρισκόταν για χρόνια και τολµά να ξεκινήσει να ζει. Οι δικές σου Νόρες από τι θέλουν να ξεφύγουν;

Οταν οι θεατές παίρνουν στα χέρια τους το πρόγραµµα καταλαβαίνουν το σύµπαν το οποίο χρησιµοποιούµε ως σύµβαση. Οι κούκλες είναι ζωντανά εκθέµατα. Κέρινες αµαζόνες. Ελεύθερες και έγκλειστες, διαγωνιζόµενες ως next top Nora στα µάτια των θεατών. Οι πιο παλιοί µπορεί να δουν ίχνη του Φεντερίκο Φελίνι και του Λουίς Μπουνιουέλ. Οι πιο νέοι κάτι από «Black mirror». Σε κάθε περίπτωση οι κούκλες προσπαθούν να ξεφύγουν από τα σκοτάδια των φαινοµενικά αυτόβουλων αυτοτιµωρητικών επιλογών στο κυνήγι της τελειότητας. Ολες για µία και µία για όλες. Συντρόφισσες και ανταγωνίστριες. Αντάρτισσες και µαριονέτες.

Ποιες είναι τελικά οι δικές σου «Κούκλες»;

Είναι οι δικές τους κούκλες. Είναι ηρωίδες που έπλασαν τα κορίτσια του θιάσου µέσα από σπουδή κειµένων και µελέτη της συµπεριφορικής της ζωής µας σε µεγέθυνση. Ενα alter ego τους όπως το πλάσαµε στις πρόβες. Είναι εκείνες. Σε συνθήκες. Αυτό άλλωστε θεωρώ ότι είναι κάθε ρόλος. Εµείς είµαστε. Σε ένα σταθερό ή µεταβαλλόµενο σύµπαν συνθηκών. Η δική µας δραµατουργία επιτρέπει κάθε βράδυ να αφηγούµαστε µια διαφορετική διαδροµή της ιστορίας. Με εντελέχεια να συµβούν όσα δεν γίνεται να µη συµβούν.

Νικόλας Ανδρουλάκης: «Ολα είναι κβάντα ανθρώπινου μόχθου για ένωση»

Κατά πόσο είναι πραγµατικά ελεύθερες οι γυναίκες σήµερα σε µια παγκόσµια κοινωνία η οποία υποτίθεται ότι ευαισθητοποιείται όλο και περισσότερο στα δικαιώµατα;

Οι άνθρωποι είµαστε ικανοί για τα καλύτερα και τα χειρότερα. Η ανθρωπότητα προχωρά. Αλλά και η ιστορία επαναλαµβάνεται. Λίγο διαφορετική. Στην πρώτη µου ταινία µικρού µήκους είχα µιλήσει για µια ελικοειδή σπείρα που ανέρχεται. Αυτή είναι η ερµηνεία µου για τις κοινωνίες. Κάθε µέρα ένα στοίχηµα. Προσωπικό και συλλογικό. Σε ένα σύµπαν αναγκών και συνθηκών ρευστό και υποκειµενικό. Λέγε λέγε, κάνε κάνε, κάπως σέρνουµε τη µοίρα µας προς κάτι δικαιότερο. Ως τον επόµενο µεγάλο πόλεµο. Ή µέχρι να βρεθούν λιγότερο ανδροκρατούµενες θρησκείες.

Είναι η παράστασή σου ένα σχόλιο πάνω στην πατριαρχία;

∆εν κάνω παραστάσεις για να σχολιάσουν. Κάνω παραστάσεις για να ρωτήσουν. Εµάς τους ίδιους πρώτα και µακάρι ελάχιστα τους θεατές. Λογικά ή αισθητηριακά. Συνειδητά ή υποσυνείδητα. Για όσα θέλουµε να ξέρουµε και να εγκιβωτίσουµε. Αλλά ίσως αγνοούµε στην πραγµατικότητα. Στο µπιλιάρδο όλο το νόηµα είναι η µπάλα που χτυπάς. Οχι αυτή που θα µπει στην τρύπα.

Μπορείς να µας δώσεις µια εικόνα του πώς έχεις στήσει την παράσταση στο Φουαγέ του ∆ηµοτικού Θεάτρου; Είναι µια site-specific παράσταση;

Ωπ, να τη η ανάγκη ταξινόµησης – και άρα εγκιβωτισµού. Η παράσταση είναι ένα ensemble, ένας χορός που µεταλλάσσεται. Και ερµηνεύει αυτόβουλα, ή κατ’ εντολή, δοµές αυστηρές, στο κυνήγι της ενόρµησης. Κι όπου βγει. ∆εν είµαι ντετερµινιστής, αλλά τα σπουδαία έργα έχουν εντελέχεια. Στην ασφυκτική πρεµιέρα η παράσταση κατέληξε σε χειροκροτήµατα στη σάλα, η δεύτερη παράσταση κατέληξε σε στοχαστική σιωπή στα µαρµάρινα σκαλιά του ∆ηµοτικού Θεάτρου. Κάθε νύχτα είναι και θα είναι ξεχωριστή. Αλλά η ιστορία ίδια. Και βάφτισέ το όπως θες αυτό.

Πώς είναι να καθοδηγείς δέκα γυναίκες;

∆εν νικιέστε οι γυναίκες. Και είναι υπέροχο αυτό. Σε κάθε πρόβα το έλεγα και θα το λέω: εσείς οδηγείτε στην πραγµατικότητα. Και προσπάθησα να είναι όσο πιο χειραφετηµένη η διαδικασία. Σε βαθµό που µου ζητήθηκε να είµαι πιο αυστηρός. Μονάχα ο κίνδυνος της εντροπίας υπάρχει σε ένα τέτοιο περιβάλλον. ∆εύτερος νόµος της θερµοδυναµικής. Και έχετε συναρπαστικό ταλέντο στην αταξία όταν µαζεύεστε πολλές µαζί. Ας πούµε απλώς ότι έχω υλικό µπόλικο για τη βιογραφία µου.

Nαταλία Δήμου: Μια από τις κούκλες για τις «Κούκλες»

Εχω τη χαρά και την τιμή να συνεργάζομαι με τον Νικόλα Ανδρουλάκη για τρίτη φορά. Είναι πολύ έξυπνος και ταλαντούχος, με δυνατή πένα. Με εμπνέει πάντα ως σκηνοθέτης και στη συγκεκριμένη παράσταση με καθοδήγησε σε ένα νέο μονοπάτι για την απόδοση του ρόλου μου. Υποδύομαι μια σύγχρονη, δυναμική γυναίκα. Σχεδόν ελεύθερη, που λίγο θέλει να σπάσει τα δεσμά που της δημιούργησε ο χειραγωγός της. Προσεγγίζω τον ρόλο διαμαρτυρόμενη. Με σθένος και πίστη στην απόλυτη ισότητα αντρών και γυναικών. Η πρόκληση ήταν στο να μη δικαιολογήσω σε καμία περίπτωση τη χειραγώγηση, ασχέτως των συναισθημάτων μου. Με γοητεύει διπλά ο ρόλος γιατί βασίζεται σε ένα κλασικό αριστούργημα και παραμένει πάντα τόσο διαχρονικός.

Σίγουρα ο ρόλος της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία έχει αναβαθμιστεί σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Οι γυναίκες έχουν πρόσβαση στην παιδεία και την εργασία. Ωστόσο κάθε γυναίκα πρέπει να παλεύει για την ελευθερία της γιατί αυτό είναι το ύψιστο αγαθό για κάθε άνθρωπο. Η κοινωνία πρέπει να αποτελείται από ελεύθερους ανθρώπους. Αντρες και γυναίκες.

Info

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά έως 12/2, Δευτέρα και Τρίτη

Ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης στο Docville: «Η βία και η αγένεια μου υπενθυμίζουν ότι είμαι ζώο»