Ο Κύπριος ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ Νιαζί Κιζιλγιουρέκ μιλάει στο Documento για τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις συνδέσεις με το κυπριακό και τη στάση της ΕΕ. Μας λέει ότι η ΕΕ δεν διατίθεται να ανοίξει τον φάκελο του κυπριακού διότι υπάρχει απογοήτευση «από τη στάση της ελληνοκυπριακής πλευράς από το 2004 και μετά», ενώ και για την αποτυχημένη διαπραγματευτική προσπάθεια στο Κραν Μοντανά οι ευθύνες δεν χρεώνονται αποκλειστικά στην Τουρκία. Ο Κιζιλγιουρέκ τοποθετείται υπέρ του ευρωστρατού σε μια φεντεραλιστική ευρωπαϊκή προοπτική, παρότι παραδέχεται ότι οι συνθήκες δεν είναι ώριμες για κάτι τέτοιο.
Οι εξελίξεις στην Ουκρανία γεννούν ανησυχίες για την ΕΕ. Πιστεύετε πως είναι δυνατόν να ξανανοίξει ο φάκελος της Κύπρου; Υπάρχει σύνδεση Ουκρανίας – Κύπρου;
Μακάρι, όμως δεν το βλέπω, μου φαίνεται ευσεβής πόθος. Εντελώς αλλού κινείται η ΕΕ στα ρωσικά θέματα και εντελώς αλλού κινείται στα κυπριακά θέματα. Ενα παράδειγμα είναι το πώς κινητοποιήθηκε ώστε να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, ενώ εδώ και χρόνια η Κύπρος χτυπάει την πόρτα της ΕΕ και δεν παίρνει σχεδόν τίποτε. Δεν νομίζω να αλλάζει κάτι για την Κύπρο δυστυχώς. Για διάφορους λόγους η ΕΕ κρατάει απόσταση απέναντι στο κυπριακό και αυτό δεν είναι μόνο επειδή είναι φίλη της Τουρκίας ή επειδή έχει συμφέροντα εκεί, είναι και η απογοήτευση που έχει από την ελληνοκυπριακή στάση από το 2004 και ένθεν. Ακόμη και για το Κραν Μοντανά και την αποτυχημένη προσπάθεια η ΕΕ δεν το έχει γράψει απόλυτα στον λογαριασμό της Τουρκίας, όπως πολλοί θέλουν να πιστεύουν. Δυστυχώς η Κύπρος πρέπει πρώτα να κερδίσει τις εντυπώσεις ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά θέλει την ομοσπονδιακή λύση, την εννοεί, παλεύει γι’ αυτό, χωρίς να υπάρχουν σκιές για το κατά πόσο τη θέλει προτού μιλήσουμε για οτιδήποτε άλλο. Αυτό νομίζω δεν θα αλλάξει. Η ΕΕ δυστυχώς δεν είναι σε θέση ούτε θέλει να ασχοληθεί με το κυπριακό. Μόνο αν οι Κύπριοι, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι εσωτερικά δημιουργήσουν μια συγκυρία λύσης, τότε θα δούμε την ΕΕ ίσως να κινείται. Ομως εάν περιμένουμε να ξανάρθει το κυπριακό στο προσκήνιο από μια συγκυρία πολέμου Ρωσίας – Ουκρανίας, νομίζω ότι δεν λέμε σωστά πράγματα στη κοινή γνώμη.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ανοίξει τη συζήτηση για τον ευρωστρατό. Ποια είναι η θέση της ευρωπαϊκής Αριστεράς και του ΑΚΕΛ επ’ αυτού;
Θα ξεκινήσω με τη δική μου άποψη, γιατί δεν είμαι μέλος του ΑΚΕΛ, αλλά συνεργάζομαι με αυτό. Πρώτον, η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης έχει σημασία. Πιστεύω στη στρατηγική αυτονομία. Ομως από αυτό καταλαβαίνω πρωτίστως ότι η ΕΕ θα αποκτήσει δύναμη ανεξάρτητη και αυτόνομη από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Νομίζω πως ο Μακρόν κάτι τέτοιο έχει στο μυαλό του, λόγω της γκολικής παράδοσης. Βέβαια, στην κρίση που βλέπουμε πολλές χώρες της ΕΕ ταυτίζονται πλήρως με το ΝΑΤΟ και θέλουν αυτή την ταύτιση. Θα δυσκολευτεί πολύ ο Μακρόν να χτίσει πραγματικά μια αυτόνομη ΕΕ, δεδομένου ότι τα περισσότερα κράτη βλέπουν το θέμα της ασφάλειας μέσα από τον φακό του ΝΑΤΟ. Ισως η ΕΕ καθ’ οδόν προς τις ενωμένες πολιτείες της Ευρώπης θα μπορούσε να φέρει πιο κοντά την πολιτική της ενότητα προτού μιλήσει για αυτόνομη πολιτική ασφάλειας. Επίσης, αρκετά κράτη-μέλη τώρα χρησιμοποιούν τον πόλεμο στην Ουκρανία για να φέρουν το ΝΑΤΟ και την Αμερική ακόμη πιο κοντά στην ΕΕ παρά την αυτονομία. Η Αριστερά μαζί με το ΑΚΕΛ είναι εναντίον οποιουδήποτε στρατιωτικού σχήματος της ΕΕ. Υπάρχει η αντίληψη ότι δεν πρέπει να υπάρχει ευρωπαϊκός στρατός, αφού η ΕΕ είναι ήπια δύναμη, κυρίως οικονομική και πρέπει να παραμείνει έτσι. Βεβαίως υπάρχει και ο προβληματισμός ότι μια τέτοια στρατιωτικοποίηση θα ενισχύσει το ΝΑΤΟ και δεν θα αυτονομήσει την ΕΕ, με την οποία συμφωνώ κι εγώ.
Στη νέα συνθήκη των πολλαπλών κρίσεων ποια στάση πρέπει να έχει η Αριστερά;
Η Αριστερά θα πρέπει χωρίς επιφυλάξεις να καταδικάσει οπωσδήποτε μια εισβολή σε χώρα ανεξάρτητη. Επιπλέον, είναι σημαντικό να δούμε ως Αριστερά την πράσινη συμφωνία και οικονομία, ώστε να απελευθερωθούμε από τη ρωσική εξάρτηση αλλά και το φυσικό αέριο. Η οικολογία για την Αριστερά είναι μέρος πια της αριστερής αντίληψης πραγμάτων. Ως προς την ασφάλεια, πιστεύω ότι δεν υπάρχει ασφάλεια στην Ευρώπη αν η Ρωσία δεν νιώθει ασφαλής. Αυτή είναι μια φόρμουλα που μας βοηθάει πολύ. Επίσης η ασφάλεια του ενός δεν μπορεί να απειλεί την ασφάλεια του άλλου. Πρέπει να δούμε αυτά τα θέματα μέσα από τον φακό. Πώς μπορεί η Ρωσία να νιώθει ασφαλής, πώς μπορεί η ΕΕ και τα κράτη-μέλη να νιώθουν ασφαλή. Δεν νομίζω ότι είναι αδύνατο αυτό. Πιστεύω ότι οι νικητές πρέπει να προσέχουν πώς διαχειρίζονται τη νίκη τους. Η Ιστορία μας διδάσκει πως αν οι νικητές είναι αλαζόνες και υποτιμούν τους νικημένους, τότε σου βγαίνει ένας Χίτλερ, όπως μετά τη Συνθήκη των Βερσαλλιών. Η Δύση μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ είχε μια συμπεριφορά πολύ βεβιασμένη, έβγαζε αλαζονεία, ανακήρυξε το τέλος της Ιστορίας, ηττήθηκε ο σοσιαλισμός, κέρδισε ο φιλελευθερισμός, ξαφνικά όλοι βρεθήκαμε στο ΝΑΤΟ. Χωρίς να υπάρχει προβληματισμός για το πώς ο ρωσικός λαός θα εισέπραττε αυτές τις πράξεις. Αυτή η λανθασμένη προσέγγιση βοήθησε την εργαλειοποίηση του αντιδυτικισμού στη Ρωσία από τον Πούτιν.