Αντιδράσεις ξεσηκώνει το νομοσχέδιο για το Ελληνικό Ιδρυμα Βιβλίου
Πριν από λίγες μέρες, την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου, δόθηκε στη δημοσιότητα ανακοίνωση των σωματείων εκδοτών με την οποία εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους σχετικά με την πρωτοβουλία της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη και του υφυπουργού Νικόλα Γιατρομανωλάκη να παρουσιάσουν στο υπουργικό συμβούλιο νομοσχέδιο για την ίδρυση του Ελληνικού Ιδρύματος Βιβλίου, δηλαδή φορέα ο οποίος θα έχει την ευθύνη της χάραξης και υλοποίησης της εθνικής πολιτικής για το βιβλίο.
Πρόκειται για κοινή ανακοίνωση πέντε σωματείων, συγκεκριμένα των Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών και Βιβλιοχαρτοπωλών (ΠΟΕΒ), Ενωσης Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝΕΛΒΙ), Συλλόγου Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών (ΣΕΒΑ), Συλλόγου Εκδοτών Επιστημονικών Βιβλίων (ΣΕΕΒΙ) και Συνδέσμου Εκδοτών Βιβλίου (ΣΕΒ). Καταγγέλλουν την άρνηση του υπουργείου Πολιτισμού να συνεργαστεί –δημιουργικά και όχι προσχηματικά, όπως σημειώνουν– με τους εκδότες και τους συγγραφείς, ενώ χαρακτηρίζουν αλαζονική τη στάση της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ απέναντι στον πνευματικό κόσμο της χώρας.
«Δεν υπήρξε καμία διαβούλευση»
Επικοινωνήσαμε με τον Παύλο Παπαχριστοφίλου, πρόεδρο του ΣΕΕΒΙ, ο οποίος μίλησε για την επιστολή που είχαν απευθύνει τα σωματεία στην υπουργό Πολιτισμού στις 13 Ιανουαρίου ζητώντας συνάντηση, ωστόσο δεν έλαβαν καμία απάντηση. «Ενας τέτοιος φορέας αφορά κατά βάση τους εκδότες και τους βιβλιοπώλες, κυρίως τους εκδότες, κι όμως δεν υπήρξε καμία διαβούλευση. Υπάρχει ένα νομοσχέδιο στο οποίο οι εκδότες δεν έχουμε εκφέρει καμία άποψη. Αυτό που καταγγέλλουμε είναι ότι ετοιμάζεται ένα νέο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου χωρίς να έχουμε καμία ενημέρωση και καμία συμμετοχή» εξηγεί.
Παρά τα τέσσερα χρόνια που είχε στη διάθεσή της η κ. Μενδώνη, δεν προχώρησε στην ίδρυση εθνικού φορέα για το βιβλίο και κατά κύρια ομολογία οι πολιτικές της κυβέρνησης για το βιβλίο είναι ανύπαρκτες (μην ξεχνάμε ότι ακόμη εκκρεμεί το πάγιο αίτημα της εξίσωσης του ΦΠΑ στη λιανική πώληση με όλα τα στάδια παραγωγής του βιβλίου), με μόνη εξαίρεση το μεταφραστικό πρόγραμμα GreekLit (μετάφραση ελληνικών βιβλίων στο εξωτερικό) που ξεκίνησε το 2021, το οποίο όμως θεωρείται σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στις πραγματικές ανάγκες που υπάρχουν στον χώρο του βιβλίου. Ποιος ο λόγος για τη χωρίς προγραμματισμό ίδρυση εθνικού φορέα για το βιβλίο στην εκπνοή της κυβερνητικής θητείας; Τα σωματεία ζητούν από την κ. Μενδώνη να συνεργαστεί άμεσα με τον πνευματικό κόσμο έστω και τώρα. Ο κ. Παπαχριστοφίλου θεωρεί ότι το σχέδιο του ΥΠΠΟΑ είναι ο νέος φορέας να ενταχθεί στο Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού με στόχο την οικονομική ενίσχυση του ιδρύματος.
Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, για το Ελληνικό Ιδρυμα Βιβλίου προβλέπονται δύο όργανα διοίκησης, κατά τα πρότυπα των εποπτευόμενων φορέων του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού: διοικητικό συμβούλιο και διευθυντής. Στη διοικητική δομή, η οποία διαρθρώνεται σε τμήματα, δίνεται έμφαση στις συναφείς με το βιβλίο λειτουργίες, ενώ προβλέπεται Τμήμα Ανάπτυξης και Επικοινωνίας, το οποίο μεταξύ άλλων θα έχει την ευθύνη για την εξεύρεση πηγών χρηματοδότησης (δωρεές και χορηγίες), αλλά και η κατάρτιση σχεδίου επικοινωνίας και προβολής, σε μια προσπάθεια προώθησης στο εξωτερικό του ελληνικού βιβλίου αλλά και του ίδιου του φορέα και απαγκίστρωσής του από την αμιγώς κρατική χρηματοδότηση. Ως βασικό εργαλείο εξωστρέφειας θεσμοθετείται με το νομοσχέδιο το πρόγραμμα GreekLit.
Τα σωματεία των εκδοτών προγραμμάτιζαν να οργανώσουν συνέντευξη Τύπου στα μέσα της περασμένης εβδομάδας. Ωστόσο αναβλήθηκε λόγω καιρικών συνθηκών. Μετά την ανακοίνωση των σωματείων ο υφυπουργός Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης απηύθυνε πρόσκληση στους εκδότες την Τρίτη 7 Φεβρουαρίου για να συμμετάσχουν σε τηλεδιάσκεψη μία μέρα μετά σχετικά με το θέμα του νομοσχεδίου. Οπως περιγράφει ο Παύλος Παπαχριστοφίλου: «Τα διοικητικά συμβούλια των πέντε συλλόγων εκδοτών είχαμε μια έκτακτη τηλεδιάσκεψη στην οποία αποφασίσαμε να μη συμμετάσχουμε, διότι δεν είναι δυνατόν να καλούμαστε 24 ώρες πριν σε τηλεδιάσκεψη για ένα νομοσχέδιο το οποίο δεν έχουμε καν στα χέρια μας. Τι άποψη μπορούμε να εκφράσουμε κάτω από αυτές τις συνθήκες;». Τα σωματεία αποφάσισαν να συναντηθούν μεταξύ τους τη Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου ώστε να εκφράσουν την κοινή τους θέση επί του θέματος.
Αρνήθηκαν συμμετοχή στην έκθεση
Σε λίγες μέρες, παράλληλα με τη Διεθνή Εκθεση Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια (6-9 Μαρτίου), διοργανώνεται για δεύτερη χρονιά η έκθεση BolognaBookPlus 2023 (BBPlus), στην οποία τιμώμενη θα είναι η ελληνική εκδοτική παραγωγή. Οι εκδότες έχουν αρνηθεί τη συμμετοχή στην έκθεση, την αρμοδιότητα της οποίας έχει αναλάβει ο κ. Γιατρομανωλάκης. Τους λόγους εξηγεί ο Παύλος Παπαχριστοφίλου: «Ενα από τα αιτήματα που θέσαμε για να συμμετάσχουμε στην επιτροπή της διοργάνωσης στην Μπολόνια ήταν να μας δοθεί ο οικονομικός και διοικητικός απολογισμός της ελληνικής συμμετοχής στην έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης – μιας συμμετοχής η οποία είχε πλήρη αποτυχία. Δεν μας δόθηκε ποτέ. Ζητήσαμε επίσης τον προϋπολογισμό της έκθεσης στην Μπολόνια, καθώς και να μας πληροφορήσουν με ποιον τρόπο θα γίνει ο διαγωνισμός για την ανάθεση του εθνικού περιπτέρου εκεί. Πάλι δεν μας απάντησαν. Μας κάλεσαν στην έκθεση της Μπολόνια λοιπόν και στην ουσία μας ζήτησαν να στείλουμε τους εκπροσώπους μας, χωρίς ωστόσο να έχουν καμία αρμοδιότητα. Στην πραγματικότητα μας ζητούν να έχουμε διακοσμητικό ρόλο. Για τον λόγο αυτό αποσύραμε τους εκπροσώπους μας. Δεν θα πάρουμε εμείς την ευθύνη για μια διοργάνωση στην οποία δεν έχουμε κανένα ρόλο».